Znowelizowane przepisy ordynacji podatkowej, które weszły w życie 1 stycznia 2019 r. wprowadziły do polskiego prawodawstwa wiele nowości. Przepisami, które od samego początku budziły negatywne emocje były te wprowadzające raportowanie schematów podatkowych do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Po niespełna roku obowiązywania tych przepisów Krajowa Rada Doradców Podatkowych zdecydowała się na zaskarżenie ich do Trybunału Konstytucyjnego. We wniosku wskazano, iż niezbędnym jest zbadanie niezgodności przepisów rozdziału 11a ordynacji podatkowej z Konstytucją RP w kwestii raportowania schematów podatkowych na skutek, których szargana jest tajemnica zawodowa doradców podatkowych.
Krajowa Izba Doradców Podatkowych już na etapie legislacyjnym wskazywała na wadliwość przepisów o raportowaniu schematów podatkowych i ich niezgodności z Konstytucją RP. Według prof. Adama Mariańskiego, Przewodniczącego Krajowej Rady Doradców Podatkowych, wniosek do Trybunału Konstytucyjnego był podsumowaniem tego, na co KIDP wskazywała od kilkunastu miesięcy, mianowicie że przepisy o raportowaniu schematów podatkowych naruszają tajemnicę zawodową doradców podatkowych, a jest ona fundamentem tego zawodu, stąd też należy jej bronić. Profesor wskazał również, że jako doradcy podatkowi nie chcemy podważać samego obowiązku raportowania, zwłaszcza że został on wprowadzony europejską dyrektywą. Jednak dla podatników i ich doradców przewidziano obowiązki nieproporcjonalne do celów wprowadzenia tych przepisów. Przewodniczący KIDP zwrócił uwagę na fakt, iż przepisy te napisano w tak zawiły sposób, że powodują wiele wątpliwości interpretacyjnych. Według Profesora należy napisać je na nowo, wbardziej przejrzysty sposób oraz tak by nie naruszały Konstytucji RP.
Ze stanowiskiem prof. Adama Mariańskiego należy się zgodzić. Przepisy Ordynacji podatkowej w zakresie raportowania schematów podatkowych przewidują możliwość zwolnienia doradcy podatkowego z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej niezbędnej do wykonywania zawodu przynależącego do rodziny zawodów zaufania publicznego. Przepisy wprowadzają także sytuacje, w której przekazanie informacji nie stanowi naruszenia obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej. Dlatego, jednoznacznie możemy twierdzić, iż przepisów o takim kształcie nie da się pogodzić z wykonywaniem zawodu doradcy podatkowego.
Przepisy dotyczące obowiązku raportowania schematów podatkowych, wprowadzone do Ordynacji podatkowej jako wynik implementacji dyrektywy Rady (UE) 2018/822,wprowadzone je znacznie wcześniej niż w innych krajach Unii Europejskiej i znacznie szerszym zakresie niż było to konieczne. Kroki te doprowadziły do tego, że przepisy o raportowaniu schematów podatkowych budują niejasną formę samego raportowania. Wątpliwości budzi sposób w jaki należy dokonywać raportowania, a także co jest schematem wymagającym zaraportowania. Niesie to za sobą wiele problemów z zakresu wykładni jak i stosowania nowego prawa. Wszystko to wiąże się również z odpowiedzialność karno-skarbową w przypadku uchybienia obowiązkom.
Zaskarżenie do Trybunału Konstytucyjnego przepisów znajdujących się w rozdziale 11a Ordynacji podatkowej to krok, który bezspornie należało podjąć. Niejasne przepisy wprowadzone na wyrost godzą w instytucję tajemnicy zawodowej doradcy podatkowego. Wskazać należy, iż ujawnianie tajemnicy zawodowej podważa społeczną rolę osób, którym tajemnica zawodowa jest niezbędna dla prawidłowego wykonywania danego zawodu, naruszając przy tym prawo do ochrony tajemnicy komunikowania się. Miejmy nadzieje, iż tak jak zadeklarowała KIDP podejmie kroki mające na celu wyeliminowanie wątpliwych przepisów z polskiego systemu prawa.
Andrzej Dmowski, doradca podatkowy, adwokat Russell Bedford