Co to jest rabat i jakie są jego rodzaje?

W przestrzeni publicznej co i rusz jesteśmy atakowani przez różne reklamy pokazujące nam, że na wszystkie wymarzone rzeczy czeka na nas rabat. Już nie tylko znajdziemy je na słupach informacyjnych, w gazetach, telewizji czy usłyszymy w radiu, ale także zobaczymy w internecie i aplikacjach mobilnych. Kolorowe reklamy z hasłem „rabat -20%”, „upust”, „superokazja” bardzo mocno do nas przemawiają – dlatego wielu klientów traci głowę na zakupach. Czym zatem jest rabat? Jak jest definiowany?

Czym jest rabat – definicja

Ze słowem rabat spotykamy się za każdym razem, gdy idziemy na zakupy. Jednak słowo to nie posiada definicji ustawowej. Jest to pojęcie z zakresu prawa finansowego i handlowego. W ogólnym rozumieniu słowo rabat oznacza zniżkę od podstawowej ceny towaru lub usługi. Może być ustępstwem procentowym, kwotowym albo rzeczowym od standardowych cen. Oznacza to, że przedsiębiorca, udzielając rabatu klientowi, pomniejsza o kwotę upustu podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Zazwyczaj przedsiębiorcy udzielają rabatu nabywcom kupującym dużą liczbę towarów, lub płacącym gotówką.

Rabat ma charakter marketingowy – jest częścią akcji mającej zachęcić konsumentów do nabywania danych produktów, wypróbowania ich i nawiązania „relacji” z marką.

Z kolei definicja słowa „rabat” zawarta w słowniku języka polskiego mówi, że jest to obniżenie ceny towaru o określoną kwotę, a także kwota, o którą obniżana jest cena produktu.

Jakie są rodzaje rabatów?

Jest wiele różnych klasyfikacji rabatów, jednak w obrocie handlowym wyróżnia się dwa podstawowe ich rodzaje: finansowy oraz towarowy. Na czym polegają i czym się różnią między sobą?

Jeżeli chodzi o rabat finansowy, to polega on po prostu na obniżeniu ceny bazowej towaru o określony jej procent lub konkretną kwotę. Gdy upust jest udzielany w momencie sprzedaży towaru, sprzedawca powinien uwzględnić go na paragonie lub fakturze. Wówczas już w czasie dokonania transakcji ma możliwość obniżenia swojego przychodu. Z kolei gdy rabat udzielany jest na przyszłość, to sytuacja ma się nieco inaczej. Sprzedający musi zaliczyć do przychodu całą kwotę, którą zapłacił kupujący. Może obniżyć ją dopiero wtedy, gdy klient skorzysta z rabatu.

Drugim rodzajem rabatu jest rabat towarowy. Jak łatwo się domyślić polega on na tym, że do kupowanego towaru klient dostaje kilka dodatkowych sztuk, za które nie płaci. Dostaje je za darmo. Patrząc więc obiektywnie, jest to również obniżenie ceny towaru, ponieważ za tę samą cenę kupujący otrzymuje większą liczbę produktów. Co ważne, aby móc uznać dodatkowy darmowy towar za rabat, musi być on tego samego rodzaju. Dlaczego jest to takie istotne? Każdy produkt innego rodzaju zostanie potraktowany jako sprzedaż premiowa, a ta ma odmienne skutki podatkowe.

Oprócz powyższych możemy również wyróżnić różne typy rabatów. Jest np. rabat na formę płatności. Ustala się go jako procent wartości całego towaru i pomniejsza się o niego kwotę do zapłaty. Najczęściej taki rabat udzielany jest, gdy następuje płatność gotówką.

Dodatkowo wyróżniamy rabat progowy na artykuł. Jest on ustalany na towarze w zależności od sprzedawanej jego ilości, czyli mamy kilka progów cenowych w zależności od tego, ile towaru kupimy, taką cenę zapłacimy. Przykładowo kupując 5 sztuk produktu, otrzymujemy rabat 10%, ale poniżej 5 sztuk nie dostaniemy już żadnego rabatu itp.

