Pierwszym krokiem była obowiązująca od 30 czerwca 2018 r. ustawa o wspieraniu nowych inwestycji, jednak dopiero rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie pomocy publicznej udzielanej niektórym przedsiębiorcom na realizację nowych inwestycji, które weszło w życie 5 września 2018 r., wskazuje szczegółowe zasady i kryteria na podstawie których inwestor może korzystać z pomocy publicznej, którą stanowią preferencje podatkowe. Wejście w życie niniejszych aktów pozwala na poszerzenie przez przedsiębiorców zakresu terytorialnego planowanych przez nich inwestycji, bowiem korzyści będzie można uzyskać nie tylko w 14 specjalnych strefach ekonomicznych o ograniczonym obszarze, lecz na terenie całego kraju. Tym samym dla przedsiębiorców otwiera się nowy zakres możliwości, gdyż mogą realizować przedsięwzięcia na każdym wybranym przez siebie obszarze.
Sama idea jednej wielkiej strefy ekonomicznej z założenia ma pozytywny charakter. Nie można jednak zapominać, że nie każdemu inwestorowi uda się uzyskać zwolnienia podatkowe, przewidziano bowiem szereg warunków, które należy spełnić. Wskażmy jednak na początek, jaką korzyść może uzyskać przedsiębiorca.
Przedmiotem zainteresowania przedsiębiorcy realizującego nową inwestycję jest zwolnienie podatkowe, udzielane w formie decyzji o wsparciu. Zwolnienie dotyczy podatku od osób prawnych i może zostać przyznane na okres od 10 do 15 lat. Innymi słowy, przedsiębiorca nie zapłaci podatku od osób prawnych, aż do chwili wyczerpania limitu przyznanego decyzją zwolnienia. Takie rozwiązanie jest korzystniejsze, z uwagi na fakt, iż zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów zmieniającym rozporządzenie w sprawie specjalnych stref ekonomicznych, funkcjonować będą one jedynie do 2026 r., oznacza to, iż przedsiębiorca uzyskując wsparcie w nowej formule, może korzystać z ulgi znacznie dłużej, nie tylko 8 lat, jak jest to w przypadku specjalnych stref ekonomicznych.
Przechodząc natomiast do ograniczeń, wskazać należy, że wysokość zwolnienie, jak również kwestia jego uzyskania uzależniona będzie od kilku istotnych warunków. Po pierwsze istnieją ograniczenia przedmiotowe, co oznacza, iż nie każdy rodzaj działalności może uzyskać zwolnienie. Katalog wyłączeń z pomocy publicznej został określony w rozporządzeniu. Drugi warunek stanowi spełnienie dwojakiego typu kryteriów zwanych jako ilościowe i jakościowe. Kryterium ilościowe stanowi minimalna wielkość inwestycji i jej lokalizacja. Przedsiębiorca w zależności od rodzaju działalności (mikro, mały, średni, duży przedsiębiorca) musi wnieść wkład własny, który jest tym niższy, im z reguły jest wyższe bezrobocie w rejonie planowanej inwestycji. Ponadto szczególne warunki preferencji przewidziane są dla najmniejszych firm, w stosunku do których minimalne wartości inwestycji, zostają jeszcze bardziej zmniejszone (nawet do 98% wkładu własnego). Natomiast w stosunku do działalności obejmujących nowoczesne technologie czy prace rozwojowo-badawcze, preferencja w stosunku do wkładu własnego wynosi nawet do 95%, niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa czy miejsca lokalizacji inwestycji.
Kryterium ilościowe stanowią natomiast wymogi określone w rozporządzeniu, które określone są w 10-punktowej skali, minimalny próg, który należy osiągnąć to 4-6 pkt. Odrębne wymogi kreowane są dla działalności usługowej i dla przemysłowej. Są to min. prowadzenie działalności badawczo-naukowej, określone warunki zatrudnienia, prowadzenie działalności mającej niski negatywny wpływ na środowisko, zapewnienie pracownikom możliwości dalszego doskonalenia zawodowego czy odpowiedniego pakietu świadczeń zdrowotnych.
Po spełnieniu powyższych warunków, przyznanie zostanie decyzja o wsparciu, określająca wysokość oraz okres zwolnienia. Przedsiębiorcy ponadto mogą liczyć na wsparcie informacyjne udzielane z ramienia podmiotów zarządzających obszarem, na którym planowana jest nowa inwestycja, jak również na podstawie odrębnej umowy mogą uzyskać inne usługi, za które jednak należy zapłacić, takimi świadczeniami jest doradztwo zarządzających obszarem, prowadzenie szkoleń czy promocja przedsięwzięć realizowanych przez inwestora.
Dla przedsiębiorcy wyzwaniem mogą być warunki zatrudnienia. Realizacja nowej inwestycji powiązana jest z kreowaniem wizerunku przedsiębiorcy jako pracodawcy, gdyż za warunki zapewniane pracownikom, uzyskać można kilka punktów kryterium ilościowego.
Negatywną kwestię stanowi możliwość zablokowania udzielania pomocy publicznej przez Radę Ministrów, jak również mała klauzula antyoptymalizacyjna, która w określonych przypadkach, nakłada na przedsiębiorcę obowiązek zwrotu całości zwolnienia.
Z pewnością system wspierania nowych inwestycji, ze względu na jego formułę opartą na ścisłych kryteriach, nieograniczonym obszarze inwestycji oraz możliwościach zwolnień stanowi dla przedsiębiorcy korzystne rozwiązanie. Jednak należy podkreślić, że do 2026 r. istnieć będą dwa system uzyskania wsparcia - jeden funkcjonujący na obszarze specjalnych stref ekonomicznych oraz drugi dotyczący obszaru całego kraju - omówiony w niniejszym artykule, każdy system ma swoje plusy i minusy i to do inwestora jako podmiotu decyzyjnego należeć będzie wybór najkorzystniejszego trybu.
Autorka Roksana Waltrowska jest prawnikiem w kancelarii GWW