Ubezpieczenia dzielą się na kilka rodzajów, wyznaczanych wedle odmiennych kryteriów. W ten sposób można wyróżnić na przykład ubezpieczenia obowiązkowe (jak OC samochodu) oraz ubezpieczenia dobrowolne (np. podróżne w przypadku wycieczki zagranicznej). Podział stosowany przez Kodeks Cywilny dzieli ubezpieczenia na osobowe i majątkowe, a przy tym oba te rodzaje polis są ubezpieczeniami gospodarczymi.
Zatem ubezpieczenie osobowe to jeden z rodzajów ubezpieczeń gospodarczych, którego przedmiotem ochrony jest ludzkie życie, zdrowie i zdolność do pracy. Polisa ta ma za zadanie pokryć koszta finansowe powstałe w wyniku wystąpienia konkretnych zdarzeń w życiu człowieka. W szczególności są to takie zagadnienia, jak poważna choroba, kalectwo, śmierć czy dożycie określonego wieku.
Rodzaje ubezpieczeń osobowych: polisa na życie i NNW
W skład ubezpieczeń osobowych wchodzą dwa rodzaje polis:
- ubezpieczenie na życie — działa w przypadku śmierci ubezpieczonego lub dożycia przez niego wieku określonego w polisie,
- ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) – dotyczy uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia ubezpieczonego lub jego śmierci w wyniku nieszczęśliwego wypadku.
W przypadku tych polis trzeba pamiętać, że ubezpieczyciel nie podejmie się wypłaty określonych w ubezpieczeniu świadczeń lub zapewnienia innej formy ochrony (np. dostępu do leczenia), m.in. jeśli osoba, której dotyczy ubezpieczenie, świadomie narażała swoje zdrowie i życie, czyli na przykład brała udział w bójce, samookaleczała się, prowadziła samochód pod wpływem alkoholu itp. Nieszczęśliwy wypadek oznacza najczęściej sytuację nagłą, niespodziewaną i wywołaną przez czynniki zewnętrzne, na które ubezpieczony nie miał wpływu.
Przy podejmowaniu decyzji o wykupieniu konkretnego ubezpieczenia na życie lub od następstw nieszczęśliwych wypadków niezwykle istotne jest dokładne przeczytanie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (OWU). To tam zapisane są m.in. wszelkie sytuacje wyłączające odpowiedzialność zakładu ubezpieczeniowego. Często te polisy przez pewien okres nie mają zastosowania np. w przypadku śmierci samobójczej. Ma to zapobiec próbom wyłudzenia świadczenia z ubezpieczenia.
Korzyści płynące z ubezpieczenia osobowego to nie tylko świadczenie pieniężne wypłacane w konkretnych sytuacjach. W zależności od warunków wykupionej polisy ubezpieczony może liczyć także m.in. na zapewnienie dostępu do leczenia, zorganizowanie i sfinansowanie procesu rehabilitacyjnego czy zabezpieczenie w przypadku stwierdzonej niezdolności do wykonywania pracy.
Czasem atrakcyjne ubezpieczenie osobowe może proponować pracodawca, jako benefit pozapłacowy. Szukając zatrudnienia, warto zwracać uwagę na takie zapisy. Są one obecne w ofertach pracy wyszukiwanych pod najprostszymi hasłami, np. “praca w Szczecinie”.
Czym charakteryzują się ubezpieczenia osobowe?
Zarówno ubezpieczenia osobowe, jak i majątkowe należą do grupy ubezpieczeń gospodarczych. Każde ubezpieczenie osobowe może wykupić osoba prywatna lub firma. Polisa ta obejmuje nie tylko pojedyncze jednostki, ale także całe grupy ludzi, np. uczestników wycieczki zagranicznej sprzedawanej przez biuro podróży. Podmiotem ubezpieczonym zawsze może być tu jednak tylko osoba fizyczna. W przypadku ubezpieczeń majątkowych ochronie podlegają także osoby prawne, czyli np. przedsiębiorstwa, fundacje czy stowarzyszenia.
Podstawową różnicą pomiędzy ubezpieczeniami osobowymi i majątkowymi jest jednak to, co podlega ubezpieczeniu. Wiemy już, że w przypadku ubezpieczenia osobowego to życie, zdrowie i zdolność ubezpieczonego do pracy. Natomiast ubezpieczenie majątkowe ma za zadanie chronić nasze mienie (np. nieruchomość) albo zapewniać ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej.
Szkoda powstająca w przypadku ubezpieczenia osobowego (np. śmierć ubezpieczonego) nie ma charakteru wymiernego, który można obiektywnie zmierzyć i przełożyć na konkretną sumę pieniędzy. Oznacza to, że nie istnieją powszechnie obowiązujące i jednolite stawki świadczeń wypłacanych przez ubezpieczycieli. Dlatego też osoba wykupująca ubezpieczenie osobowe sama ustala, na jaką kwotę chce się ubezpieczyć. W przypadku ubezpieczeń majątkowych suma ubezpieczenia wyznaczana jest przy udziale rzeczoznawców, którzy dokładnie określają wartość majątku, który ma być chroniony przez ubezpieczenie.
Ubezpieczenie osobowe i majątkowe — pozostałe różnice
Szkoda powstająca w przypadku ubezpieczenia majątkowego zawsze ma charakter negatywny, tzn., że mienie ulega zniszczeniu, kradzieży itp. Natomiast przy ubezpieczeniu osobowym ochronie może podlegać również sytuacja pozytywna, czyli np. urodzenie dziecka.
Pozostałe różnice pomiędzy ubezpieczeniami osobowymi i majątkowymi dotyczą charakteru działań podejmowanych przez zakład ubezpieczeń. W przypadku ubezpieczenia osobowego zapewniane jest świadczenie, natomiast w przypadku ubezpieczenia majątkowego odszkodowanie. Ubezpieczenia osobowe zawierane są także zwykle na długi okres czasu, na pewno powyżej jednego roku. Co do ubezpieczeń majątkowych — są one wyłącznie krótkoterminowe, czyli funkcjonują do czasu jednego roku.
Czytaj też:
Kim jest ubezpieczyciel?