Dla każdego klocka drzeworytniczego i odbitki sporządzono opis zawierający dane m.in. o pochodzeniu i historii drzeworytu, czasie jego powstania, autorze, użytkownikach, miejscu aktualnego przechowywania. Fotografie dużej rozdzielczości umożliwiają oglądanie prac w zbliżeniu. Informacje o obiektach zostały uzyskane w wyniku kwerendy w bibliotekach i muzeach w Małopolsce i na Podkarpaciu. Wiele z drzeworytów nie było wcześniej prezentowanych publicznie.
Jedna strona - wiele drzeworytów
W muzeum można oglądać wirtualne wystawy – pierwsza jest poświęcona XIX-wiecznym drzeworytom z Płazowa. Są też propozycje edukacyjne dla dzieci i dorosłych. - Wirtualne Muzeum to jedyna możliwość zobaczenia większości z tych obiektów. Ze względów konserwatorskich odbitki wykonywane często na papierze słabej jakości nie mogą być poddawane długotrwałemu działaniu światła. Niektóre obiekty są w złym stanie, a kolekcje drzeworytów są rozproszone w wielu instytucjach i zazwyczaj nie są eksponowane – podkreśliła podczas prezentacji Wirtualnego Muzeum starsza kustosz Muzeum Etnograficznego w Krakowie Beata Skoczeń - Marchewka. - Chcemy zgromadzić informacje o zachowanych drzeworytach, sporządzić opracowania naukowe i udostępnić je jak najszerszemu gronu odbiorców – dodała.
Wirtualne Muzeum Drzeworytów Ludowych ma służyć m.in. muzealnikom, historykom sztuki, etnografom, pracownikom galerii i antykwariatów, bibliotekarzom, artystom i kolekcjonerom. - Drzeworyty mają w sobie jakąś moc, magnes. Większość z nich jest monochromatyczna, choć zdarzają się pięknie kolorowane. Przez prostą, skrótową formę ich twórcy starają się pokazać rzeczy najistotniejsze. Drzeworyty są najczęściej poświęcone tematyce sakralnej. Sposób ich zakomponowania i przetworzenia w stylistyce ludowej, sprawia że mogą się nam dzisiaj podobać - podkreślił Grzegorz Graff z Muzeum Etnograficznego w Krakowie.
Drzeworyty nie tylko po polsku
Stworzenie Wirtualnego Muzeum Drzeworytów Ludowych kosztowało ok. 100 tys. zł, z czego 56 tys. zł to grant Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W przyszłym roku baza danych ma być poszerzona o opisy kolejnych 500 obiektów. Już teraz część tekstów jest dostępna w języku angielskim. Twórcy strony chcą w 2012 r. rozwinąć wersję anglojęzyczną i uruchomić wersję w jęz. niemieckim, co umożliwiłoby dostęp do informacji badaczom europejskim.
Sztuka dla pątników
Najstarsze zachowane polskie drzeworyty ludowe pochodzą z początku XVIII wieku. Ich twórcami byli najczęściej rzemieślnicy działający w świeckich lub przyklasztornych warsztatach. Nabywców swoich wyrobów znajdowali na wsiach i w małych miasteczkach. Wiele ośrodków drzeworytniczych związanych było z miejscami pątniczymi. Drzeworyty umieszczano w domach, kapliczkach i wiejskich kościołach. Przedstawiane na nich święte postacie były przedmiotem kultu, miały strzec domowników, ich dobytku oraz zwierząt gospodarskich i zbiorów. W połowie XIX wieku zaczęły zanikać wypierane przez modne wówczas obrazy na szkle oraz masowo drukowane reprodukcje wykonywane innymi technikami graficznymi. Na przełomie XIX i XX w. ludowe drzeworyty zaczęły wzbudzać coraz większe zainteresowanie w środowiskach kolekcjonerów i znawców sztuki ludowej.
Największa dotąd wystawa polskich drzeworytów ludowych została zorganizowana przez Muzeum Etnograficzne w Krakowie w 1970 r., w ramach III Międzynarodowego Biennale Grafiki. Wirtualne Muzeum Drzeworytów Ludowych powstało dzięki pracownikom krakowskiego Muzeum Etnograficznego, którzy współpracowali z dziewięcioma innymi placówkami z Małopolski i Podkarpacia. W projekcie uczestniczyły: Muzeum im. Stanisława Fishera w Bochni, Biblioteka Jagiellońska, Muzeum w Rabce Zdroju, Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie, Muzeum Historyczne oraz Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, Muzeum Okręgowe i Muzeum Diecezjalne w Tarnowie oraz Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem.
PAP, arb