Google Doodle to tymczasowa zmiana logo, która upamiętnia m.in. ważne wydarzenia, osiągnięcia czy ludzi. Aktualna ilustracja przedstawia Stefana Banacha – wybitnego matematyka o nieprzeciętnym życiorysie, którego kariery nie zdołała przerwać II wojna światowa. Czym dokładnie wyróżniła się ta postać na kartach historii?
Stefan Banach nie miał łatwych początków
Stefan Banach urodził się 30 marca 1892 roku w Krakowie jako nieślubne dziecko górali, Stefana Greczka i Katarzyny Banach. Chłopiec został „oddany na wychowanie” do właścicielki pralni, Franciszki Płowej, jednak ojciec miał przekazywać środki na jego utrzymanie. Mężczyzna był także jedynym rodzicem, który miał jakąkolwiek relację z małym Stefanem, ponieważ matka nie wyraziła chęci na nawiązanie takiego kontaktu.
Chłopiec wykazywał zdolności matematyczne już we wczesnym dzieciństwie, co nie zawsze szło w parze z wybitnymi wynikami w nauce. Chociaż nie miał trudności ze zdaniem matury, to prawie nie zostałby dopuszczony do podjęcia się egzaminu ze względu na słabe oceny. Priorytetem Stefana nie było bowiem świadectwo, a sama nauka – matematyka powoli stawała się jego największą pasją, dlatego samodzielnie uczył się nowych reguł.
Niespotykana kariera i osiągnięcia
Stefan Banach zdobył wykształcenie wyższe podczas 2-letnich studiów, które zaliczył egzaminem częściowym. Mężczyzna nigdy nie osiągnął tytułu magistra, ale ukończył doktorat. Istnieje „legenda”, według której koledzy zebrali jego notatki i sporządzili z nich pracę dyplomową, a kiedy nadszedł termin obrony, powiedzieli mu, że chcą porozmawiać o różnych problemach matematycznych w naukowym gronie. W późniejszych latach zdobył również profesurę.
Osiągnięcia Stefana Banacha w dziedzinie matematyki były przełomowe – znacząco rozwinął „raczkującą” analizę funkcjonalną, opracował definicję przestrzeni typu B (nazywanych później „przestrzeniami Banacha”) i napisał wiele podręczników szkolnych. Profesor był członkiem i założycielem najważniejszych organizacji naukowych, m.in. Polskiego Towarzystwa Matematycznego czy Lwowskiej Szkoły Matematycznej.
Stefan Banach spoczął u boku Marii Konopnickiej we Lwowie
Stefan Banach nie został wcielony do wojska podczas I wojny światowej przez leworęczność i wadę wzroku. Naukowiec uniknął także represji okupantów w trakcie kolejnej, II wojny światowej, przebywając wraz z synem, Stefanem Banachem Jr, w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami. Mężczyźni uzyskali tam zaświadczenia, że są karmicielami wesz (osobami, na których dokonuje się obserwacji pasożytów).
Kiedy Armia Czerwona ponownie zajęła Lwów (27 lipca 1944 roku), profesor wykładał na tamtejszym uniwersytecie, jednak planował powrót do ojczyźnianego Krakowa, gdzie miał pracować na Uniwersytecie Jagiellońskim. Niestety, na początku 1945 roku zachorował na raka płuc, który przekreślił wizje o powrocie do kraju. Zmarł 8. miesięcy później, 31 sierpnia, a na jego pogrzebie zgromadziło się polskie środowisko naukowe, które nadal pozostało we Lwowie.
Miejsce pochówku Stefana Banacha znajduje się na Cmentarzu Łyczakowskim, w grobowcu Riedlów, u których mieszkał pod koniec życia. Obok mieści się grób Marii Konopnickiej.
Czytaj też:
Robot Google'a i zagadka świadomości. Co inżynier „usłyszał” od sztucznej inteligencji?