PARP jest zaangażowana w trzy programy. Łącznie to ponad 5,5 miliarda euro dla polskiego biznesu. Pierwszy z nich – Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) – jest największym krajowym programem wspierania rozwoju innowacyjności w Unii Europejskiej, jego całkowity budżet sięga blisko 8 mld euro, z czego PARP rozdysponuje 2,82 mld euro.
FENG, w ramach czterech priorytetów, zakłada m.in. zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw w zakresie wykorzystania wyników prac badawczo-rozwojowych, wzrost nakładów na prowadzenie prac B+R i usprawnienie procesów ich wdrażania na rynek, podnoszenie kompetencji w firmach, niezbędnych do wprowadzenia innowacyjnych projektów, zmiana modeli biznesowych i transformacja w kierunku ekoprojektowania i wykorzystania zielonych technologii.
Zapewnienie wsparcia MŚP, pomoc w adaptacji miast do zmian klimatu, rozwój niskoemisyjnej mobilności miejskiej czy dostępności drogowej oraz promowanie zrównoważonej turystyki to z kolei kluczowe cele, w ramach programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej.
Natomiast środki z Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego mają wspomóc przedsiębiorców i pracowników w podnoszeniu kompetencji. Program finansuje głównie usługi szkoleniowe i doradcze, które pozwalają przedsiębiorcom łatwiej adaptować się do dynamicznych zmian na rynku pracy. W programie FERS na wsparcie przedsiębiorców przeznaczono 1,37 mld zł, w FEPW – ponad 1,39 mld euro.
Nowością jest włączenie do programu FEPW części Mazowsza – bez Warszawy i przyległych powiatów. Do tej pory położone na wschodzie powiaty tego województwa nie były włączone do programu. Z czego wynika ta zmiana?
Zgodnie z programem Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej zatwierdzonym przez Komisję Europejską – opracowanie dedykowanego programu dla Polski Wschodniej, tj. województwa lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego oraz mazowieckiego części regionalnej, stanowi wyraz konsekwentnego podejścia do wsparcia najsłabiej rozwiniętej części kraju.
Jest to możliwe dzięki statystycznemu podziałowi Mazowsza na dwa regiony – mazowiecki regionalny oraz warszawski stołeczny. Jak wynika z danych europejskiego urzędu statystycznego, w okresie 2007-2015 Mazowsze było jednym z najszybciej rozwijających się regionów Unii Europejskiej – pod względem PKB i jednocześnie najbogatszym polskim regionem – głównie za sprawą Warszawy. Obecny podział umożliwia pozostałej, mniej zamożnej części województwa mazowieckiego uzyskać dodatkowe środki z Funduszy Europejskich.
Wskazane powyżej programy są kontynuacją programów realizowanych w latach 2014-2020. Jak możemy podsumować minioną perspektywę? Czy wpłynęło to na innowacyjność polskich firm?
Jak wskazuje raport PARP „Analiza wybranych działań POIR oraz POPW na poziomie sektorowym i makroekonomicznym za pomocą modelu makroekonomicznego”, działania finansowane z POIR i POPW przyczyniły się m.in. do zwiększenia PKB per capita, poprawy wartości wskaźników aktywności zawodowej, zatrudnienia i bezrobocia, podniesienia produktywności pracy oraz wynagrodzeń, a także pozytywnego wpływu na eksport, innowacyjność (mierzoną nakładami na B+R) czy oddziaływanie na środowisko wspieranych przedsiębiorstw.
Według szacunków wpływ na regionalne PKB w Polsce Wschodniej był silniejszy, sięgając w okresie szczytowym (w latach 2019-2020) poziomu ok. 1,8%. W tym samym okresie wpływ na PKB w reszcie kraju wyniósł ok. 0,8%, a w całej Polsce niewiele mniej niż 1%. Jak pokazały dane, efekty uzyskiwane poprzez udzielane dofinansowania rozkładały się różnie w zależności od branży. Najwięcej korzyści odnotował sektor budowlany. Wiązało się to z dużym nakładem inwestycyjnym. Pozytywne efekty wdrożenia widać także w rentowności sprzedaży netto, produktywności pracy (na poziomie sektorowym) oraz osiągania zysków przez przedsiębiorstwa, które wyniosły ok. 35 mld zł.