Oprócz tego mamy rabat dla towarów, który ustalany jest np. na artykuły danego producenta. Ten rodzaj promocji jest ustalany indywidualnie między sprzedawcą a kontrahentami.

Czy rabat i upust to jest to samo?

Często słowo rabat i upust stosowane są zamiennie. Definicje tych wyrazów są bardzo podobne. Upust jest jakby rodzajem rabatu – też chodzi w nim o obniżenie ceny o jakąś część wyrażoną procentowo lub kwotowo. Różnica wynika tylko z tego, że w przypadku upustu mamy podany cel jego zastosowania – ma on zachęcić klientów do kupna. W przypadku rabatu tego nie wiemy – to już koncepcja danego sprzedawcy, który stosuje rabat. Upust wykorzystywany jest zazwyczaj w transakcjach ze stałymi kontrahentami, abo nabywcami hurtowymi.

Jak ustalić wysokość rabatu?

Rabat wiąże się z działaniami marketingowymi danej firmy. Jednak wbrew pozorom nie jest to łatwy zabieg, aby ustalić jego wysokość. Do ustalenia odpowiedniej promocji konieczne jest uwzględnienie wielu czynników. Tylko wtedy bowiem możliwe będzie osiągnięcie zamierzonych celów biznesowych. O czym zatem należy pamiętać, ustalając wysokość rabatu?

Przede wszystkim rabat powinien przyciągać klientów, dlatego warto go zrobić na towary lub usługi, na które jest popyt. Oczywiście nie chodzi o to, aby ustalać rabat na towary, które nawet bez obniżki świetnie się sprzedają. Należy jednak wybrać te o średnim popycie, aby jeszcze wzmocnić ich sprzedaż.

Kolejną ważną kwestią jest to, aby promocja była atrakcyjna dla obu stron – i dla klientów, i dla sprzedających. Tę kwestię należy dobrze przemyśleć, bo wbrew pozorom oferując duży rabat, wcale nie musimy stracić. Dzięki takiemu zabiegowi można budować wizerunek firmy korzystnej cenowo. Jest to więc inwestycja w PR firmy i jej wizerunek, która może się zwrócić w postaci nowych klientów i większych przychodów. Ogólnie przyjmuje się, że rabat określa się od maksymalnie najwyższej ceny wyjściowej. Wówczas jest on najmniej dotkliwy dla sprzedawcy, a wciąż korzystny dla kupującego.

Jak obliczyć rabat?

Jeśli chcemy obliczyć wysokość rabatu, to musimy wyjść od tego, w jaki sposób ma być wyrażona dana promocja – czy mówimy o obniżce procentowej czy kwotowej.

I tak, gdy chcemy obliczyć rabat, który będzie konkretną kwotą, to po prostu wystarczy, że odejmujemy ją od ceny bazowej produktu czy usługi, czyli np. spodnie kosztują 200 zł, a rabat wynosi 30 zł, tym samym cena po rabacie to 170 zł.

Z kolei w przypadku rabatu wyrażonego w procentach sprawa jest nieco bardziej skomplikowana. Zaczynamy od tego, że cenę przed obniżką mnożymy przez procent naszego rabatu lub odpowiadający mu ułamek. Otrzymany wynik to wartość obniżki. Następnie odejmujemy uzyskaną kwotę rabatu od ceny bazowej produktu i w ten sposób otrzymujemy kwotę po zastosowaniu rabatu.

Inną opcją jest pomnożenie ceny wyjściowej przez procent pomniejszony o rabat, czyli jeśli nasz rabat to 10 proc., to cenę bazową mnożymy przez 90 proc. lub 0,90. W ten sposób otrzymamy cenę produktu już z uwzględnionym rabatem.