Ogólnie rzecz ujmując obligacje są dłużnymi papierami wartościowymi. Oznacza to, że emisja obligacji jest formą zaciągnięcia kredytu znacznej wartości przez duże podmioty (emitentów), takie jak Skarb Państwa, gmina lub spółka prywatna. Emitent obligacji staje się dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza). Emisja obligacji i pozyskanie inwestorów (wierzycieli/obligatariuszy) powoduje, że emitent może zdobyć środki finansowe potrzebne do realizacji własnych celów strategicznych, zaś obligatariusz uzyskuje prawo do otrzymywania od emitenta określonych kwot wypłacanych wraz z określonymi w umowie odsetkami.
Rodzaje obligacji
Istnieje kilka rodzajów obligacji, które dzieli się na trzy główne kategorie: ze względu na rodzaj emitenta, ze względu na okres wykupu oraz według rodzaju oprocentowania.
W przypadku rozróżnienia ze względu na rodzaj emitenta, wyróżniamy:
- obligacje skarbowe – emitowane przez Skarb Państwa,
- obligacje komunalne – emitowane przez gminy (w tym miasta),
- obligacje korporacyjne – emitowane przez przedsiębiorstwa w celu pozyskania środków finansowych na rozwój i działalność bieżącą.
Ze względu na okres wykupu wyróżnia się obligacje:
- krótkoterminowe (nazywane także bonami skarbowymi lub bonami pieniężnymi) – charakteryzują się terminem wykupu nie dłuższym niż 1 rok,
- średnioterminowe – są płatne w okresie od 1 roku do 5 lat,
- długoterminowe – emitowane są na okres powyżej 5 lat,
- wieczyste – zazwyczaj obligacje skarbowe, które są emitowane bez ustalonego terminu wykupu.
Z kolei ze względu na oprocentowanie wyróżnia się:
- obligacje o stałym oprocentowaniu,
- obligacje o zmiennym oprocentowaniu,
-
obligacje o zerowym oprocentowaniu.
Obligacje korporacyjne – co to jest?
Obligacje korporacyjne (inaczej komercyjne), czyli obligacje emitowane przez przedsiębiorstwo prywatne, są rodzajem dłużnego papieru wartościowego. Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami prawa właściciel przedsiębiorstwa może wyemitować ten papier wartościowy jako krótkoterminowy, średnioterminowy lub długoterminowy instrument finansowy. Służy on do realizacji celów strategicznych przedsiębiorstwa, czyli zazwyczaj do dalszych inwestycji o charakterze długoterminowym. Jest to bardzo korzystne rozwiązanie dla różnego rodzaju spółek (spółki akcyjne, spółki z o.o., spółki komandytowo-akcyjne), gdyż dzięki niemu posiadają możliwość przeprowadzenia realnie opłacalnej inwestycji, która przyniesie zwrot kosztów produkcji, jak również konkretne zyski.
Jeśli wszystko przebiega zgodnie z planem, to nabycie wyemitowanych przez przedsiębiorstwo obligacji stanowi atrakcyjną ofertę dla potencjalnych inwestorów. Obligacje tego rodzaju cechują się stosunkowo wysoką stopą zwrotu, jednak również ryzyko jest tutaj większe niż w przypadku obligacji skarbowych. Warto pamiętać, że inwestowanie w obligacje może być dobrym sposobem na dywersyfikację portfela, jednak odradza się korzystanie wyłącznie z nich, jako jedynego źródła zysku. Rynek obligacji korporacyjnych znacznie różni się też od rynku obligacji skarbowych, które co prawda charakteryzują się mniejszym ryzykiem inwestycyjnym, lecz również znacznie niższym oprocentowaniem.
Emisja obligacji korporacyjnych
Spółka, aby wyemitować obligacje, podejmuje uchwałę o emisji obligacji. Elementy konieczne do sformułowania uchwały dotyczącej emisji obligacji są dokładnie określone przez ustawę o obligacjach z dnia 15 stycznia 2015 r. Warto podkreślić, że obligacje korporacyjne emitowane są wyłącznie przez duże spółki. Patrząc na Giełdę Papierów Wartościowych można stwierdzić, że nie ma w zakresie WIG20 żadnej spółki, która choć raz nie wyemitowałaby obligacji korporacyjnych.
