BGK – rozwój na pierwszym miejscu

Bank Gospodarstwa Krajowego niedługo, bo za dwa lata, w 2024 roku, będzie obchodzić stulecie założenia. Powstała w międzywojniu instytucja finansowa do wybuchu II wojny światowej była kluczowa dla rozwoju odbudowującej się II RP. Choć minęły dekady, a BGK swoją kluczową rolę z lat 20. i 30. ubiegłego wieku (był bankiem, który dostarczał kredyty długoterminowe) stracił w okresie PRL, by w wolnej Polsce wrócić do swoich pierwotnych zadań i wspierać rodzimy przemysł, mieszkalnictwo i nie tylko.

Zresztą w przypadku BGK ten powrót miał również wymiar symboliczny, choć nie nastąpił od razu w 1989 roku. Bank odzyskał w 1997 roku swoją dawną, charakterystyczną siedzibę w Alejach Jerozolimskich 7, w centrum Warszawy, gmach zbudowany w międzywojniu, który zaprojektował prof. Rudolf Świerczyński.

Tak jak i blisko sto lat temu, tak i teraz Bank Gospodarstwa Krajowego pozostaje jedyną swojego rodzaju w Polsce instytucją. Na ten moment to jedyny bank państwowy w kraju, skupiający się głównie na rozwijaniu rodzimego przemysłu i nie tylko. To BGK dystrybuuje środki unijne, często pracuje razem z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym czy współpracuje z instytucjami rozwoju w kraju, jak Agencja Rozwoju Przemysłu albo Polski Fundusz Rozwoju.

Na froncie walki z COVID-19

O Banku Gospodarstwa Krajowego słyszało wiele osób, ale z racji jego specyfiki nie zawsze jego rola mogła być widoczna dla Polek i Polaków na pierwszy rzut oka. Wiele pod tym względem zmieniła pandemia koronawirusa, ponieważ w trakcie epidemii to BGK był na pierwszym froncie walki z jej skutkami dla gospodarki. Ten rok był prawdziwym testem dla banku, który tak jak i cały przemysł mierzył się z takimi wyzwaniami.

BGK uruchomił wtedy kilkanaście programów wsparcia, obsługuje Fundusz Przeciwdziałania COVID-19 ramię w ramię z państwem, by ratować krajowy biznes przed skutkami globalnej pandemii. Wtedy też wyszedł poza swoje dotychczasowe ramy działania: zwykle BGK skupia się na stymulacji rozwoju gospodarki, w tym wypadku cel był jeden: uratować na rynku jak najwięcej miejsc pracy.

Tylko w 2020 roku BGK wygenerował 120 miliardów złotych wsparcia dla gospodarki, wspierając ponad 100 tys. przedsiębiorców w kraju, realizując regionalne programy i udzielając gwarancji i poręczeń dla małych i średnich przedsiębiorstw. Skalę pomocy dobrze widać, gdy porówna się wartość tych poręczeń dla MŚP: w 2020 roku było to 25,6 mld zł, podczas gdy rok wcześniej było to 13,9 mld zł.

Drogi, autostrady i nie tylko

Przykład związany z działaniami BGK w trakcie pandemii jest najbardziej aktualny, ale należy też pamiętać o wieloletnim i ciągłym zaangażowaniem banku np. w rozwój dróg. To właśnie BGK obsługuje Krajowy Fundusz Drogowy, przez który finansowane są drogi krajowe, autostrady i drogi ekspresowe.

To właśnie z udziałem tego funduszu powstają prawie wszystkie takie drogi od 2004 roku ‒ wydał już ponad 187 mld zł na ten cel. W przypadku rozbudowy sieci autostrad i „ekspresówek” BGK blisko współpracuje, co oczywiste, z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad, ale też z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Niedawno EBI i BGK podpisały umowę dotyczącą finansowania modernizacji trasy S3 Świnoujście-Szczecin, chodzi o niebagatelną kwotę 250 mln euro, czyli ponad miliarda złotych, na ten cel. A to tylko jedna z ponad 40 umów związanych z rozbudową czy modernizacją dróg w kraju, które dotychczas zawierał BGK.

