W początkowej fazie przebiega bezobjawowo, ale nieleczona może doprowadzić do ślepoty. Zaćma, bo o niej mowa, to jedna z głównych przyczyn utraty wzroku na świecie. W Polsce dotyka ok. 800 tys. osób i występuje przede wszystkim u osób po sześćdziesiątym roku życia choć zdarza się, że chorują na nią kobiety i mężczyźni w średnim wieku. W leczeniu zaćmy nie stosuje się środków farmakologicznych, a jedyną uznaną metodą jest operacja jej usunięcia. Rocznie w Polsce kwalifikuje się do zabiegu ok. 270 tys. nowych przypadków. Szacuje się, że do 2020 roku liczba ta wzrośnie do 318 tysięcy. Problemem są rosnące kolejki do zabiegu wykonywanego w ramach NFZ.
Zabieg usunięcia zaćmy należy do najbardziej spektakularnych procedur medycznych - po 15-30 minutach osoba, która miała problemy z wykonywaniem najprostszych czynności wraca do normalnego funkcjonowania. Nowoczesne technologie dostarczane przez firmę Alcon zwiększają skuteczność i bezpieczeństwo zabiegu, a soczewki najnowszej generacji umożliwiają usunięcie zaćmy i korekcję towarzyszących wad wzroku, w tym astygmatyzmu, podczas jednego zabiegu.
Zaćma to choroba oczu, która polega na stopniowym, bezbolesnym pogarszaniu się ostrości widzenia, której nie można poprawić poprzez zmianę okularów korekcyjnych. Zamglone widzenie wynika ze zmętnienia i ograniczenia przejrzystości soczewki w oku. Wraz z postępującym zmętnieniem soczewki, następuje stopniowa utrata zdolności widzenia szczegółów i kontrastu - w efekcie chora osoba może widzieć obraz jak przez brudną szybę, a w bardzo zaawansowanych przypadkach całkowicie stracić zdolność widzenia. Zapadalność na zaćmę rośnie wraz z wiekiem, niemniej coraz częściej choroba pojawia się poniżej 55 roku życia.
Zaćmę leczy się wyłącznie operacyjnie. Zabieg powinien być wykonany, gdy pacjent i lekarz uznają, że postępująca choroba ma negatywny wpływ na jakość życia i utrudnia wykonywanie codziennych czynności. Wykonanie operacji we wczesnym etapie zaawansowania zaćmy jest łatwiejsze dla operatora, bezpieczniejsze dla chorego i pozwala na znaczne zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań operacyjnych - mówi prof. Iwona Grabska-Liberek, Kierownik Klinki Okulistyki CMKP w Warszawie, Prezes-Elekt Polskiego Towarzystwa Okulistycznego.
Operacja zaćmy polega na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną. Zabieg ten uważany jest za jeden z najbardziej skutecznych spośród wykonywanych obecnie zabiegów medycznych na świecie. Około 95% procent pacjentów odzyskuje wzrok w stanie sprzed pojawienia się zaćmy po przeprowadzeniu standardowego zabiegu wszczepienia soczewki wewnątrzgałkowej. Nowoczesne rozwiązania dostarczane przez firmę Alcon, takie jak laser femtosekundowy i innowacyjne soczewki wewnątrzgałkowe, dodatkowo poprawiają rezultaty zabiegów.
AcrySof(R) - wybór odpowiedniej soczewki to wybór jakości życia
Wybór wszczepianych soczewek ma znaczący wpływ na jakość widzenia, a co za tym idzie - komfort życia po zabiegu usunięcia zaćmy. Na rynku jest dostępnych wiele modeli o różnym poziomie zaawansowania technologicznego. Soczewki najnowszej generacji umożliwiają usunięcie zaćmy i korekcję towarzyszących wad wzroku, w tym astygmatyzmu, podczas jednego zabiegu - powiedział dr Andrzej Dmitriew z Katedry i Kliniki Okulistyki UM w Poznaniu.
Wieloogniskowe soczewki wewnątrzgałkowe, nazywane też zaawansowanymi technologicznie soczewkami wewnątrzgałkowymi są wykonane z najnowocześniejszych materiałów zapewniających wyjątkowe właściwości. Zaawansowany układ optyczny, który rozszczepia i skupia światło w więcej niż jednym punkcie może zapewnić pełny zakres widzenia. Dzięki temu soczewki wieloogniskowe w większości przypadków umożliwiają wyraźnie widzenie zarówno na odległość, jak i z bliska. Wszczepienie takich soczewek podczas operacji usunięcia zaćmy nie tylko likwiduje problem zaćmy, ale również pozwala funkcjonować w codziennym życiu bez okularów. Obecnie na rynku dostępnych jest kilka rodzajów zaawansowanych technologicznie soczewek wewnątrzgałkowych. Producentem najnowszych i najbardziej popularnych soczewek AcrySof(R) IQ ReSTOR(R) jest firma Alcon.
