W wyroku z 28 października 2015 roku TK orzekł, że przepis przepis ustanawiający wysokość kwoty wolnej od podatku jest niekonstytucyjny, ponieważ "nie przewiduje mechanizmu korygowania kwoty zmniejszającej podatek, gwarantującego co najmniej minimum egzystencji”. Zaskarżony artykuł z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych straci ważność 30 listopada 2016 roku. Od wtedy najpóźniej ma też zacząć obowiązywać nowa ustawa. Zdaniem części konstytucjonalistów, wyrok był niejednoznaczny, a podobny argument pojawia się także w uzasadnieniu projektu PiS. - Sentencja wyroku może budzić wątpliwości co do skutków jakie wywoła z upływem wyznaczonego terminu - zaznaczają posłowie.
„W celu zapewnienia podatnikom konstytucyjnej zasady pewności prawa, a w szczególności zagwarantowania prawa do uwzględnienia kwoty wolnej od podatku w obecnie obowiązującej wysokości, zachodzi pilna potrzeba podjęcia inicjatywy ustawodawczej określającej zasady obliczania podatku dochodowego w 2016 roku” – uzasadniają posłowie PiS w swoim projekcie ustawy.
W trakcie kampanii wyborczej obecna ekipa rządząca zapowiadała podniesienie kwoty wolnej od podatku i w uzasadnieniu do tej obietnicy nawiązuje, wskazując jednocześnie na reformę systemu podatkowego. „Z uwagi na zapowiedziane przez Panią Premier w exposé podwyższenie kwoty wolnej do 8.000 zł i trwające prace nad reformą systemu podatkowego w zakresie jednolitego podatku, w ramach której planowana jest realizacja tej zapowiedzi i której wejście w życie planuje się od 1 stycznia 2018 r., zasadne jest zachowanie dotychczasowych zasad opodatkowania również w roku 2017.” - czytamy w uzasadnieniu.