„W samo południe”. Wybory 4 czerwca 1989 roku i zwycięstwo „Solidarności”

„W samo południe”. Wybory 4 czerwca 1989 roku i zwycięstwo „Solidarności”

Dodano: 
Ulotka wyborcza „Solidarności”
Ulotka wyborcza „Solidarności” Źródło: Wikimedia Commons / domena publiczna
4 czerwca 1989 roku odbyły się pierwsze częściowo wolne wybory parlamentarne w powojennej historii Polski. Solidarność zdobyła 161 mandatów do Sejmu, czyli wszystkie, które mogła zdobyć demokratyczna opozycja oraz 99 na 100 możliwych miejsc w Senacie. Żaden z najważniejszych przywódców PZPR nie dostał się do Parlamentu.

Porozumienie Okrągłego Stołu z 5 kwietnia 1989 r. mówiło o powołaniu urzędu prezydenta i stuosobowego senatu. Wyznaczało też termin wyborów: do Senatu całkowicie wolnych i do Sejmu, w którym 65% z 460 mandatów było zarezerwowanych dla PZPR. Wyłoniona w ten sposób niższa izba parlamentu zyskała miano sejmu kontraktowego.

Na kampanię wyborczą oddziały Komitetu Obywatelskiego "Solidarność" miały niewiele czasu, a na wydrukowanie każdego plakatu trzeba było zgody cenzury (najpopularniejsze były te z "drużyną Lecha" - Wałęsa, już wtedy traktowany jak symbol walki z komunizmem, ściskał dłoń kandydatowi na posła, oraz te z Garym Cooperem z filmu W samo południe).

W pierwszej turze wyborów, w której wyniku koalicja rządowa wprowadziła do Sejmu zaledwie trzech kandydatów, zanotowano frekwencję 62%. Po drugiej turze, która odbyła się 18 czerwca, opozycja zdobyła 161 mandatów poselskich (wszystkie możliwe do zdobycia) i 99 (ze stu) senatorskich. Żaden z najważniejszych przywódców PZPR nie dostał się do Sejmu.

Marszałkiem sejmu został Mikołaj Kozakiewicz (Zjednoczone Stronnictwo Ludowe) startujący z listy krajowej, na czele Senatu stanął Andrzej Stelmachowski (Obywatelski Klub Parlamentarny). Prezydentem został wybrany przez parlament (zaledwie jednym głosem, i to dzięki pomocy części paralamentarzystów OKP) gen. Wojciech Jaruzelski. 29 lipca parlament zmienił konstytucję i nazwę kraju z Polska Rzeczpospolita Ludowa na Rzeczpospolita Polska, zaś 12 września 1989 r. Sejm zaakceptował rząd utworzony przez Tadeusza Mazowieckiego.

Autorem tekstu Zwycięstwo wyborcze „Solidarności”jest KG. Materiał został opublikowany na licencji CC BY-SA 3.0.

Czytaj też:
Wybory 4 czerwca 1989 roku. Historia wielkiego zwycięstwa „Solidarności”

Źródło: Muzeum Historii Polski