„Tykająca bomba” w systemie emerytalnym. Miliony Polaków bez środków na starość
Wirtualna Polska dotarła do niepublikowanego dotąd raportu przygotowanego na zlecenie ZUS. Wynika z niego, że samozatrudnieni w Polsce stoją przed poważnym zagrożeniem ubóstwem emerytalnym. Dokument ujawnia, że większość osób prowadzących działalność gospodarczą opłaca minimalne składki na ubezpieczenia społeczne. Takie podejście oznacza, że wielu z nich nie zgromadzi środków wystarczających na godne świadczenie.
Raport został przygotowany przez Polską Sieć Ekonomii na zlecenie ZUS w październiku 2023 roku i ukończony w czerwcu 2024 roku. Zawarte w nim dane wskazują, że obecny system ubezpieczeń sprzyja powstawaniu patologii na rynku pracy, takich jak fikcyjne samozatrudnienie. Dokument obala również powszechny mit o nadmiernym obciążeniu samozatrudnionych składkami, sugerując, że są one nieadekwatne do przyszłych świadczeń.
Kobiety najbardziej narażone
Z raportu wynika, że szczególnie narażone na ubóstwo emerytalne są kobiety prowadzące działalność gospodarczą. To one najczęściej opłacają minimalne składki, co w przyszłości przełoży się na bardzo niskie świadczenia emerytalne. Państwo będzie musiało pokrywać różnicę do minimalnych świadczeń, co dodatkowo obciąży system finansów publicznych.
„System emerytalny w Polsce to tykająca bomba dla samozatrudnionych” – komentuje dla WP Jan Oleszczuk-Zygmuntowski, współprzewodniczący Polskiej Sieci Ekonomii. Jego zdaniem obecny system wymaga pilnych reform, aby uniknąć dramatycznych konsekwencji społecznych i finansowych w przyszłości.
Dysfunkcje systemu i brak publikacji
Choć raport został ukończony kilka miesięcy temu, jego wyniki nie zostały jeszcze oficjalnie przedstawione opinii publicznej. Według „Wirtualnej Polski” dokument zwraca uwagę na dysfunkcjonalność obecnego systemu, który nie zapewnia odpowiedniego zabezpieczenia socjalnego dla samozatrudnionych.
Eksperci wskazują, że problem tkwi w mechanizmie dobrowolnego oskładkowania, który pozwala na minimalne wpłaty do systemu, jednocześnie nie gwarantując wystarczających środków na przyszłe świadczenia.
Czy są szanse na zmiany?
Przyszłość samozatrudnionych w Polsce w dużej mierze zależy od reformy systemu emerytalnego. Bez zmian w zasadach oskładkowania osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą stanąć w obliczu finansowej katastrofy na starość. Jak na razie, ZUS nie wydał oficjalnego stanowiska w sprawie publikacji raportu ani dalszych działań w tej kwestii.