Na czym polega kapitalizacja odsetek i jakie są jej rodzaje?

Chcąc pomnożyć swoje oszczędności, chętnie sięgamy po w miarę bezpieczne produkty finansowe, jak lokaty czy konta oszczędnościowe. Przy wyborze danej oferty, kierujemy się zazwyczaj oprocentowaniem. Jednak nie jest to jedyny wskaźnik, który decyduje o atrakcyjności danej oferty. O tym, ile uda nam się zarobić, w dużej mierze wpływ będzie miała również kapitalizacja odsetek. Obliczając zysk z lokaty, należy w odpowiedni sposób uwzględnić ją w rachunkach. To bowiem kapitalizacja w znacznym stopniu wpływa na to, jakie realne zyski inwestora. Co zatem określamy jako kapitalizację i jak można ją obliczyć?

Co to jest kapitalizacja odsetek i na czym polega?

Pojęcia kapitalizacji odsetek najczęściej używa się w stosunku do lokat oszczędnościowych, choć nie tylko. Oznacza ono naliczanie odsetek do ulokowanego kapitału. Innymi słowy, jest to dodanie odsetek, które zostały wypracowane do końca konkretnego okresu. Tym samym kapitalizacja odsetek sprawia, że zwiększa się bazowa suma. W związku z tym pomimo tego, że oprocentowanie jest cały czas na takim samym poziomie, to na koniec kolejnego okresu zysk jest wyższy – dzieje się tak, ponieważ od momentu kapitalizacji jest wyliczany od większej podstawy.

To, jaki zysk przyniesie nam ulokowanie środków np. na lokacie bankowej, zależy od wysokości oprocentowania, a także rodzaju kapitalizacji odsetek. Dlatego warto na to zwrócić uwagę, wybierając produkt, w który ulokujemy swoje oszczędności.

A ile razy w roku mamy do czynienia z kapitalizacją odsetek? Jest to zależne od tego, na jak długo założyliśmy lokatę, ile wynosi jej długości trwania. Kapitalizacja odsetek zazwyczaj ma miejsce na koniec okresu trwania lokaty, a więc po terminie jej zapadalności. Przykładowo, w przypadku lokaty 3-miesięcznej, odsetki zostaną dopisane do wpłaconego przez nas kapitału po 3 miesiącach od momentu podpisania umowy lokaty.

Z pojęciem kapitalizacji odsetek najczęściej będziemy mieć do czynienia w przypadku lokaty bankowej, ale także konta oszczędnościowego. Kapitalizacja w takim wypadku jest wyliczania od powierzonych bankowi środków. Dodatkowo inną możliwością, gdzie możemy się spotkać z kapitalizacją odsetek, są Indywidualne Konta Emerytalne (IKE).

Jak często dokonywana jest kapitalizacja odsetek?

O tym, jak często ma miejsce kapitalizacja odsetek, decyduje to, jak wygląda dana oferta. Jak nietrudno zgadnąć, im kapitalizacja odbywa się częściej, tym lepiej dla klienta, bo częstsze doliczane do kapitału odsetek, przekłada się na większy zysk.

Jak zazwyczaj stosuje się kapitalizację? Możemy wymienić kilka głównych schematów:

• kapitalizację jednorazową – czyli taką, która dokonuje się na koniec oszczędzania,
  

• kapitalizację roczną,
  

• kapitalizację półroczną,
  

• kapitalizację kwartalną,
  

• kapitalizację miesięczną,
  

• kapitalizację dzienną.

Oczywiście, należy mieć świadomość, że kapitalizacja odsetek codziennie lub raz na miesiąc nie jest często oferowana przez banki. Generowałoby to zbyt duże koszty dla instytucji, więc zupełnie nie byłoby dla nich opłacalne. W związku z tym zazwyczaj na rynku znajdziesz oferty produktów oszczędnościowych z jednorazową kapitalizacją na koniec okresu lub roczną.

Warto sprawdzić ten wskaźnik, przed wyborem danego produktu do oszczędzania i obliczając potencjalny zysk np. lokaty. Jak wspomniano bowiem wyżej kapitalizacja to jeden z głównych elementów, które należy brać pod uwagę, oceniając ofertę, tak samo jak oprocentowanie.

Jak obliczyć, ile wynosi kapitalizacja odsetek – wzór

Jeśli chcesz dowiedzieć się, ile w Twoim przypadku będzie wynosić kapitalizacja odsetek, możesz skorzystać z gotowego wzoru. Wygląda on następująco:

K= K0* (1+r/m)mn

Co oznaczają poszczególne elementy wzoru?

K – jest to kapitał końcowy – chodzi tu o oszczędności, które są powiększone o naliczone odsetki, ale jeszcze przed odjęciem podatku od zysków kapitałowych.

