Czy pikantnie znaczy zdrowo?

16 stycznia przypada Dzień Pikantnych Potraw. I choć jest to święto z kategorii nietypowych, to warto bliżej przyjrzeć się zagadnieniu ich spożywania, skoro na ostro jemy w Europie już od 6 tysięcy lat[1]. O naszej miłości do pikanterii opowiada Agnieszka Piskała specjalistka ds. żywienia w programie edukacyjnym Żyj smacznie i zdrowo.

Świętujemy Dzień Pikantnych Potraw. Do czego najchętniej dodajemy ostre przyprawy?

Agnieszka Piskała, specjalistka ds. żywienia w programie edukacyjnym Żyj smacznie i zdrowo: Najczęściej do dań wytrawnych, podawanych w czasie obiadu czy kolacji. Jednak przyprawy, takie jak cynamon, kardamon, anyż czy papryczka chilli, możemy śmiało stosować również do słodkich napojów przygotowanych na ciepło i do dodatków deserowych. Wzbogacą one wtedy smak tych słodszych potraw i pozwolą odkryć nam inne doznania sensoryczne.

Czy wszyscy możemy używać pikantnych przypraw?

Ostrych przypraw mogą używać jedynie osoby dorosłe, które nie mają żadnych problemów gastrycznych, np. wrzodów żołądka. Musimy pamiętać, że mogą one powodować podrażnienie śluzówki żołądka, a to może doprowadzić do bolesnych skurczów, bólu brzucha, zaparcia lub biegunki. Zbyt duża ilość kapsaicyny, która występuje np. w papryczkach chilli, może też nieodwracalnie stępić lub uszkodzić kubki smakowe. Zanim podrasujemy nasze danie takimi pikantnymi dodatkami, upewnijmy się, czy nie mamy przeciwwskazań do ich spożywania.

A co z osobami starszymi? Czy pikantność dań jest dla nich bezpieczna?

Nie polecałabym pikantnych przypraw osobom starszym. Warto wiedzieć, że u takich osób odczuwalność pewnych smaków jest znacznie zaburzona. Użycie zbyt dużej ilości ostrej przyprawy może spowodować duże spustoszenie w organizmie uszkodzenie błony śluzowej, która u osób starszych regeneruje się znacznie dłużej niż u młodych ludzi.

A co z dziećmi?

Pikantne przyprawy możemy podawać dopiero dziecku po 3. roku życia. Musimy pamiętać o tym, że mogą one nieodwracalnie zniszczyć kubki smakowe oraz spowodować problemy żołądkowe. Dieta małych dzieci jest bardzo lekkostrawna, można wręcz powiedzieć, że ma jałowy smak. Dlatego rodzice mogą odczuwać od czasu do czasu chęć do urozmaicania tych dań ostrymi przyprawami. Jednak przestrzegam przed tym, ponieważ takie przyprawianie może spowodować zakłócenia odbioru percepcji smaku u dziecka oraz może uszkodzić śluzówkę nosa czy jamy ustnej.

Nastolatki to kolejna grupa, która powinna uważać na pikantność?

I tak, i nie. Ograniczyć ostre przyprawy powinna młodzież, która ma problemy z cerą. Pikantne przyprawy zwiększają bowiem temperaturę ciała, tzw. termogenezę, co prowadzi do większego wydzielania sebum. W związku z tym, mogą się nasilić problemy z niedoskonałościami na skórze.

A pozytywne działanie? Czy ostre przyprawy wpływają korzystnie na nasz organizm?

Przede wszystkim pikantne przyprawy mają działanie rozgrzewające, dlatego polecane są do spożywania w okresie zimowym. Mają również działanie przyspieszające metabolizm i jest to niezwykle ważne dla osób, które się odchudzają. Pewnie już wszyscy słyszeliśmy o słynnej diecie, tzw. diecie chilli. Podczas niej, oprócz spożywania ostrych potraw, codziennie pije się napój np. z pieprzem cayenne. Dieta ta ma potwierdzone działanie odchudzające.

A czy to prawda, że ostre przyprawy są afrodyzjakami?

Tak. Papryczka chilli, cynamon, kardamon czy anyż, stosowane są również w żywności afrodyzyjnej. Nie tylko poprawiają percepcję sensorycznego odbioru smaku potrawy, ale również w naszym organizmie skutecznie podnoszą ciśnienie, a więc i energię uczuć.

Na jakiej kuchni możemy się wzorować w pikantności?

Jednym z ciekawszym przykładów wykorzystania różnych przypraw, w tym również pikantnych, jest kuchnia indyjska. Ale warto wspomnieć o kuchni fusion, która łączy różne kuchnie w jedną. Może być to dla nas przykład, jak stosować ostre przyprawy z umiarem. Kiedyś nie do pomyślenia było dodanie ostrej przyprawy do kotletów mielonych, natomiast dzisiaj jest to po prostu standard. Postarajmy się zatem łączyć niestandardowe przyprawy w niestandardowych daniach, a zobaczymy, że uda nam się zaskoczyć niejednego smakosza.

[1] Suzi Gage, Prehistoric Europeans spiced their cooking, bbc.co.uk.

***********************************************

Żyj smacznie i zdrowo to program edukacyjny marki WINIARY, prowadzony we współpracy z Federacją Polskich Banków Żywności w polskich gimnazjach. Misją programu Żyj smacznie i zdrowo jest przekazanie gimnazjalistom wiedzy z zakresu prawidłowego i zdrowego odżywiania oraz zachęcenie ich do wspólnego spożywania posiłków i podejmowania pierwszych samodzielnych prób gotowania. W ramach projektu promuje się wśród młodzieży postawę proekologiczną, a także ideę niemarnowania żywności. Do tej pory, w trzech edycjach Żyj smacznie i zdrowo wzięło udział ponad 44% szkół gimnazjalnych z całej Polski.

Program marki WINIARY jest częścią szerszej kampanii zatytułowanej Jedz smacznie i zdrowo prowadzonej od czterech lat przez wiele marek z portfolio firmy Nestlé, której celem jest promowanie zdrowego odżywiania wśród konsumentów. Wiąże się on z przyjęciem przez Nestle strategii NHW (Nutrition, Health, Wellness) będącej strategią odpowiedzialnego biznesu firmy Nestlé, w imię której zobowiązuje się ona produkować wysokiej jakości produkty, będąc jednocześnie wiarygodnym partnerem w żywieniu i dbałości o zdrowie oraz zapewniając dobre samopoczucie konsumentów.

Patroni honorowi

• Rzecznik Praw Dziecka
• Ośrodek Rozwoju Edukacji
• Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych
• Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
• Fundacja Klubu Szefów Kuchni

Partner społeczny

• Federacja Polskich Banków Żywności