Niemal milion Polaków żyje w ubóstwie. Na pomoc są nadal za bogaci
Z danych za 2024 rok wynika, że aż o 600 tysięcy spadła liczba Polaków tkwiących w skrajnym ubóstwie, czyli w sytuacji, która na dłuższą metę zagraża życiu i zdrowiu. Jednak nadal około 1,9 mln osób w Polsce żyje poniżej minimum egzystencji – wynika z najnowszego raportu EAPN Polska (Poverty Watch).
Z tej grupy 975 tys. skrajnie ubogich osób jest poza systemem pomocy społecznej, bo wciąż mają z dużo i przekraczają kryteria dochodowe. Jednocześnie w Polsce wzrósł wskaźnik ubóstwa relatywnego z około 4,6 mln do 5 mln Polaków. Ta grupa może sobie pozwolić na wydatki tylko poniżej 50 proc. średniej krajowej, czyli poniżej 3 tys. zł.
Żonglerka statystykami ukrywa rozmiar ubóstwa w Polsce
Ubóstwo to inaczej brak wystarczających środków materialnych do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Mowa o tak podstawowych sprawach jak jedzenie, dach nad głową czy ubranie. Ubóstwo jest pojęciem zarówno ekonomicznym, jak i socjologicznym, które obejmuje nie tylko brak pieniędzy, ale także ograniczony wybór, brak dostępu do edukacji, opieki zdrowotnej, zagrożenie przemocą i wykluczenie społeczne.
Statystyki w Polsce niespodziewanie poprawiły się dzięki wzrostowi płacy minimalnej, opanowaniu inflacji i podwyżce świadczenia 500+ do 800+. Takim sposobem zasięg skrajnego ubóstwa spadł z 6,6 proc. (czyli około 2,5 mln osób) w 2023 roku do 5,2 proc. (1,9 mln osób) w 2024 roku.
Zasiłki niedostępne dla rzeszy Polaków w potrzebie
Kluczowym problemem, kompromitującym polską politykę zabezpieczenia społecznego, jest utrzymująca się od 2023 r. „luka socjalna”. Gdy próg ubóstwa skrajnego rośnie wraz z kosztami życia, progi w pomocy społecznej pozostają bez zmian i nie nadążają za rzeczywistością gospodarczą.
– Od stycznia 2025 roku obowiązują wyższe kryteria do pomocy społecznej, ale mechanizm trzyletniej weryfikacji się nie zmienił. Podwyżka jest niedostateczna i w latach 2026-2027 sytuacja z 2023 i 2024 roku znów się powtórzy. Zasiłek rodzinny z dodatkami i kryterium dochodowym pozostaje niezmieniony od 2016 roku. Nadal też mamy do czynienia z rażącym niedoszacowaniem kluczowych problemów społecznych: ubóstwo transportowe, ubóstwo żywnościowe oraz realna skala bezdomności w Polsce – podkreśla dr. hab. Ryszard Szarfenberg, przewodniczący EAPN Polska.
Polska nadal nie ratyfikowała Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej, unikając dzięki temu prawnie wiążących zobowiązań wobec własnych obywateli, takich jak dostęp do skutecznego zabezpieczenia społecznego czy godnych warunków mieszkaniowych i zakończenie ubóstwa skrajnego i bezdomności.