1500 zł na opiekunkę. Czy musi być umowa? A co w razie choroby dziecka?
Przez pierwszych dwóch tygodniach funkcjonowania programu Aktywny Rodzic do ZUS-u wpłynęło 301,4 tys. wniosków o świadczenia. Opiekunowie najchętniej występują o dopłatę do żłobków lub klubików, czyli moduł „Aktywnie w żłobku”.
Aktywny rodzic. Oboje rodzice muszą pracować, by otrzymać dopłatę do żłobka
Ustawa przewiduje wprowadzenie do systemu trzech świadczeń wspierających rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowywaniu i rozwoju dziecka w wieku 12-35 miesięcy.
- świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”;
- świadczenie „Aktywnie w żłobku”;
- świadczenie „Aktywnie w domu”.
Świadczenia z programu Aktywny Rodzic przysługują bez względu na dochód rodziny i nie podlegają egzekucji administracyjnej i komorniczej. Od świadczeń nie pobiera się zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składek na ubezpieczenia społeczne ani składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Aby otrzymać świadczenie w dwóch pierwszych modułach (1500 zł na nianię lub przejęcie przez państwo czesnego za żłobek do 1500 zł) oboje rodzice muszą pracować w oparciu o umowę o pracę, umowę zlecenia, prowadzić działalność gospodarczą lub być rolnikami. Konieczne jest również podleganie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu od podstawy, której wysokość jest nie mniejsza niż 100 proc. minimalnej pensji lub:
- 50 proc. – gdy drugi rodzic jest ubezpieczony przynajmniej w takim samym wymiarze,
- 30 proc. – gdy drugi rodzic jest ubezpieczony przynajmniej w takim samym wymiarze i w przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, korzystając z ulg i preferencji w opłacaniu składek ZUS (ulga na start, mały ZUS Plus etc.).
- nieprzerwane podleganie ubezpieczeniu społecznemu w KRUS przez przynajmniej rok.
Aktywny rodzic a umowa o dzieło
Weryfikacją faktu oraz wymiaru aktywności zawodowej rodziców zajmie się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Ze świadczenia nie skorzystają więc rodzice, gdy dla jednego z nich (lub oboga) jedynym źródłem utrzymania jest umowa o dzieło.
Co innego „Aktywnie w domu”. Tu do wzięcia jest tylko 500 zł miesięcznie, za to nie stawia żadnych wymagań dotyczących aktywności zawodowej rodziców. Mogą z niego skorzystać rodziny, w których jeden z rodziców nie pracuje, ale pozostał w domu z dzieckiem.
Niezależnie od wybranego wariantu, świadczenia należą się od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 35. miesiąc życia. Obejmują więc tzw. okres żłobkowy życia dziecka.
Niania a umowa uaktywniająca
Rodzice mogą zatrudnić do opieki zarówno nianię, jak i członka rodziny. Nie ma obowiązku zawarcia z opiekunką umowy uaktywniającej, ale ze względu na ochronę interesów niani jest to wskazane. Mówimy tu o umowie o świadczenie usług, na podstawie której niania opiekuje się dziećmi. W jej ramach jest objęta ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, wypadkowym i zdrowotnym. Koszty składek również pokrywa państwo. Umowa uaktywniająca jest korzystnym rozwiązaniem w przypadku osób będących na emeryturze, bowiem opłata składek ZUS zwiększa podstawę emerytury.
Na stronie internetowej ZUS wyjaśnia: „Jeżeli rodzic zawrze umowę uaktywniającą z opiekunką lub opiekunem dziecka i zgłosi tę osobę do ZUS do ubezpieczeń społecznych, to z budżetu państwa zostaną za nią sfinansowane składki na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne od tej części pensji, która nie jest wyższa niż 50% minimalnego wynagrodzenia. Zawarcie umowy uaktywniającej z opiekunką lub opiekunem dziecka nie jest warunkiem otrzymania świadczenia z programu Aktywny Rodzic”.
Aktywny rodzic a opieka nad chorym dzieckiem
Czy wypłata pieniędzy (w jednym z dwóch pierwszych modułów) zostanie wstrzymana, jeśli dziecko jest chore i przebywa w domu z rodzicem, który na tę okoliczność bierze zwolnienie lekarskie? „Nie, żadne ze świadczeń w ramach programu Aktywny Rodzic nie będzie zabierane w przypadku choroby rodzica bądź dziecka. Przerwa w wykonywaniu pracy przez rodzica w związku z chorobą nie będzie miała wpływu na dalsze pobieranie świadczenia” – wyjaśnia ZUS.