Czy wcześniejsza emerytura to na pewno dobre rozwiązanie? Eksperci mają wątpliwości

Politycy rządzącej koalicji zapowiadają, że w Polsce nie dojdzie do podniesienia ustawowego wieku emerytalnego. Z kolei eksperci wskazują, że aby zachęcić osoby po 60. roku życia (kobiety) i po 65. roku życia (mężczyźni) do kontynuowania pracy, konieczne są inne formy wsparcia. Zdaniem Agnieszki Łukawskiej, ekspertki z Instytutu Emerytalnego, przedłużenie aktywności zawodowej może przyczynić się do zwiększenia wysokości emerytur. Jednak nie można tego osiągnąć przymusem; lepiej szukać rozwiązań, które skłonią ludzi do pozostania na rynku pracy. Obecnie seniorzy, którzy pracują, mogą korzystać z różnych form wsparcia, takich jak zwolnienie z podatku dochodowego. Jednak, jak zauważa Łukawska, niezbędne jest również zapewnienie odpowiednich szkoleń oraz dostępu do opieki zdrowotnej.

Na jednego emeryta przypada obecnie średnio 1,8 pracującego, jednak sytuacja różni się w zależności od regionu Polski. W województwach mazowieckim i pomorskim wskaźnik ten wynosi 2,3, podczas gdy w województwie świętokrzyskim zaledwie 1,6. Wraz z spadkiem dzietności w Polsce, prognozy na przyszłość nie są optymistyczne. Za 20-30 lat liczba pracujących na jednego emeryta może spaść do około 1,3-1,4, co stawia system emerytalny w trudnej sytuacji.

Próba stopniowego podniesienia wieku emerytalnego do 67 lat dla obu płci w 2013 roku spotkała się z dużym oporem społecznym i była jedną z przyczyn porażki wyborczej Platformy Obywatelskiej w 2015 roku. Obecnie, od 1 października 2017 roku, ponownie obowiązują wcześniejsze progi, a społeczne niechęć do podnoszenia wieku emerytalnego wydaje się trwale zablokować możliwość zmian w tej kwestii. Mimo to eksperci podkreślają, że dłuższa praca Polaków jest niezbędna, zwłaszcza ze względu na wysokość przyszłych świadczeń emerytalnych

Eksperci przewidują, że osoby obecnie mające 25-30 lat mogą otrzymywać emerytury wynoszące zaledwie około 25% ostatniej pensji. Dlatego też przedłużenie okresu aktywności zawodowej może być jednym z rozwiązań pozwalających na zwiększenie wysokości świadczeń. Jednak, jak zaznacza Łukawska, kluczowe jest wprowadzenie zachęt do dłuższego pozostania na rynku pracy, a nie wymuszanie tego na pracownikach.

Łukawska podkreśla, że konieczna jest szeroko zakrojona polityka senioralna, która nie tylko promuje dłuższą aktywność zawodową, ale również zapewnia odpowiednie warunki zdrowotne i możliwości rozwoju zawodowego dla seniorów. Osoby na rynku pracy muszą mieć możliwość podnoszenia swoich kwalifikacji, aby móc dostosować się do zmieniających się warunków. Jest to szczególnie istotne, ponieważ zawody, które dziś istnieją, za 10-30 lat mogą zniknąć, a na ich miejsce pojawią się nowe.Łukawska podkreśla również, że dłuższa praca pozwala na zgromadzenie większego kapitału emerytalnego na krótszy okres pobierania świadczeń. Seniorzy, którzy rezygnują z pobierania emerytury i kontynuują pracę, mogą korzystać z ulg podatkowych, takich jak zwolnienie z PIT dla seniorów do kwoty około 85,5 tys. zł. Jednak, jak pokazują dane ZUS, średni wiek przechodzenia na emeryturę w 2021 roku wyniósł 65,2 lat dla mężczyzn i 60,6 lat dla kobiet, co oznacza, że efektywny wiek emerytalny tylko nieznacznie przekracza ustawowy.

Łukawska przypomina, że emerytura w wieku ustawowym nie oznacza wysokich świadczeń. Osoby liczące na dostatnie życie z emerytury muszą liczyć się z koniecznością poszukiwania dodatkowych źródeł dochodów. Jednym z rozwiązań są alternatywne formy oszczędzania na emeryturę, takie jak IKE, IKZE, PPE, PPK, a także indywidualne oszczędzanie i inwestowanie.

Z drugiej strony, nowi pracownicy wchodzący na rynek pracy nie tylko są mniej liczni, ale także często opóźniają start swojej kariery z powodu długotrwałej edukacji, której efektywność nie zawsze jest zgodna z wymaganiami rynku pracy.

Łukawska zauważa, że warto przemyśleć politykę edukacyjną w Polsce. Obecnie wielu młodych ludzi decyduje się na studia, co opóźnia ich wejście na rynek pracy. Warto zastanowić się, czy promowanie wyższego wykształcenia wśród wszystkich jest faktycznie konieczne.