Obligacje municypalne - czym są? Co warto wiedzieć na ich temat?

Popularność obligacji wzrasta zwykle w momencie, gdy stopy procentowe szybują do góry. To dobry moment zarówno dla inwestorów, którzy mogą podwoić swój kapitał, jak i dla emitentów obligacji, szukających środków, które mogą zdobyć z zewnętrznych źródeł. Ten sposób mogą wybrać również samorządy, które decydują się na sprzedaż obligacji municypalnych. To szansa na rozwój działalności lub pokrycie bieżących wydatków, poprzez pozyskanie finansowania od inwestorów. Czym są obligacje municypalne, inaczej zwane obligacjami komunalnymi? Kto i na jakich zasadach może z nich skorzystać?

Obligacje municypalne – definicja

Oprócz obligacji skarbowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji korporacyjnych emitowanych przez podmioty prawne wyróżnia się również obligacje municypalne. Figurują one również jako obligacje komunalne. Są dłużnymi papierami wartościowymi emitowanymi przez jednostki samorządu terytorialnego. Ich działanie polega na tym, że samorząd sprzedaje obligacje municypalne nabywcy i zobowiązuje się zwrócić je w określonym czasie wraz z należnymi odsetkami. Spłata, czyli wykup obligacji odbywa się zwykle za środki pozyskane z podatków mieszkańców. Sprzedając obligacje, samorząd gwarantuje wypłacalność swoim majątkiem, co w teorii stanowi większe ryzyko, niż np. w przypadku obligacji skarbowych, za które ręczy Skarb Państwa. Tego rodzaju papiery wartościowe są jednak bardziej opłacalne, ale zwykle tego rodzaju inwestycje wiążą się z mniejszym bezpieczeństwem, choć w praktyce ciężko jest o to, by dane miasto, powiat czy gmina zbankrutowała i nie wypłaciła należnych środków obligatariuszom, więc skłaniamy się ku temu, że jest to bezpieczna forma inwestycji.

Jakie są rodzaje obligacji municypalnych?

Obligacje municypalne możemy podzielić przede wszystkim z uwagi na okres ich trwania oraz rodzaj oprocentowania. Każdy, kto jest chętny na to, by je nabyć, może zdecydować, które z nich będą dla niego lepszą inwestycją.

Z uwagi na oprocentowanie możemy je podzielić następująco:

• obligacje o stałym oprocentowaniu – ich oprocentowanie nie zmieni się przez cały okres posiadania obligacji,
• obligacje o zmiennym oprocentowaniu – oprocentowanie jest uzależnione od ustalonych czynników i zmienia się w każdym okresie odsetkowym.

Dłużne papiery wartościowe różnią się także terminem wykupu. I tak oto możemy spotkać obligacje municypalne z okresem obowiązywania:

• krócej niż 1 rok – obligacje krótkoterminowe,
• do 5 lat – obligacje średnioterminowe,
• powyżej 5 lat – obligacje długoterminowe,
• nieskończonym terminie wykupu – obligacje wieczyste.

Kto emituje obligacje municypalne?

Jak już wspomnieliśmy, obligacje municypalne są emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego, czyli JST.

W Polsce emitentami obligacji komunalnych mogą być:

• miasta,
• gminy,
• powiaty,
• województwa,
• związki tych jednostek samorządu terytorialnego.
  
  

Jakie są funkcje obligacji municypalnych?

Obligacje municypalne są dla jednostek samorządu terytorialnego świetną opcją na pożyczenie dodatkowej gotówki od zewnętrznych inwestorów – stanowią alternatywę dla kredytów i innych produktów bankowych. Ich główną funkcją jest poprawa płynności finansowej samorządu, ale można wyróżnić również inne. Najważniejsze funkcje obligacji municypalnych, inaczej obligacji komunalnych, to:

• funkcja pożyczkowa – możliwość uzyskania kapitału, który jednostki samorządu terytorialnego mogą spożytkować na rozwój działalności, wdrożenie nowych inwestycji czy inne cele związane z funkcjonowaniem samorządu,
• funkcja przyciągania środków – rozpoczęcie emisji obligacji municypalnych bardzo często skutkuje tym, że JST decydują się na kolejne inwestycje, a co za tym idzie – pozyskują kolejne środki od zewnętrznych inwestorów,
• funkcja rozwojowa – za pomocą pożyczonych środków z obligacji, jednostki samorządu terytorialnego mogą rozwijać infrastrukturę lokalną i decydować się na nowe inwestycje i przedsięwzięcia,
• funkcja promocyjna – emisja obligacji to dobry sposób na zwrócenie uwagi pośród społeczeństwa i opinii publicznej, co pozytywnie wpływa na dane JST,
• funkcja uprzywilejowana – JST mogą dostosowywać swoje należności wobec obligatariuszy poprzez przychody niepieniężne, a także zwolnienia podatkowe i zagwarantowanie warunków udziału w lokalnych inicjatywach,
• funkcja lokacyjna (inwestycyjna) – obligacje komunalne umożliwiają inwestorom ulokowanie swojego kapitału,
• funkcja prywatyzacyjna – emisja obligacji municypalnych umożliwia prywatyzację mienia samorządowego.

