Artykuł sponsorowany

NBP: Stulecie wyzwań

Dodano:
Narodowy Bank Polski Źródło: Materiał Partnera
Sto lat temu, 28 kwietnia 1924 r., zaczął działać Bank Polski SA – protoplasta Narodowego Banku Polskiego. Nowy bank centralny II Rzeczypospolitej rozpoczął emisję nowej waluty – złotego. Dziś Narodowy Bank Polski oraz stabilna własna waluta są finansową podstawą rozwoju gospodarczego Polski.

Od potrzeby ujednolicenia szerokości szyn po konieczność ujednolicenia systemów prawnych i waluty – o trudnościach, z jakimi trzeba było się zmierzyć w początkowych latach II Rzeczypospolitej, scalanej z trzech zaborów i odrodzonej po 123 latach utraty państwowości, napisano całe tomy. Początkowo obowiązującą walutą nie był bynajmniej złoty. Na obszarach dawnych zaborów płacono walutą zaborców. W roku 1919 r. zaczęto wprowadzać do obiegu markę polską, a dopiero w 1920 r. posługiwano się nią na obszarze całej II RP.

Marka nie była jednak stabilną walutą. Walcząc o ustalenie granic i dysponując niewielkimi dochodami podatkowymi, Polska nieustannie zwiększała swój dług. Zadłużenie finansowano dodrukiem pieniądza. Skutek? Łatwy do przewidzenia: hiperinflacja, która sięgała kilkuset procent rocznie. Na początku stycznia 1924 r. za jednego dolara trzeba było zapłacić… 10 mln marek polskich! Nic dziwnego, że pensje wypłacano nawet dwa razy dziennie.

Reforma walutowa Grabskiego

Lekarstwem na hiperinflację i związany z nią w chaos gospodarczy była słynna reforma walutowa Grabskiego, nazwana tak od nazwiska ówczesnego premiera i ministra skarbu Władysława Grabskiego. Co przewidywała? Między innymi powstanie banku centralnego (zgodnie z ówczesnymi wzorcami był prywatną spółką akcyjną), któremu nadano wyłączne prawo emisji pieniądza. Bank, który rozpoczął działalność 28 kwietnia 1924 r., dokonał wymiany marek polskich w stosunku 1 800 000 marek za 1 złotego. 1 złoty był wówczas wart tyle, ile frank szwajcarski.

Złoty, wyłączając krótki okres inflacji związanej z nieurodzajem i kryzysem w przemyśle, który rozpoczął się w roku 1925, pozostał do końca okresu międzywojennego silną i stabilną walutą.

PRL: monobank i niewymienialny złoty

Narodowy Bank Polski, który rozpoczął działalność po II wojnie światowej w 1945 r., stopniowo stawał się monobankiem – w PRL był monopolistą nie tylko w obszarze emisji pieniądza, lecz również udzielania kredytu oraz gromadzenia oszczędności. Złoty był jedynie walutą krajową, niewymienialną na inne waluty. Nie zawsze był też „wymienialny” na towary, bo cechą gospodarki centralnie planowanej były niedobory.

Powrót banku centralnego

Dopiero pod koniec lat 80., wraz z transformacją ustrojową, Narodowemu Bankowi Polskiemu nadano funkcję banku centralnego, odpowiedzialnego za wartość polskiego pieniądza, a złotemu przywrócono zdolność pełnienia funkcji narodowego pieniądza.

Ale i wtedy nie obyło się bez wyzwań, którymi były m.in. wysoki stopień dolaryzacji gospodarki (oszczędności gromadzono w walutach) i wybuch w 1989 r. hiperinflacji. Polacy szybko stali się złotówkowymi milionerami – w 1990 r. przeciętna płaca wynosiła ponad 1 mln zł, a w 1994 r. już 5 328 000 zł (źródło: ZUS). Tyle że za jedno jajko trzeba było zapłacić 2,8 tys. zł (1994 r.). W 1995 r. przeprowadzono denominację złotego, czyli „skreślenie czterech zer”.

Jak pisze na swoich stronach NBP, „Unormowanie sytuacji płatniczej pozwoliło wówczas zapoczątkować kształtowanie kursu złotego na rynku walutowym oraz zapewnić złotemu status waluty wymienialnej według standardu międzynarodowego”.

Uchwalona w 1997 r. Konstytucja istotnie wzmocniła pozycję Narodowego Banku Polskiego i związała politykę pieniężną z nowym organem NBP – Radą Polityki Pieniężnej. Przytoczmy art. 227 ustawy zasadniczej: „Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski odpowiada za wartość polskiego pieniądza”.

Dziś Narodowy Bank Polski, niezależny od rządu i parlamentu, oraz stabilna własna waluta są finansową podstawą rozwoju gospodarczego Polski i wzrostu dobrobytu jej obywateli. Bank szczyci się stabilnym systemem pieniężnym i walutą, a także zgromadzonymi zapasami złota. Dba o wartość polskiego pieniądza. Jest silnym i nowoczesnym bankiem centralnym, przygotowanym na rewolucję cyfrową. Wspiera rozwój społeczeństwa w sferze finansowej, ale także poprzez inwestycje w wiedzę, edukację i zrównoważony rozwój.

Źródło: NBP
Proszę czekać ...

Proszę czekać ...

Proszę czekać ...

Proszę czekać ...