Nauczyciel to jeden z tych zawodów, które podejmowane są z powołania. Przynajmniej tak powinno być. W każdym razie jest to zawód z misją. Odpowiedzialność, jaka spoczywa na nauczycielach, jest ogromna, mimo że na pierwszy rzut oka niewidoczna. Każdy z nas ma w swoich wspomnieniach wyraźnie zarysowanego jednego lub kilku nauczycieli. Swoje piętno na młodych ludziach odbijają zarówno Ci dobrzy, którzy stają się mentorami, jak i ci źli, którzy stają się koszmarem prześladującym nas przez wszystkie lata szkoły.
Droga zawodowa nauczyciela nie jest łatwa. Wymaga wielu lat kształcenia. Następnie na kandydatów czekają kolejne lata spędzone na dokształcaniu i podnoszeniu kwalifikacji. Tak więc — skoro ustaliliśmy, że nauczyciel to zawód wymagający i odpowiedzialny, to jak wyglądają zarobki? O ile więcej zarabia nauczyciel z najwyższym stopniem awansu zawodowego? Czy na nauczycieli czekają podwyżki?
Nauczyciel — zarobki
Zarobki nauczycieli to często gorący temat dyskusji społecznej. Jedni uważają, że nauczyciele nie powinni dostawać kolejnej podwyżki, bo nic nie robią, a inny twierdzą, że zarobki nauczycieli powinny wzrosnąć jeszcze kilkakrotnie, zważywszy na powagę zawodu i odpowiedzialność za kolejne pokolenia. Obiektywnie patrząc — obecnie na rynku pracy mamy do czynienia z deficytem nauczycieli. Po części może być to wypadkową społecznych kontrowersji dotyczących wynagrodzeń oraz nieatrakcyjnymi warunkami finansowymi (zważywszy na wymogi posiadania wykształceni wyższego), szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę pensje początkujących nauczycieli.
Wynagrodzenie nauczyciela zależne jest od jego stopnia awansu zawodowego oraz od ilości przepracowanych godzin zajęciowych (od wymiaru etatu). Według zapisów w Karcie Nauczyciela, na tym stanowisku są także możliwe dodatki do pensji zasadniczej. Są nimi:
- dodatek za wysługę lat
- dodatek za warunki pracy
- dodatek motywacyjny
- dodatek funkcyjny
- wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe
- wynagrodzenie za zastępstwa
- nagrody
- trzynasta pensja
Średnie wynagrodzenie poszczególnych nauczycieli na terenie danej gminy wyliczane jest za pomocą kwoty bazowej, która wynosi w tym momencie 3 537,80 zł. Kwota ta, co roku jest ustalana w ustawie budżetowej. Na jej podstawie samorządu szacują, ile w danym roku gmina wyda pieniędzy na pensję dla nauczycieli. Warto zauważyć, że kwota bazowa to nie jest średnia wypłata w zawodzie nauczyciela.
Nauczyciel — droga awansu zawodowego
Wszystkie kwestie związane z wykonywaniem zawodu nauczyciela regulowane są przez Kartę Nauczyciela. Ustawa ta określa także drogę awansu zawodowego. Znajdziemy w niej zapisy mówiące o tym, jakie wymagania trzeba spełnić, aby wejść na kolejny stopień zawodowy oraz jakich formalności należy dopełnić. Dodatkowe wytyczne znajdziemy także w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 marca 2013 roku.
To właśnie stopień awansu zawodowego jest w dużej mierze odpowiedzialny za wysokość wypłat na stanowisku nauczyciela. Karta Nauczyciela wymienia czterostopniową skalę awansu zawodowego nauczyciela:
- Nauczyciel stażysta.
- Nauczyciel kontraktowy.
- Nauczyciel mianowany.
- Nauczyciel dyplomowany.
Ile zarabia nauczyciel stażysta?
Stopień nauczyciela stażysty to pierwszy stopień, z którym każdy początkujący nauczyciel rozpoczyna pracę w szkole. Okres takiego stażu trwa zazwyczaj 9 miesięcy. Jest to czas, w którym trzeba zrealizować wcześniej ustalony i zaakceptowany przez dyrekcję plan rozwoju zawodowego. Nauczyciel stażysta rozwija się pod okiem opiekuna stażu. Obecnie średnie wynagrodzenie dla stażystów wynosi 100% kwoty bazowej, czyli 3 537,80 zł brutto. W tym wypadku minimalne wynagrodzenie, które gmina może zaoferować początkującemu nauczycielowi to 3079 zł brutto.
Ile zarabia nauczyciel kontraktowy?
Nauczyciel kontraktowy to kolejny krok w karierze nauczyciela. W Karcie Nauczyciela znajdziemy informacje, jakie umiejętności powinien posiadać nauczyciel kontraktowy. Zaliczamy do nich m.in. sposób przeprowadzania zajęć lekcyjnych oraz wypełnianie obowiązków pozalekcyjnych takich jak organizacja przedstawień lub konkursów. Po okresie stażu dochodzi do oceny dorobku zawodowego przez dyrektora szkoły oraz podjęcie postępowania kwalifikacyjnego zakończonego uzyskaniem stopnia nauczyciela kontraktowego. Na nauczyciela kontraktowego czeka 111% kwoty bazowej, czyli około 3927 zł brutto. Natomiast minimalne wynagrodzenie to 3167 zł brutto.
Ile zarabia nauczyciel mianowany?
O stopień nauczyciela mianowanego można starać się dopiero po uzyskaniu stopnia nauczyciela kontraktowego oraz po przepracowaniu minimum dwóch lat na tym stanowisku. Następnie należy odbyć 9 miesięcy stażu, podczas którego kandydat musi wypełnić szereg wymagań oraz udokumentować swoje dotychczasowe osiągnięcia. Jednym z wymogów formalnych jest zatrudnienie jako nauczyciel kontraktowy na minimum pół etatu. Warto zaznaczyć, że jeśli kandydat posiada tytuł doktora, wtedy okres wymaganego doświadczenia zawodowego zmniejsza się do roku. Nauczyciel mianowany zarabia średnio 144% kwoty bazowej, czyli około 5 094,432 zł brutto. Minimalne wynagrodzenie zamyka się w kwocie 3597 z brutto.
Ile zarabia nauczyciel dyplomowany?
Najwyższym stopniem awansu zawodowego jest nauczyciel dyplomowany. Staż w tym wypadku trwa 2 lata i 9 miesięcy. W tym wypadku również czas ten może zostać skrócony o rok jeśli nauczyciel legitymuje się stopniem naukowym doktora bądź pracował w szkole za granicą. Wiąże się on także z wypełnieniem wielu rygorystycznych wymogów określonych zarówno w Karcie Nauczyciela jak i w planie rozwoju zawodowego kandydata. Nad całą procedurą czuwa dyrektor szkoły, którego zadaniem jest zapewnienie kandydatowi optymalnych warunków do wypełnienia wszystkich koniecznych zadań. Wynagrodzenie średnie dla nauczyciela dyplomowanego to aż 184% kwoty bazowej, czyli 6 509,552 zł brutto. Niestety często nie ma to przełożenia na realne zarobki nauczycieli, ponieważ minimalna pensja dla nauczyciela z takim doświadczeniem to 4224 zł brutto.
Czytaj też:
Akcja – co to jest? Jakie są ich rodzaje? Jak inwestować?