Po nagłym ataku Hamasu na terytorium Izraela w internecie pojawił się liczne materiały prezentujące działanie antyrakietowego systemu Żelazna Kopuła. Filmiki nakręcone przez cywili oraz media ukazują nocne niebo rozświetlane wybuchami kolejnych rakiet lecących ze Strefy Gazy, bezpiecznie neutralizowanych wysoko w powietrzu.
Jak działa zaawansowany system przeciwrakietowy i ile kosztuje? Czemu nie wszystkie pociski udało się przechwycić? Odpowiadamy na pytania o Iron Dome.
Jak działa Żelazna Kopuła?
Żelazna Kopuła to system obrony powietrznej produkowany przez firmę Rafael Advanced Defense Systems. System jest przeznaczony do zwalczania rakiet krótkiego zasięgu (do ok. 70 km), pocisków artyleryjskich czy moździerzowych. Składa się z trzech podstawowych elementów:
- Radaru wykrywającego wystrzelenie i trajektorię wrogich rakiet;
- Centrum kontroli i dowodzenia, wybierające cele do zestrzelenia;
- Wyrzutni wystrzeliwującej rakiety przechwytujące wrogi pocisk.
Elementy te działają w ścisłej współpracy. Radar wykrywa wszystkie potencjalne cele zbliżające się do bronionego obszaru obejmującego ok. 150 km kw. System dowodzenia błyskawicznie decyduje, które pociski stanowią realne zagrożenie. Zestrzeliwane są jedynie rakiety mające uderzyć w tereny zamieszkałe. Następnie wyrzutnia strzela pociskiem manewrującym Tamir, który niszczy wrogą rakietę w powietrzu eksplodując blisko niej.
Istnieją też inne wersje Żelaznej Kopuły. I-DOME to wysoce mobilny system łączący wszystkie trzy elementy Kopuły na jednym podwoziu ciężarówki. C-DOME to wersja przeznaczona do instalacji na statkach i działania w warunkach morskich. SkyHunter to zaś system z modyfikacjami specjalnie dla armii USA, oferowany przez firmę Raytheon wraz z Rafaelem.
Iron Dome został uznany za operacyjny w 2011 roku i od tego czasu funkcjonuje na terytorium Izraela. Uzupełnia inne systemy przeciwrakietowe kraju – Arrow i Procę Dawida.
Ile rakiet zatrzymuje Żelazna Kopuła?
Producent systemu utrzymuje, że jest on w stanie zatrzymać ponad 90 proc. rakiet atakujących bronione terytorium. Teza ta bywa kontrowersyjna, a eksperci podają ją w wątpliwość. Jednocześnie władze Izraela w różnych okresach i przy różnej skali ataków informowały o odmiennej skuteczności – od 85 proc. do pełnych 100 proc.
Od wprowadzenia w Izraelu przez pierwsze 10 lat funkcjonowania systemu Iron Dome miał łącznie przechwycić od 2 do 2,5 tysięcy wrogich rakiet. Mowa tu o okresie do zakończenia 11-dniowej wojny z Hamasem w 2021 roku, gdzie system okazał się nieoceniony.
Ogólnie systemy z rodziny Żelaznej Kopuły miały zaś przechwycić ponad 5000 wrogich pocisków – informuje Rafael Advanced Defense Systems na oficjalnej stronie.
Ile kosztuje Żelazka Kopuła?
Koszt pojedynczej rakiety Tamar to ok. 100-150 tysięcy dolarów. To stosunkowo niewygórowana cena w porównaniu do rakiet systemu Patriot, gdzie jeden wystrzał to koszt paru milionów dolarów (te jednak neutralizują też poważniejsze cele jak rakiety balistyczne). Jednocześnie obrona Tamirami kosztuje dużo w porównaniu do chałupniczo produkowanych rakiet palestyńskich – tzw. Kassamów.
Wystrzeliwująca rakiety przechwytujące bateria Żelaznej Kopuły kosztuje zaś ok. 50 milionów dolarów. Typowa bateria składa się z systemu 3-4 wyrzutni po 20 pocisków każda. Izrael posada 10 baterii rozmieszonych na swoim terytorium, a liczba ta z czasem ma wzrosnąć do 15.
Żelazna Kopuła, a atak Hamasu na Izrael – jak zadziałał system?
Podczas sobotniego ataku Hamasu nie wszystkie rakiety zostały zatrzymane – część sięgnęła celów powodując straty. W ostatnich dniach w mediach irańskich pojawiła się więc narracja mówiąca o nieudolności systemu antyrakietowego Żelaznej Kopuły. Jest w tym ziarnko prawdy, lecz wymaga to głębszego wyjaśnienia.
System Iron Dome jest bowiem dość skuteczny, lecz nie w przypadku zmasowanych ataków. Jak pisze Portal Obronny, w czasie wcześniejszych testów bateria Żelaznej Kopuły była w stanie zatrzymać do 28 rakiet wystrzelonych jednocześnie. Każda wyrzutnia ma zaś zapas 20 rakiet przechwytujących Tamir, po czym musi nastąpić jej przeładowanie.
Hamas miał zaś zaatakować nawet paroma tysiącami rakiet w jednej akcji. Ostrożne szacunki mówią tu o od 2 do 5 tysięcy rakiet spadających na Izrael w przeciągu zaledwie kilku godzin. Skala ataku mogła więc przewyższać wszystkie rakiety wystrzelone od początku działania Iron Dome.
Czytaj też:
Ewakuacja Polaków z Izraela. „Zgłoszeń mamy tysiące”Czytaj też:
Hamas wziął zakładników, rodziny desperacko szukają swoich bliskich. Wstrząsające relacje