Przedsiębiorstwa decydują się na emisję obligacji z powodu niewątpliwych korzyści zarówno krótko-, jak i długoterminowy. Dodatkową motywacją jest niższe niż w przypadku pożyczek czy kredytów bankowych oprocentowanie. Należy zauważyć, że przedsiębiorstwo – w przeciwieństwie do obligacji emitowanych przez Skarb Państwa – samo może określić wysokość oprocentowania swoich obligacji, jak również termin spłaty zobowiązania. Zazwyczaj, aby zachęcić inwestorów do kupna własnych obligacji korporacyjnych, przedsiębiorstwo decyduje się na atrakcyjne oprocentowanie. Dodatkową zaletą jest możliwość fuzji obligacji korporacyjnej z opcją zamiany obligacji na akcje, lub też z prawem pierwszeństwa objęcia akcji spółki emitującej obligacje.
Polskie prawo przewiduje trzy warianty emisji obligacji, a spółka stająca się emitentem, może zdecydować, z którego z nich chce skorzystać:
- Oferta publiczna – jest skierowana do co najmniej 100 osób lub do nieoznaczonego adresata. Takie obligacje mogą zostać nabyte za pośrednictwem firmy inwestycyjnej, natomiast emitent zobowiązany jest do stworzenia prospektu emisyjnego, który musi zostać zatwierdzony przez KNF;
- Oferta publiczna – jest skierowana do co najmniej 100 oznaczonych indywidualnie osób lub do nieoznaczonego kręgu adresatów. Ten wariant różni się od pierwszego tym, że obligacje nie są wprowadzane do publicznego obrotu, a emitent nie ma obowiązku publicznego przedstawiania prospektu emisyjnego;
- Oferta niepubliczna – jest skierowana do maksymalnie 100 indywidualnie oznaczonych podmiotów. W tym wypadku emitent ma pełną swobodę – nie musi sporządzać prospektu emisyjnego, a proponowanie nabycia obligacji nie musi mieć nawet formy ofertowej.
Warto w tym miejscu wyjaśnić, że prospekt emisyjny to dokument o charakterze informacyjnym, publikowany przez emitenta papierów wartościowych, które mają być przedmiotem oferty publicznej. Dokument ten powinien zawierać informacje dotyczące emisji papierów wartościowych, zarządu spółki, ewentualnych czynników ryzyka, jak również sytuacji finansowej i perspektyw rozwoju przedsiębiorstwa.
Gdzie można kupić obligacje korporacyjne?
Każda spółka w Polsce ma prawo wypuścić własne obligacje korporacyjne, które obsługiwane są na rynku Catalyst. Podmiotami uprawnionymi do obrotu obligacjami korporacyjnymi na platformie Catalyst są z kolei Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie oraz BondSpot S.A. Obligacje prywatnych spółek można zasadniczo kupić na cztery sposoby:
– na rynku pierwotnym (bezpośrednio od emitenta),
– na rynku wtórnym – obligacje Catalyst,
– przez fundusze inwestycyjne,
– za pośrednictwem Autoryzowanego Doradcy Catalyst.
Jeśli inwestor decyduje się na zakup obligacji bezpośrednio od emitenta lub na rynku wtórnym, to musi posiadać konto maklerskie. Inwestowanie poprzez fundusze inwestycyjne przenosi cały proces inwestowania z inwestora na fundusz, który zarządza powierzonymi mu środkami. Natomiast współpraca z Autoryzowanym Doradcą Catalyst wymaga spełnienia określonych warunków formalnych – doradcy kontaktują się najczęściej jedynie z wybranymi nabywcami.
Ile można zarobić na obligacjach korporacyjnych?
Wybór obligacji komercyjnych, w celu krótko- lub długoterminowego zainwestowania oszczędności, może być bardzo opłacalny. Jednak do tego typu działania należy się odpowiednio przygotować. Przede wszystkim należy wybrać emitenta stabilnego i wypłacalnego. Prognozowane zyski z inwestycji mogą wynosić nawet ponad 8 proc., przy zachowaniu stałych odsetek i ich kapitalizacji co 3 lub 6 miesięcy. Wiele spółek uzależnia oprocentowanie obligacji od wartości WIBOR, głównie 3M lub 6M, powiększonej o stałą stawkę procentową. Należy pamiętać, że zawsze jednak istnieje ryzyko utraty zainwestowanego kapitału, jeśli spółka okaże się niewypłacalna.