Projekt, dostępny na stronach Rządowego Centrum Legislacji został skierowany do konsultacji społecznych. Jak wynika z projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, regulacje miałyby wejść w życie od 1 kwietnia 2021 roku oraz 1 stycznia 2022 roku.
„Celem projektu jest uporządkowanie systemu ubezpieczeń społecznych, jego racjonalizacja, wprowadzenie jednolitych rozwiązań w zakresie przyznawania i wypłaty świadczeń a także usprawnienie funkcjonowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kontekście gospodarki finansowej, oraz rozliczeń z płatnikami składek. Na etapie stosowania obowiązujących przepisów pojawiły się również rozbieżności interpretacyjne, które projekt eliminuje” – czytamy w uzasadnieniu.
„Zmniejszenie wydatków FUS szacuje się od 1,4 mld zł w 2022 r. do 2,0 mld zł w 2030 r. (łącznie 15 mld zł w rozpatrywanym okresie czasowym)” – czytamy w OSR (Ocena Skutków Regulacji). Dzięki zmianom budżet ma w tym okresie zaoszczędzić 12,3 mld zł.
Projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zakłada m.in.:
- ujednolicenie zasad objęcia ubezpieczeniami społecznymi wspólników jednoosobowych spółek z o. o oraz spółki jawnej, partnerskiej lub komandytowej – uzależnienie obowiązku ubezpieczeniowego od statusu wspólnika i objęcie ubezpieczeniem niezależnie od sytuacji spółki;
- rezygnację z ustania objęciem dobrowolnym ubezpieczeniem społecznym (emerytalnym, rentowym i chorobowym) na skutek nieopłacenia składek w terminie;
- usprawnienie dochodzenia należności przez ZUS (m.in. możliwość również bezegzekucyjnego potrącania należności z tytułu (i) składek oraz (ii) nienależnie pobranych świadczeń emerytalno-rentowych przez ZUS przy okazji wypłaty (i) świadczeń oraz (ii) zasiłków, rozszerzenie trybu dochodzenia należności, zmiany w zakresie umarzania należności przez ZUS, np. odstąpienie od odsetek w przypadku zwłoki leżącej po stronie Zakładu'
- rezygnację z obligatoryjnego doręczania decyzji, które zostały wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz organy emerytalne tzw. służb mundurowych w procesie masowym;
- wprowadzenie bezgotówkowej formy wypłaty świadczeń długoterminowych jak m.in. renty i emerytury od 1 stycznia 2022 r;
- rozwiązanie problemu tzw. emerytur czerwcowych (braku waloryzacji kwartalnej i w konsekwencji niższych świadczeń dla osób przechodzących na emeryturę w czerwcu) poprzez ustalanie emerytury w taki sposób jak w maju, jeśli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego;
- uchylenie preferencji dla pracujących emerytów ze „starego systemu„ dotyczącej korzystniejszego ponownego przeliczenia emerytury w stosunku do pracujących emerytów z „systemu nowego”;
- ujednolicenie przepisów w zakresie częstotliwości zgłaszania wniosków o ponowne ustalenie wysokości świadczenia przez emerytów kontynuujących aktywność zawodową;
- nowe zasady zliczania okresów niezdolności do pracy do jednego okresu zasiłkowego (zarówno okresy nieprzerwanej niezdolności, jak i z przerwą nie dłuższą niż 60 dni, ale niezależnie od tego czy niezdolność byłaby spowodowana tą samą, czy inną przyczyną);
- skrócenie okresu możliwości pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia do 91 dni;
- możliwość dokonywania zmian w planie finansowym ZUS przez zarząd ZUS;
- uzupełnienie katalogu podmiotów, którym udostępnia się dane zgromadzone na koncie ubezpieczonego i na koncie płatnika składek o Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Centralne Biuro Antykorupcyjne;
- uzyskanie przez ZUS dostępu do elektronicznego centralnego rejestru dotyczącego zezwoleń na pracę cudzoziemców.