Czekają nas duże zmiany w prawach jazdy? Omawiamy projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego

1 marca 2023 r. Komisja Europejska przyjęła wniosek dotyczący gruntownej rewizji przepisów unijnych odnoszących się do praw jazdy. Projektowane zmiany są obecnie rozpatrywane w Radzie Europejskiej i już niedługo trafić powinny pod obrady Parlamentu Europejskiego. Jakie są przyczyny i cele projektu dyrektywy oraz co ma się zmienić?

Przyczyny i cele dyrektywy

Podstawą inicjatywy, która obecnie została podjęta przez europejskie organy prawodawcze, jest potrzeba aktualizacji przepisów Unii Europejskiej, regulujących prawa jazdy.

Głównym celem stojącym za projektowanymi zmianami jest natomiast zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego i dalszy spadek ofiar śmiertelnych wypadków drogowych (Komisja w uzasadnieniu projektowanej dyrektywy podtrzymuje założony wcześniej cel osiągnięcia zerowej liczby wypadków śmiertelnych we wszystkich rodzajach transportu w całej Unii Europejskiej do 2050 r.). Szczególny nacisk położony jest przy tym na niechronionych uczestników ruchu drogowego, takich jak piesi, rowerzyści, użytkownicy hulajnóg oraz urządzeń transportu osobistego, a także osoby z niepełnosprawnościami.

Zdaniem unijnych wnioskodawców, na drogach Unii Europejskiej wciąż jest zbyt wielu posiadaczy praw jazdy, którzy ze względu na swój brak sprawności, stanowią zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego. Zauważono przy tym większą liczbę wypadków i ofiar śmiertelnych z udziałem początkujących kierowców, którzy dopiero co zdali egzamin na prawo jazdy.

Zmiany odbyć mają się przy jednoczesnym ułatwieniu swobodnego przepływu osób w ramach Unii Europejskiej, zgodnie z ideą zrównoważonego transportu drogowego i jego transformacji cyfrowej. O jakich jednak dokładnie zmianach tu mówimy?

Co ma się zmienić?

Kierowcy w wieku 17 lat będą mogli przystąpić do egzaminu i kierować pojazdami, ale tylko w towarzystwie osoby dorosłej

Projekt dyrektywy zakłada umożliwienie młodym, 17-letnim kierowcom, którzy nie ukończyli jeszcze 18 roku życia, przystąpienie do egzaminu na prawo jazdy. Zastrzeżeniem jest tu jednak to, że po jego zdaniu aż do uzyskania pełnoletności, tego typu kierowcy będą mogli kierować pojazdami wyłącznie w towarzystwie osoby, która ukończyła 25 rok życia i ma prawo jazdy co najmniej od pięciu lat (a także w tym okresie nie podlegała zakazowi prowadzenia pojazdów, ani nie popełniła przestępstwa lub wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu drogowemu).

Wprowadzenie dwuletniego okresu próbnego dla początkujących kierowców

Artykuł 15 projektowanej dyrektywy wprowadzić ma co najmniej dwuletni okres próbny dla początkujących kierowców. W okresie tym funkcjonować ma zasada „zero tolerancji dla alkoholu”, a więc systemu kar dla kierowców, u których wykryty zostanie poziom alkoholu we krwi przekraczający 0,0 g/ml.

Szkolenie z wpływu stylu jazdy na emisje gazów cieplarnianych

Zgodnie z założeniami projektu, szkolenie przygotowujące do kierowania pojazdami zawsze powinno zapewniać przyszłym kierowcom wystarczającą wiedzę na temat wpływu stylu jazdy na emisje gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczenie powietrza. Szkolenia te mają przedstawiać sposoby na ograniczanie tej emisji, a także kompleksowo przygotowywać do kierowania pojazdami bezemisyjnymi.

Wzmocnienie procesu profilaktycznych badań medycznych dla kierowców

Założono również wzmocniony proces profilaktycznych badań medycznych dla kierowców w całej Unii Europejskiej. We wszystkich krajach wspólnoty zapewniona ma zostać bowiem odpowiednia fizyczna i psychiczna zdolność do kierowania pojazdami.

Załącznik do projektu przedstawia przy tym najnowsze wytyczne dotyczące minimalnych standardów, koniecznych do spełnienia, aby móc być kierowcą. Uwzględniono tu także szczególne zasady przy podejściu do osób chorych na przewlekłe choroby, takie jak choroby układu sercowo-naczyniowego, cukrzyca, padaczka, bezdech senny, czy zaburzenia funkcji nerek.

Wprowadzenie jednolitego prawa jazdy w postaci cyfrowej

Prawo jazdy, we wszystkich krajach członkowskich, w terminie 4 lat od daty przyjęcia projektowanych rozwiązań, ma być wydawane domyślnie w postaci cyfrowej. Projektodawcy wskazują, iż powinno to wpłynąć na uproszczenie zasad uznawania prawa jazdy pomiędzy różnymi państwami, przy jednoczesnym braku wykluczenia określonych kategorii ludności. Pomimo wprowadzenia nowego rozwiązania wciąż można będzie bowiem uzyskać fizyczne prawo jazdy albo prawo jazdy w obu postaciach (a więc i w postaci cyfrowej i fizycznej). Przedłużenie ważności, a także zmiana lub wymiana prawa jazdy w wersji cyfrowej ma być przy tym znacznie łatwiejsza, ze względu na możliwość przeprowadzenia wszystkich procedur z tym związanych online.