Niektóre soczewki wszczepione podczas zabiegu usunięcia zaćmy korygują również astygmatyzm. Po zabiegu ograniczają do minimum konieczność korzystania z okularów do dali z korekcją cylindryczną. Jedną z bardziej popularnych torycznych soczewek wewnątrzgałkowych jest soczewka AcrySof(R) IQ Toric firmy Alcon.
Kolejną opcją jest toryczna soczewka wieloogniskowa AcrySof(R) IQ ReSTOR Toric(R) (przeznaczona dla pacjentów z zaćmą i astygmatyzmem), łącząca w sobie korzyści wynikające z pełnego zakresu widzenia, które zapewnia soczewka AcrySof(R) IQ ReSTOR(R), z właściwościami korekcji astygmatyzmu oferowanymi przez toryczną soczewkę AcrySof(R) IQ Toric. Toryczna soczewka AcrySof(R) IQ ReSTOR(R) Toric zapewnia dokładną korekcję wzroku, eliminując zaćmę i wcześniejszy astygmatyzm rogówkowy oraz lecząc starczowzroczność -- wszystko w trakcie jednego zabiegu.
Nowoczesne soczewki wewnątrzgałkowe firmy Alcon, oprócz korekcji wad wzroku czy eliminacji astygmatyzmu niosą ze sobą szereg innych korzyści. Zastosowany w nich filtr, dzięki specjalnemu żółtemu barwnikowi, chroni siatkówkę po zabiegu, zmniejszając dzięki temu ryzyko wystąpienia zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem, które jest najczęstszą przyczyną nieodwracalnej ślepoty u osób po 60. roku życia. Wpływają także na poprawę kontrastu widzianego obrazu, jak również chronią przed tzw. zaćmą wtórną, dzięki właściwościom materiału, z którego sa wykonane (AcrySof(R)- akryl hydrofobowy).
Nie istnieje uniwersalna soczewka, która sprawdza się w przypadku każdej osoby. Tylko okulista może określić, która soczewka będzie najlepszą opcją w danym przypadku i powinien współpracować z pacjentem, aby określić odpowiednią procedurę leczenia - dodaje dr Andrzej Dmitriew.
NFZ nie definiuje norm i standardów jakościowych wszczepianych i soczewek w ramach procedur operacji zaćmy rozliczanych przez płatnika publicznego. Zasadniczo soczewką dostępną w ramach zabiegu finansowanego przez NFZ jest soczewka jednoogniskowa.
Jednoogniskowe soczewki wewnątrzgałkowe, np. soczewka AcrySof(R) IQ firmy Alcon, zapewniają jedno ustalone ognisko, zwykle do postrzegania oddalonych obiektów. Dzięki temu pacjenci, którzy poddali się zabiegowi usunięcia zaćmy, mogą widzieć wyraźnie do dali. W przypadku około 95% osób, którym wszczepiono standardową soczewkę wewnątrzgałkową, zdolność widzenia powróciła do stanu sprzed pojawienia się zaćmy. Większość pacjentów jednak w dalszym ciągu potrzebuje okularów do czytania.
Przy obecnej interpretacji obowiązujących przepisów prawa, pacjent nie ma możliwości dopłaty do standardu oferowanego przez NFZ, tak aby wszczepiona została zaawansowana technologicznie soczewka wieloogniskowa lub toryczna.
Wyboru soczewki można jednak dokonać wykonując zabieg usunięcia zaćmy w warunkach komercyjnych - przy pełnej odpłatności ze strony pacjenta. Wybierając taką opcję warto o wyborze soczewki porozmawiać przed zabiegiem z lekarzem kwalifikującym i wspólnie znaleźć najkorzystniejsze dla siebie rozwiązanie.
Przełom w chirurgii oka - operacja zaćmy przy pomocy lasera LenSx(R)
Standardowo przebieg zabiegu usunięcia zaćmy jest następujący: najpierw następuje usuniecie naturalnej zmętniałej soczewki - chirurg wykonuje dwa niewielkie nacięcia w przedniej ścianie gałki ocznej, w tzw. rogówce (o szerokości 1,2mm i około 2mm) i wprowadza przez nie narzędzia kształtem zbliżone do długopisu, po czym albo mechanicznie, albo z pomocą fal ultradźwiękowych lub płynu, rozbija starą soczewkę i usuwa ją z oka. Następnie wprowadzana jest sztuczna soczewka: po usunięciu starej zmętniałej soczewki chirurg stosując tzw. indżektor, który wyglądem przypomina strzykawkę, wprowadza do oka nową zwiniętą w rulon soczewkę sztuczną. Rozwija się ona już w oku, a za pomocą ,,ramion", czyli tzw. części haptycznych, utrzymuje stabilnie na miejscu.
