Dwa pytania do Luksemburga. Stare umowy z WIBOR na zakręcie

Sąd Okręgowy w Warszawie skierował do Trybunału Sprawiedliwości UE dwa pytania prejudycjalne dotyczące stosowania wskaźników WIBOR i LIBOR w umowach kredytowych sprzed 2017 r. Sprawa (XXVIII C 22943/22, w TSUE: C-630/25) dotyczy kredytu z 2007 r. na ok. 400 tys. zł, który po aneksie przewalutowano na franki szwajcarskie. W umowie i aneksie pojawiały się wskaźniki WIBOR 3M oraz LIBOR 3M.

Pytania do TSUE

Sędzia Michał Maj pyta, czy przed wejściem w życie rozporządzenia BMR bank miał obowiązek jasno informować konsumenta, kto opracowuje wskaźnik referencyjny (np. ACI Polska) i według jakich zasad jest on wyznaczany, a także że bazuje na deklaracjach banków, a nie na realnych transakcjach.

Drugi blok pytań zmierza do ustalenia, czy klauzula odwołująca się do wskaźnika wyznaczanego w oparciu o kwotowania banków, nieuregulowanego w prawie powszechnym i poza nadzorem organów państwowych, może zostać uznana za nieuczciwą w rozumieniu dyrektywy 93/13/EWG. Sąd wskazuje, że do końca czerwca 2017 r. administratorem WIBOR była ACI Polska, a od tego czasu funkcję tę pełni GPW Benchmark S.A., wpisana w 2019 r. do rejestru administratorów ESMA i w 2020 r. dopuszczona przez KNF do administrowania kluczowymi wskaźnikami.

Uzasadnienie

W uzasadnieniu warszawski sąd omawia ryzyko manipulacji przy dawnym sposobie ustalania WIBOR, podkreślając ograniczony czasowo i kwotowo obowiązek zawierania transakcji na zadeklarowanych warunkach.

Sąd podkreśla, że dawniej przepisy nie wymagały ujawniania administratora i zasad wyznaczania wskaźnika, co – zdaniem części prawników – komplikuje ocenę dawnych umów. Jeśli jednak TSUE dopuści kontrolę takich postanowień, pojawi się pytanie o kryteria, którymi mają kierować się sądy krajowe przy ocenie, czy wskaźnik kształtował zobowiązania konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszał jego interesy.