Z najnowszego raportu firmy KPMG dowiadujemy się, że w Unii Europejskiej w ubiegłym roku wypalono o 1,3 mld sztuk więcej nielegalnych papierosów niż rok wcześniej, co oznacza wzrost o 3,9 proc. Wielkość szarej strefy tytoniowej w UE szacuje się na poziomie 35,5 mld sztuk nielegalnych papierosów, co odpowiada 8,1 proc. całkowitej konsumpcji w regionie.
Co zasługuje na uwagę, historycznie niskim wynikiem może pochwalić się Polska. Szara strefa papierosowa nad Wisłą w ub. roku sięgnęła zaledwie 4,9 proc. Polska ma również jedną najwyższych w całej UE dynamik spadku konsumpcji papierosów z przemytu. Na drugim biegunie znalazła się Francja, gdzie średnio co trzeci papieros (29,4 proc.) pochodzi z nielegalnych źródeł i dynamika spożycia papierosów z czarnego rynku rośnie wykładniczo. Wpływ na taki stan rzeczy ma m.in. polityka akcyzowa francuskiego rządu.
Firma KPMG co roku publikuje badanie dotyczące nielegalnej konsumpcji papierosów w 27 państwach członkowskich UE, a także Wielkiej Brytanii, Norwegii i Szwajcarii. Zgodnie z najnowszym raportem firmy, w ub. roku największym w UE rynkiem nielegalnych papierosów pozostawała Francja.
W 2021 r. Francuzi skonsumowali 15,1 mld sztuk nielegalnych papierosów (wzrost o 3,4 mld sztuk), z czego blisko połowę (7,96 mld) stanowiły papierosy podrabiane. Całościowo przełożyło się to na utratę wpływów podatkowych do francuskiego budżetu rzędu 6,2 miliarda euro. Dla porównania, w Polsce w ub. roku wypalono 2,1 mld sztuk nielegalnych papierosów, czyli o 1,4 mld sztuk mniej niż przed rokiem (spadek o 3,7 pkt. proc.). Przekłada się to na utratę wpływów podatkowych ze sprzedaży papierosów rzędu 0,28 miliarda euro.
– W ostatnich kilku latach walka z papierosowym podziemiem w Polsce przypomina dobrze naoliwioną maszynę. Każdy element znakomicie spełnia w niej swoją funkcję. Od zmian w prawie eliminujących luki po jego skuteczną egzekucję. Tylko w ubiegłym roku polskie służby zlikwidowały 70 fabryk produkujących nielegalne papierosy. To najlepszy wynik w UE. Nasza firma blisko współpracuje ze służbami mundurowymi, które skutecznie ścigają akcyzowych przestępców, likwidują nielegalne fabryki papierosów i udaremniają próby przemytu. Polski rząd prowadzi też racjonalną politykę fiskalną, której przejawem jest choćby mapa akcyzowa, wprowadzająca przewidywalność w branży na kilka lat do przodu – mówi Michał Mierzejewski, Prezes Zarządu Philip Morris Polska i Kraje Bałtyckie.
Raport KPMG na zlecenie firmy PMI wskazuje, że nieco ponad połowa państw członkowskich UE (16 z 27 państw) doświadczyła w ubiegłym roku malejącego bądź stabilnego spożycia nielegalnych papierosów. Wśród takich państw na czoło wybija się m.in. Polska. Jeszcze w 2017 r. udział nielegalnych papierosów w całkowitej konsumpcji firma KPMG szacowała u nas na poziomie 12,1 proc. W 2021 r. było to już 4,9 proc. W Polsce obserwuje się również wysoką dynamikę spadku konsumpcji papierosów z przemytu i rosnący rynek legalnej sprzedaży papierosów. Zgodnie z raportem KPMG w 2021 r. w Polsce wypalono 41,9 mld sztuk papierosów – to o 1,32 mld sztuk więcej niż rok wcześniej.
Jak wylicza w swoim raporcie firma KPMG, gdyby w 2021 r. papierosy z przemytu zostały zakupione w legalnej dystrybucji, rządy państw UE uzyskałyby łącznie dodatkowo 10,4 mld euro z tytułu podatków. – Dane historyczne wskazują, że znaczące podwyżki akcyzy, wykraczające poza wskaźniki makro, na wszystkie kategorie produktów nikotynowych doprowadziły do załamania rynku fiskalnego w Polsce – mówi Wojciech Niewierko, członek zarządu ds. relacji zewnętrznych w Philip Morris Polska.
W swoim raporcie firma KPMG zwraca też uwagę, że z powodu trwających obostrzeń w podróżowaniu i ruchu granicznym, związanych z pandemią COVID-19, w ub. roku zorganizowane grupy przestępcze skupiały się na produkcji podrabianych papierosów bezpośrednio w granicach państw UE. Wywiady przeprowadzone przez firmę KPMG z 7 różnymi organami ścigania wykazały, że nielegalne zakłady produkcyjne coraz częściej przenoszą się na zachód Europy, aby w ten sposób mieć ułatwiony dostęp do bardziej zyskownych rynków zbytu dla przemytników, takich jak Francja czy Wielka Brytania.