Chociaż oczy ludzkie posiadają taką samą podstawową strukturę anatomiczną, nie ma dwóch idealnie takich samych oczu. Każde oko musi być dokładnie zmierzone i oznaczone, zanim zostanie poddane zabiegowi usunięcia zaćmy. Laser femtosekundowy LenSx(R) firmy Alcon oferuje rozwiązania chirurgiczne dostosowane do indywidualnych potrzeb każdego pacjenta.
Stosując bezostrzowe, sterowane komputerowo wiązki laserowe oraz serię wysoce zaawansowanych technologii, laser LenSx(R) pozwala z niesamowitą precyzją uchwycić obraz oka w wysokiej rozdzielczości. Obrazy te, wraz z dokładnymi wymiarami oraz niezbędnymi danymi, których dostarczają, są następnie używane do zaplanowania oraz przeprowadzenia zabiegów według wymagających, indywidualnych zaleceń niedostępnych podczas korzystania z innych metod. - opisuje dr Andrzej Dmitriew.
LenSx(R) automatyzuje najbardziej istotne kroki tradycyjnej (manualnej) chirurgii zaćmy i zapewnia femtosekundową precyzję wykonania chirurgii zaćmy. Dzięki zintegrowanej z systemem lasera nowoczesnej metodzie obrazowania OCT (Optyczna Koherentna Tomografia), okulista chirurg kontroluje wykonanie przez laser następujących elementów zabiegu:
o kapsulotomii (otwarcia torebki, w której umieszczona jest zmętniała soczewka przeznaczona do wymiany na sztuczną)
o fragmentacji (pocięcia) zmętniałej soczewki
o wszystkich cięć rogówkowych niezbędnych do wykonania zabiegu, oraz cięć mogących korygować wadę refrakcyjną - astygmatyzm (niezborność).
Dzięki specjalistycznemu oprogramowaniu okulista chirurg dobiera najwłaściwsze parametry wykonania zabiegu, dostosowane każdorazowo indywidualnie do oka pacjenta. Precyzja i czas wykonania zabiegu (około 60 sekund), gwarantuje praktyczny brak powikłań oraz lepszy efekt końcowy po wszczepie sztucznej soczewki. Zabieg jest zupełnie bezbolesny (kroplowe znieczulenie miejscowe).
Laser femtosekundowy jest najszybszym dostępnym komercyjnie laserem. Pulsy energii w trudno wyobrażalnym krótkim czasie (10-15 na sekundę) zogniskowane w strumień świetlny mniejszy niż setna część średnicy ludzkiego włosa z niebywałą precyzją dokonują modyfikacji tkanek oka. W Polsce wykorzystywane są trzy takie lasery, na świecie łącznie ponad 600 w 70 krajach.
W kolejce po wzrok
OECD w swoim raporcie z 2012 roku wskazuje, że operacja zaćmy stała się najczęściej wykonywanym zabiegiem chirurgicznym w większości krajów europejskich, ze względu na starzenie się społeczeństwa i wzrost wykorzystania tej interwencji u osób w podeszłym wieku.
Z tego samego raportu OECD wynika, że w 2010 roku w Polsce przeprowadzono ponad dwa razy mniej operacji usunięcia zaćmy na 100 000 mieszkańców niż wynosi średnia dla krajów Unii Europejskiej. W Polsce okulistyka, w tym chirurgia zaćmy, stoją na najwyższym światowym poziomie. Na rynku dostępne są najnowocześniejsze soczewki wieloogniskowe, wykonywane są zabiegi z użyciem lasera femtosekundowego. Problemem jest jednak rzeczywista dostępność do zabiegów refundowanych przez NFZ.
Według szacunków okulistów obecnie w Polsce zapisanych w kolejkach do usunięcia zaćmy jest ok 493 000 pacjentów . Średni czas oczekiwania na zabieg usunięcia zaćmy wynosił 503 dni. Raport ,,Dostęp do opieki okulistycznej w Polsce. Podejście systemowe najważniejsze problemy związane z dostępem do świadczeń okulistycznych" wskazuje na jeszcze gorszą sytuację w tym względzie podając, że na usunięcie zaćmy w Polsce pacjenci muszą czekać średnio 2,5 roku, a miejscami nawet do 6 lat. Najgorsza sytuacja pod względem ilości osób oczekujących na zabieg i co za tym idzie czasu oczekiwania występuje w województwie śląskim i dolnośląskim.
Eksperci szacują, że jeżeli liczba wykonywanych rocznie zabiegów nie wzrośnie, do 2020 roku kolejka oczekujących powiększy się do 1 miliona pacjentów.
dostarczył infoWire.pl
