– Propozycja Komisji Europejskiej ws. mechanizmu wsparcia transformacji regionów najbardziej uzależnionych od węgla jest potwierdzeniem uznania przez naszych europejskich partnerów wyjątkowej sytuacji Polski. Nasza dobra pozycja w tych negocjacjach klimatycznych została odzwierciedlona w zaproponowanym podziale środków – powiedział Kurtyka. Wskazał przy tym, że zgodnie z przedstawioną wczoraj propozycją Komisji Europejskiej, możliwości inwestycyjne dla polskich regionów węglowych mogą wynieść nawet 100 mld zł.
– Propozycja ta pokazuje, że jest zrozumienie ze strony KE dla konkretnych wyzwań, z którymi będą musiały zmierzyć się poszczególne regiony w Polsce. W celu zagwarantowania sprawiedliwej transformacji dla wszystkich obywateli, musimy zapewnić lokalnym społeczeństwom, w rejonach uzależnionych od wydobycia paliw kopalnych, warunki dalszego rozwoju. Trwają jeszcze negocjacje ws. ostatecznego podziału środków. Rola Parlamentu Europejskiego w finalizacji ostatecznego kształtu mechanizmu będzie kluczowa – podkreślił minister.
Przygotowanie planów transformacji dla regionów pomoże zidentyfikować regiony, w których są największe wyzwania. Ponadto regiony będą musiały wskazać potrzeby inwestycyjne, co zapewni lepsze wykorzystanie tych środków. Od jakości przedstawionych planów będzie zależeć możliwość wykorzystania środków przyznanych Polsce.
– Możliwość uzyskania tych kwot wpisuje się doskonale w naszą polską politykę regionalną - m.in. Program dla Śląska zyskuje możliwość potężnego źródła finansowania – dodał Kurtyka.
Komisja Europejska wzięła także pod uwagę potrzebę skorzystania ze wsparcia przez szerokie spektrum podmiotów, w tym firmy, które dotychczas nie miały możliwości uzyskania pomocy na takim poziomie, a często są dużymi pracodawcami w regionach węglowych.
– Mówiąc o sprawiedliwej transformacji mówimy o dużym zakresie działań, w tym również o inwestycjach w nowe zakłady produkcyjne (w tym w sektorach ETS), które stworzą dobrze płatne miejsca pracy w tych regionach. Chcemy ewolucji przemysłu, a nie jego likwidacji – zaznaczył minister.
Rada Europejska podczas posiedzenia w dniach 12-13 grudnia 2019 r. wyznaczyła cel osiągnięcia przez UE neutralności klimatycznej w 2050 r. Równocześnie Rada Europejska zdecydowała, że Polska nie została zobowiązana do osiągnięcia neutralności klimatycznej już w 2050 r., przypomniano także.
Komisja Europejska zaproponowała wczoraj tzw. mechanizm sprawiedliwej transformacji, który ma zapewnić ukierunkowane wsparcie, aby w latach 2021-2027 uruchomić co najmniej 100 mld euro inwestycji w regionach najbardziej dotkniętych negatywnymi społeczno-gospodarczymi skutkami transformacji i złagodzić te skutki. Mechanizm sprawiedliwej transformacji będzie opierał się na trzech głównych źródłach finansowania: Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, który otrzyma nowe środki UE w wysokości 7,5 mld euro, specjalnym systemie sprawiedliwej transformacji w ramach InvestEU służącym uruchomieniu inwestycji o wartości do 45 mld euro oraz instrumencie pożyczkowym Europejskiego Banku Inwestycyjnego dla sektora publicznego gwarantowanym przez budżet UE, służącym uruchomieniu inwestycji o wartości 25-30 mld euro.