Bank Gospodarstwa Krajowego odgrywa też kluczową rolę w realizacji rządowego Programu Inwestycji Strategicznych. To program dofinansowania inwestycji samorządowych w wysokości nawet do 95 proc. kosztów danego projektu. Pierwszy – pilotażowy nabór wniosków do programu, BGK przeprowadził latem minionego roku. W tej edycji rząd przyznał samorządom dofinansowanie na ponad 4 tysiące projektów na łączną kwotę prawie 24 mld złotych.

Efekty pilotażu zaczynają być widoczne: samorządy podpisały z wykonawcami już prawie 500 umów na realizację inwestycji. Najwięcej dotyczy rozwoju dróg i infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, zresztą właśnie takie projekty mogły liczyć na najwyższe dofinansowanie. Wśród inwestycji, na które samorządy już podpisały umowy, są też m.in. projekty dotyczące infrastruktury sportowej, turystycznej oraz inwestycje w OZE i efektywność energetyczną.

‒ Wnioski składane przez samorządy, a także podpisane dotąd umowy pokazują, że wciąż potrzebujemy inwestycji cywilizacyjnych – jak drogi i kanalizacje. Takie projekty bardzo wyraźnie podnoszą jakość życia mieszkańców w regionach ‒ mówiła Beata Daszyńska-Muzyczka, prezes Banku Gospodarstwa Krajowego, podsumowując pierwszą edycję Programu Inwestycji Strategicznych.

Samorządy realizują już pierwsze projekty, na które przyznano dofinansowanie w pierwszej edycji programu. To jednak dopiero początek, trwają przetargi na następne inwestycje, a BGK w połowie marca zakończył kolejne nabory wniosków.

ESG i BGK, czyli zrównoważony rozwój

BGK, jak wiele podobnych instytucji, wpisuje się także w ogólnoświatowy trend wspierania zrównoważonego rozwoju na różnych płaszczyznach. Już wcześniej wymienione projekty, w które zaangażowany jest bank, można wpisać w szerokie rozumienie zrównoważonego rozwoju, ale jest jeszcze jedna aktywność warta odnotowania. W kontekście zrównoważonego rozwoju pojawia się ESG (z ang. environmental social governance), skrót oznaczający czynniki środowiskowe, społecznej odpowiedzialności i ładu korporacyjnego, poprzez których analizę wydaje się oceny i ratingi dla państw lub instytucji

BGK był jednym z pięciu banków, które w 2019 roku udzielały pierwszego kredytu z wykorzystaniem mechanizmu ESG. Wtedy podpisano umowę z grupą Energa SA na dwa miliardy złotych, a mechanizm ESG w przypadku takiego kredytu przedstawia się następująco: co rok oceniany jest rating ESG Energi, a w zależności od tego, jak wypada koncern, ustalana jest marża na kredycie.

Takie działania mają zachęcać przedsiębiorstwa do poprawiania swojej neutralności klimatycznej czy wspierania lokalnych społeczności, aby uzyskać lepsze warunki finansowania. Energa te pieniądze zainwestowała w odnawialne źródła energii, więc BGK pośrednio przyczynił się do poprawy jakości powietrza w kraju. To jednak przykład dużej inwestycji, a bank wspiera również, poprzez dofinansowania, rozwój fotowoltaiki dla małych i średnich firm, a także udziela gwarancji w programie „Czyste Powietrze”, dzięki któremu można wymieniać piece grzewcze na bardziej ekologiczne.

W działania z zakresu ESG – o wymiarze społecznym – wpisują się te najważniejsze w tym momencie: pomoc dla Ukrainy. BGK wspiera Ukrainę, wysłał wschodniemu sąsiadowi Polski 30 mln zł darowizny oraz uruchomił specjalne konto, na którym zbierane są dodatkowe środki dla tego państwa.

Nie jest to jedyne działanie banku, ponieważ w połowie marca uruchomił tzw. pożyczkę misyjną, przeznaczoną dla m.in. organizacji pozarządowych. Takie podmioty mogą dzięki dodatkowym funduszom, z zerowym oprocentowaniem, finansować np. wynagrodzenia pracowników, tworzyć miejsca pracy dla uchodźców z Ukrainy itp. Może być tak, jak w 2020 roku, gdy o Banku Gospodarstwa Krajowego było głośno za sprawą walki ze skutkami pandemii. Lada moment może okazać się, że to BGK – ponownie wspólnie z rządem – będzie realizować kluczowe przedsięwzięcia związane z nadchodzącymi wyzwaniami.