Oprocentowanie obligacji municypalnych – ile można zarobić?

Wartość nominalna pojedynczej obligacji municypalnej jest uzależniona od wartości całej emisji. By poznać ich cenę, należy podzielić wartość nominalną całej emisji przez liczbę obligacji, którą wypuszczono – wówczas można łatwo policzyć, ile wynosi wartość nominalna pojedynczej obligacji. Obligatariusze mogą je nabyć po cenie nominalnej, która oczywiście będzie widoczna w statucie instytucji, ale także po cenie dyskontowej, zaś wtedy obligacje będą nieoprocentowane. Wówczas zysk jest wyliczany na podstawie różnicy pomiędzy ceną emisyjną, a wartością nominalną.

Możemy spotkać obligacje municypalne ze stałym lub zmiennym oprocentowaniem, choć te drugie są najbardziej popularne. Jako, że najczęściej odznaczają się zmiennym oprocentowaniem, warto wiedzieć, że obejmuje ono wybraną stopę rynkową – zwykle WIBOR, LIBOR lub EURIBOR oraz ustaloną marżę. Zwykle oprocentowanie wynosi kilka procent w skali roku – od jego wysokości uzależniony jest zysk z obligacji municypalnych. Odsetki są wypłacane w okresach półrocznych, kwartalnych lub rocznych.

Jak kupić obligacje municypalne?

Obligacje municypalne są dostępne zarówno na rynku pierwotnym jak i wtórnym. Na rynku pierwotnym są one przekazywane przez samorząd pośrednikowi, do których może należeć np. dom maklerski. Na rynku wtórnym figurują zaś jako bezpośrednie transakcje kupna i sprzedaży. Mogą być także częścią transakcji zorganizowanej na Giełdzie Papierów Wartościowych lub BondSpot. Tego rodzaju dłużne papiery wartościowe są oferowane inwestorom jako oferta niepubliczna – wówczas są dostępne tylko dla wybranych – lub jako oferta publiczna, dostępna dla wszystkich zainteresowanych.

Gdzie można znaleźć obligacje municypalne? Są one notowane na giełdzie – na rynku Catalyst, na którym widnieją skarbowe i nieskarbowe instrumenty dłużne.

Zalety obligacji municypalnych

Obligacje municypalne mają swoje dobre i złe strony. Zdecydowanie przeważają jednak te dobre, a więc przyjrzyjmy się, jakie są zalety obligacji emitowanych przez Jednostki Samorządu Terytorialnego. JST decyduje się na ich emisję przede wszystkim z uwagi na niższe oprocentowanie w stosunku do kredytów bankowych. Co więcej, odsetki z obligacji mogą być płacone nawet raz w roku, co pozwala na zgromadzenie odpowiednich środków na ich wypłatę. Środki uzyskane za pomocą obligacji komunalnych mogą stanowić świetne dodatkowe źródło gotówki, którą można przeznaczyć na rozwój inwestycji, wdrożenie planowanych przedsięwzięć, rozwój infrastruktury czy pokrycie bieżących wydatków. Takie inwestycje pozytywnie wpłyną również na mieszkańców, którzy będą mogli z nich skorzystać.

Zarówno wysokość oprocentowania, jak i warunki wykupu mogą być ustalone przez dane JST, co jest kolejnym plusem tych dłużnych papierów wartościowych. Samorząd nie jest zobowiązany uiszczać podatku dochodowego z tytułu środków pozyskanych z emisji obligacji. Co więcej, samorządy mogą samodzielnie określić preferowany termin wykupu, pomijając zasady Prawa Zamówień Publicznych. Dzięki temu mogą uzyskać środki szybciej. To dobre rozwiązanie w przypadku oczekiwania na gotówkę z różnego rodzaju dotacji czy środków unijnych. Mogą bowiem szybciej zrealizować swoje projekty i wdrożyć je w życie.

Emisja obligacji municypalnych niesie ze sobą także korzyści społeczne, polityczne i wizerunkowe. Podejmując się różnym inwestycjom i rozwijając dany region, samorząd wpływa na poprawę nastrojów społecznych i wzrost zadowolenia mieszkańców, którzy otrzymają np. nowe elementy infrastruktury.

Inwestycja w obligacje municypalne może stanowić część portfela inwestora. Warto jednak mieć na uwadze fakt, że tego rodzaju dłużne papiery wartościowe mogą być mniej dostępne w niektórych przypadkach – nie każdy będzie mógł je zakupić.