UOKiK: Zarzuty wobec trzech banków w związku z wakacjami kredytowymi

Minął miesiąc od uruchomienia wakacji kredytowych. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) podkreśla, że od początku monitoruje praktyki banków dotyczące udzielania wakacji kredytowych i informowania o nich. W toku są postępowania wyjaśniające wobec 17 banków.

– Na bieżąco występujemy do poszczególnych banków o usuwanie identyfikowanych nieprawidłowości. Mamy już wymierne efekty tych działań – wyeliminowaliśmy m.in. straszenie konsumentów negatywnymi konsekwencjami wpisu do BIK czy wymaganie wniosku o wakacje kredytowe z wyprzedzeniem. Po naszych wezwaniach większość banków pozostawia też konsumentom wybór, czy chcą w jednym wniosku zawiesić wszystkie dozwolone przepisami raty, czy robić to stopniowo w kilku, oddzielnych wnioskach. Trzy banki, które jeszcze tego nie zmieniły, otrzymały zarzuty naruszania zbiorowych interesów konsumentów – podkreśla Tomasz Chróstny, prezes UOKiK.

Urząd przypomina, że zgodnie z ustawą o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom konsument ma prawo zawiesić spłatę kredytu na maksymalnie 8 miesięcy – są to sierpień i wrzesień 2022 r., dwa wybrane miesiące w IV kwartale tego roku oraz po jednym wybranym miesiącu w każdym kwartale roku przyszłego. Wybrany okres lub okresy należy wskazać we wniosku. Przepisy pozostawiają konsumentowi dowolność – od razu w jednym wniosku może wpisać wszystkie 8 miesięcy albo składać sukcesywnie oddzielne wnioski na zawieszenie jednej lub kilku rat.

Zarzuty dla 3 banków. Jakie grożą im kary?

Tymczasem wiele banków wymagało oddzielnego wniosku na każdy okres. Po wezwaniach UOKiK zdecydowana większość z nich wycofała się z tej praktyki. Wyjątkiem okazały się BNP Paribas Bank Polska, Getin Noble Bank oraz Bank Pocztowy, które w systemie bankowości elektronicznej nadal nie dopuszczają składania jednego wniosku na wszystkie wybrane okresy. Prezes UOKiK postawił im zarzuty naruszania zbiorowych interesów konsumentów. Grożą za to kary w wysokości do 10 proc. rocznego obrotu przedsiębiorcy.

Urząd podkreśla, że w efekcie podjętych działań w tej chwili żaden bank nie zamieszcza na swojej stronie internetowej fałszywej informacji sugerującej negatywne konsekwencje związane z przekazaniem do BIK informacji o zawieszeniu kredytu w związku z wakacjami kredytowymi. Ponadto wszystkie banki udostępniły możliwość złożenia wniosku o wakacje kredytowe od dnia wejścia w życie ustawy (czyli od 29 lipca br.). Banki wycofały się też z żądania składania wniosku o zawieszenie spłaty raty kredytu z wyprzedzeniem. Obecnie – tak jak przewidują to przepisy – konsumenci mogą to zrobić nawet w dniu płatności raty.

– Zachęcam konsumentów do korzystania z wakacji kredytowych. Apeluję szczególnie do osób, które mają problemy ze spłatą kredytu – zawieszenie rat pomoże im zebrać środki na uregulowanie zaległości i poprawę sytuacji finansowej. Natomiast kredytobiorcy będący w lepszej sytuacji materialnej zaoszczędzone dzięki wakacjom kredytowym pieniądze mogą przeznaczyć na nadpłatę kredytu. Powinno to skutkować spłatą kapitału, dzięki czemu w przyszłości obciążenia finansowe będą niższe. Niestety, także w tej kwestii zauważamy nieprawidłowości w niektórych bankach. Jeśli nie zmienią one swoich praktyk, muszą się liczyć z konsekwencjami – ostrzega szef UOKiK.

Na co skarżą się klienci?

O jakie nieprawidłowości konkretnie chodzi? Urząd podkreśla, że problem dotyczy głównie bezprawnego potrącania przez banki odsetek przy dokonywaniu nadpłaty przez konsumenta, który korzysta z wakacji kredytowych. Konsumenci skarżą się do UOKiK także na:

• Błędne harmonogramy spłaty po skorzystaniu z wakacji kredytowych, wskazujące na dalsze naliczanie odsetek lub pokazujące nowe i zawyżone raty. Problem dotyczy obecnie 8 z 17 badanych banków. Wskutek wezwań UOKiK banki zadeklarowały naprawę błędów systemowych;
  
• odmowę zawieszenia spłaty „pożyczki hipotecznej” bez merytorycznego zbadania, czy produkt nie jest kredytem hipotecznym spełniającym kryteria przewidziane w ustawie. W przypadku, gdy umowa została zawarta w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych, pożyczka hipoteczna powinna zostać objęta wakacjami kredytowymi. Wiele z banków już wprowadziło zmiany lub je deklaruje w toku postępowania;
  
• brak uzasadnienia lub lakoniczne uzasadnianie przez banki odmowy zawieszenia spłaty kredytu, błędną interpretację przesłanek ustawowych;
  
• długi czas – powyżej 21 dni – rozpatrywania wniosków o wakacje kredytowe;
  
• sytuacje, w których nieudane zawieszenie spłaty kredytu, np. „zagubienie wniosku” w systemie banku lub zbyt długie rozpatrywanie go, doprowadziło do wszczęcia windykacji niezapłaconej raty przez firmy współpracujące z bankami.
  

– Przyglądamy się tym praktykom i na bieżąco występujemy do banków o wyjaśnienia. Jednocześnie nie wykluczamy podjęcia dalszych działań, w tym stawiania zarzutów w związku z naruszeniami prawa – podsumowuje prezes UOKiK.