Międzynarodowy Fundusz Walutowy zapowiada, że do 2029 r. zadłużenie publiczne państw przekroczy 100 proc. globalnego PKB i będzie dalej rosnąć. To poziom nienotowany od 1948 r. Fundusz apeluje, by rządy tworzyły bufory zabezpieczające finanse publiczne przed materializacją czynników ryzyka i przeznaczały środki na obszary wzmacniające wzrost gospodarczy.
Światowy dług rośnie
Podczas dorocznego spotkania MFW w Waszyngtonie szef departamentu spraw fiskalnych Vitor Gaspar wskazał, że w „niekorzystnym, ale wiarygodnym scenariuszu” relacja światowego długu publicznego do PKB może do końca dekady sięgnąć 123 proc. To pułap wciąż poniżej rekordu 132 proc., odnotowanego tuż po II wojnie światowej, ale zdecydowanie wyższy niż w ostatnich latach.
W Monitorze Fiskalnym MFW wyjaśnia, że zadłużenie rosło szybciej, niż zakładano przed pandemią COVID-19. Powodem były kosztowne programy wsparcia dla obywateli i firm, które rządy uruchomiły w czasie kryzysu zdrowotnego. Fundusz zachęca, aby wydatki przesuwać w kierunku inwestycji wspierających długofalowy wzrost – m.in. w infrastrukturę i edukację – co ma pomóc wzmocnić gospodarkę światową i uczynić dług bardziej zrównoważonym.
Raport zwraca uwagę, że w szeregu największych gospodarek relacja długu publicznego do PKB już przekroczyła 100 proc. albo wkrótce przekroczy. W grupie tej jest sześć z siedmiu państw G7: USA, Kanada, Japonia, Wielka Brytania, Francja i Włochy, a także m.in. Chiny. Jednocześnie w wielu krajach utrzymuje się presja na zwiększanie wydatków przy ograniczonej akceptacji dla podnoszenia podatków. MFW wymienia wśród źródeł presji konieczność finansowania obronności, skutki klęsk żywiołowych, wpływ przełomowych technologii, czynniki demograficzne oraz potrzeby rozwojowe. Te wymagania zderzają się – jak podkreślono – z politycznymi ograniczeniami dla wzrostu obciążeń podatkowych i ze słabnącą świadomością społeczną co do barier fiskalnych.
Wrażliwe gospodarki
Szczególnie wrażliwe są gospodarki wschodzące i kraje o niskich dochodach. Nawet przy relatywnie niższym wskaźniku długu do PKB mogą mieć trudności z jego obsługą i zarządzaniem ryzykiem. MFW wskazuje, że aż 55 państw zmaga się z problemem zadłużenia lub jest narażonych na wysokie ryzyko, mimo że ich relacja długu do PKB pozostaje poniżej 60 proc.
Konkluzja MFW jest jednoznaczna: bez tworzenia fiskalnych buforów i lepszego ukierunkowania wydatków narasta ryzyko dalszego wzrostu zadłużenia. Państwa powinny wzmacniać fundamenty wzrostu i jednocześnie przygotować finanse publiczne na potencjalne wstrząsy.
Czytaj też:
Banki zapłacą więcej w 2026 r. Potem stawki spadnąCzytaj też:
GUS skorygował dane dotyczące polskiego PKB. Jest niedosyt