Sejm uchwalił projekt zmian w ustawie o odnawialnych źródłach energii i niektórych innych ustawach. Znalazły się tam nowe przepisy dotyczące prosumenta lokatorskiego, które mogą wejść w życie już wkrótce – 14 dni po podpisaniu uchwalonej ustawy przez Prezydenta i opublikowaniu jej w Dzienniku Ustaw. Są szczególnie interesujące dla wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, które wytwarzają lub zamierzają wytwarzać energię na użytek mieszkańców dzięki mikroinstalacji fotowoltaicznej (maksymalnie o mocy 50 kW).
Status prosumenta lokatorskiego będą mogli uzyskać dotychczasowi lub przyszli prosumenci indywidualni, których mikroinstalacje przyłączone są do części wspólnej budynku wielolokalowego. Po tym cała należność za sprzedaną energię będzie wypłacana na wskazane przez nich konto.
Jak ocenia minister rozwoju i technologii Waldemar Buda, dzięki instytucji prosumenta lokatorskiego budowa mikroinstalacji OZE w blokach stanie się znacznie bardziej opłacalna.
„Szersze wykorzystanie OZE w zabudowie wielorodzinnej przełoży się na oszczędności finansowe, ale też zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, a tym samym przyczyni się do przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Zwiększenie ilości energii wytwarzanej w samych miastach zmniejszy obciążenie sieci dystrybucyjnej i przesyłowej związane z koniecznością dostarczania energii z oddalonych elektrowni. Właśnie na obszarze miasta sieć elektroenergetyczna jest najlepiej rozwinięta i posiada największe rezerwy do wykorzystania” – dodaje minister rozwoju i technologii.
Prosument lokatorski, czyli kto?
Kto może stać się prosumentem lokatorskim? Jak informuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii, może nim zostać każdy, kto przyłączył mikroinstalację za licznikiem części wspólnej budynku wielolokalowego (np. bloku). Nie odgrywa roli moment przyłączenia instalacji. Trzeba jednak spełniać określone warunki. Moc mikroinstalacji (do 50 kW) nie może przekraczać mocy przyłączeniowej całego budynku, czyli części wspólnych i poszczególnych lokali, mikroinstalacja musi być zlokalizowana na budynku (czyli np. na dachu, balkonie, elewacji, ale już nie gruncie), a budynek, na którym zainstalowano urządzenie, musi mieć przeważającą funkcję mieszkalną.
Sam status prosumenta lokatorskiego będzie można uzyskać po złożeniu odpowiedniego wniosku do swojego sprzedawcy energii. Sprzedawca będzie musiał zmienić formę rozliczeń najpóźniej od drugiego miesiąca po miesiącu, w którym złożono wniosek.
Pieniądze ze sprzedaży energii
Energię niezużytą w danej godzinie przez prosumenta lokatorskiego sprzedawca do 1 lipca 2024 r. będzie przeliczał zgodnie z miesięczną ceną rynkową, a od 1 lipca 2024 r. według ceny godzinowej (zgodnie ze zmianami w systemie net-billingu). Po tym cała uzyskana suma będzie wypłacana na konto prosumenta.
Środki ze sprzedaży energii trzeba będzie jednak przeznaczyć na określone cele. Jakie? Będzie to mogło być rozliczenie zobowiązań prosumenta z tytułu zakupu energii elektrycznej albo obniżenie opłat (np. na fundusz remontowy, za energię elektryczna, ciepło, gaz, administrację, sprzątanie) związanych z lokalami mieszkalnymi w budynku, na którym znajduje się instalacja OZE. Pieniądze będą mogły być również przeznaczone na obniżenie opłat związanych z lokalami mieszkalnymi w innych budynkach o przeważającej funkcji mieszkalnej, których części wspólne są zarządzane przez tego prosumenta.
Właściciele lub zarządcy budynków wielorodzinnych wytwarzający energię na potrzeby tych budynków wielorodzinnych już obecnie mogą skorzystać z refinansowania do 50 proc. kwoty inwestycji netto (tzw. grant OZE z Banku Gospodarstwa Krajowego). Wnioski o refinansowanie fotowoltaiki (a także innego OZE, w tym pomp ciepła czy kotłów na pelet) mogą składać spółdzielnie, wspólnoty mieszkaniowe, samorządy mające w zasobach budynki wielorodzinne, a także inni właściciele i zarządcy takich budynków.
Refinansowaniem objęte mogą być również magazyny energii połączone z instalacją OZE oraz infrastruktura niezbędna do funkcjonowania instalacji OZE). Co istotne, wniosek trzeba złożyć przed rozpoczęciem inwestycji, a więc przed dokonaniem jakichkolwiek płatności. Następnie, po uzyskaniu akceptacji, inwestycja jest realizowana a poniesione koszty zwracane. Na koniec lipca w ramach grantu OZE Bank Gospodarstwa Krajowego podpisał już umowy na blisko 60 mln zł obejmujących prawie 77 tys. mieszkań.