K0 – to oznaczenie kapitału początkowego – jest to więc kwota, jaką wpłacasz na lokatę bankową.

m – jest to liczba kapitalizacji w ciągu roku. W momencie, gdy mamy do czynienia z roczną kapitalizacją odsetek, to jest m = 1, natomiast w przypadku kwartalnej kapitalizacji odsetek jest to m = 4.

n – symbol ten oznacza czas trwania inwestycji, który jest wielokrotnością okresów kapitalizacji.

r – jest to nominalna stopa oprocentowania w skali roku.

Jeśli mamy do czynienia z częstą kapitalizacją odsetek, to wtedy zaczyna działać zasada procentu składanego. Jest to jeden z elementów składających się na proces kapitalizacji. Na czym polega procent składany? Odsetki naliczane w pierwszym okresie kapitalizacji dopisywane są do salda lokaty. W związku z tym w kolejnym okresie kapitalizacji zysk automatycznie będzie liczony od większej kwoty. Można powiedzieć, że procent składany i kapitalizacja to w zasadzie pojęcia tożsame.

Jakie są rodzaje kapitalizacji odsetek?

Możemy wyróżnić kilka rodzajów kapitalizacji odsetek, m.in. ze względu na okres oraz to, w jaki sposób są naliczane odsetki. Jakie zatem mamy rodzaje kapitalizacji odsetek? Są to m.in.:

• kapitalizacja z góry – polega ona na tym, że odsetki są dopisywane do kapitału już na samym początku okresu lokacyjnego;
  

• kapitalizacja z dołu – to odwrotność kapitalizacji z góry, tutaj bowiem odsetki są doliczone do kapitału na końcu okresu lokacyjnego;
  

• kapitalizacja zgodna – w tym wypadku okres kapitalizacji pokrywa się z okresem stopy procentowej;
  

• kapitalizacja niezgodna – mamy tu do czynienia z sytuacją, że okres kapitalizacji nie pokrywa się z okresem stopy procentowej;
  

• kapitalizacja prosta – polega ona na tym, że odsetki naliczane od sumy początkowej nie podlegają oprocentowaniu,
  

• kapitalizacja złożona – w tym wypadku odsetki są naliczane od sumy początkowej powiększonej o odsetki.

Warto wspomnieć o szczególnym rodzaju kapitalizacji, a więc kapitalizacji ciągłej. Polega ona na okresowym naliczaniu odsetek od środków złożonych na koncie lub lokacie terminowej.

Kapitalizacja odsetek a tzw. podatek Belki

Kolejną kwestią związaną z kapitalizacją odsetek są sprawy podatkowe. Kapitalizacja odsetek przy konkretnym produkcie finansowym może nam przynieść zyski. A jak wiadomo, powinny być one opodatkowane. Jak jest w tym przypadku? Niestety, prawo jest prawem i także w przypadku zysków kapitałowych z kont oszczędnościowych czy lokat nie da się uniknąć odprowadzania podatku. W tym wypadku bowiem należy odprowadzić tzw. podatek Belki. Jest to obowiązkowa opłata, która jest należna zawsze, gdy wypłacasz zysk z wypracowanych oszczędności.

W ramach ciekawostki – przed laty można było uniknąć odprowadzania podatku Belki. Było to możliwe dzięki lokatom z dzienną kapitalizacją odsetek. W takim wypadku system podatkowy umożliwiał niepłacenie podatku od zysku, który nie był większy niż 2,49 zł. Miało to związek ze stosowanym zaokrągleniem podstawy opodatkowania, a także samego podatku. Jak wynika z ordynacji podatkowej, odsetki w kwocie 2,49 zł należy zaokrąglić do dołu i do pełnej złotówki, czyli w tym wypadku 2 zł. W efekcie na rynku swego czasu pojawiła się nowa nazwa produktu – lokata antybelkowa. Jednak tak było kiedyś, obecnie po zmianie przepisów, nie ma możliwości uniknięcia podatku od kapitalizacji.

Kapitalizacja odsetek a obciążenia

Są sytuacje, gdy dochodzi do kapitalizacji odsetek i obciążenia. Jeśli zalegamy ze spłatą zobowiązań, np. nie zapłaciliśmy raty kredytu, to zgodnie z prawem wierzycielowi przysługują odsetki karne. Jak wynika bowiem z art. 481 Kodeksu cywilnego:

“Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”. Najczęściej spotykaną formą odszkodowania za zwłokę jest obciążenie odsetkami. W tym wypadku zatem kapitalizacja odsetek nie jest niczym pozytywnym, ponieważ zwiększa nasze obciążenie kredytowe. Nasze zobowiązania mogą się mnożyć, gdy wciąż spóźniasz się za spłatą swojego zobowiązania.