Dofinansowania płynące w ramach Funduszy Europejskich miało duży wpływ na innowacyjność polskich firm. Udział przedsiębiorstw innowacyjnych w ogólnej liczbie przedsiębiorstw przemysłowych wzrósł w 2020 r. do 31,5%, z czego 1,3 punktu procentowego stanowi wpływ programu POIR. W kolejnych latach, aż do zakończenia wydatkowania środków w 2024 r., wpływ ten powinien oscylować na poziomie 1,2 – 1,6 punktu procentowego.
W PARP podpisaliśmy 9700 umów w ramach Programu Inteligentny Rozwój na kwotę prawie 7 mld zł, 3427 umów w Programie Polska Wschodnia o wartości ponad 7 mld zł oraz 261 umów w Programie Wiedza Edukacja Rozwój na prawie 737 mln zł.
Celem programów nowej perspektywy jest wsparcie przedsiębiorstw. Z jakich źródeł przedsiębiorcy mogą finansować wsparcie?
Najnowsze opracowanie PARP „Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce”, pokazuje, że obraz przedsiębiorstw w Polsce buduje głównie sektor MŚP – aż 99,8% firm obecnych na rynku kwalifikuje się do tej grupy. Wśród nich najliczniejszą grupą (97,2%; 2,3 mln) są mikroprzedsiębiorstwa. Firmy małe stanowią 2,1% (48,7 tys.) polskich przedsiębiorstw, średnie – 0,6% (14,6 tys.), zaś duże tylko 0,2%.
W ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki trwa już drugi w tym roku nabór do konkursu „Ścieżka SMART”, gdzie po unijne środki sięgnąć mogą firmy, które chcą wdrażać innowacje, wprowadzać nowe produkty, technologie, zmieniać procesy produkcyjne i wprowadzać rozwiązania cyfrowe, czy przestawiać biznes na bardziej zielony tworząc rozwiązania wykorzystujące np. wtórne surowce, czy zmniejszające wykorzystanie szkodliwych substancji. Z kolei przedsiębiorcy zainteresowani uwzględnieniem w swojej działalności osób ze szczególnymi potrzebami mogą wziąć w konkursie „Ścieżka SMART nabór tematyczny Dostępność”.
Przedmiotem każdego z modułów realizowanych w ramach projektu musi być zniesienie co najmniej jednej lub więcej barier występujących np. w przestrzeni fizycznej, rzeczywistości cyfrowej, systemach informacyjno-komunikacyjnych, produktach czy usługach. Kolejnym programem mającym wesprzeć środowisko start-upowe w Polsce z Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki jest „Startup Booster Poland – SMART UP”. Wnioski mogą przesyłać podmioty realizujące programy, które przyspieszają rozwój startupów – pomagają im udoskonalać produkty oraz zwiększać sprzedaż.
Dla przedsiębiorców z obszaru Polski Wschodniej prowadzimy nabór w konkursie „Wzornictwo w MŚP” – to dofinansowanie umożliwi przeprowadzenie audytu oraz stworzenie strategii wzorniczej, a także wdrożenie idei ekoprojektowania. W ramach nowych rozwiązań można znaleźć takie przykłady jak przedmioty codziennego użytku, np. linie mebli, linie odzieżowe, opakowania spożywcze. A już 2 sierpnia rozpocznie się nabór do nowego konkursu – „Automatyzacja i robotyzacja w MŚP”. Celem jest wsparcie mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w procesie przejścia w kierunku Przemysłu 4.0 poprzez automatyzację i robotyzację procesów.
Warto też wspomnieć o konkursie skierowanym dla branży HoReCa z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Celem inwestycji jest wsparcie przedsięwzięć mikro-, małych i średnich firm w sektorach najbardziej dotkniętych pandemią COVID-19 w Polsce. W ramach konkursu do przedsiębiorców z sektora hotelarskiego, gastronomicznego, turystycznego i kulturowego trafi 1,26 mld zł.
Czy przedsiębiorcy mogą liczyć na wsparcie związane z rozwojem kompetencji miękkich?
Wyniki z badania ludności Bilansu Kapitału Ludzkiego z 2022/2021 roku potwierdzają odnotowany w poprzednich latach wysoki poziom aktywności edukacyjnej dorosłych Polaków. Aż 83% osób w wieku 25–64 lat w ciągu ostatnich 12 miesięcy poprzedzających badanie rozwijało swoje kompetencje. Do uczestnictwa w kursach lub szkoleniach w największym stopniu motywuje chęć rozwijania umiejętności potrzebnych w pracy. Na znaczenie tego czynnika jako głównej motywacji do rozwoju kompetencji zawodowych wskazało aż 64% badanych. Te dane pokazują, jak istotna z punktu widzenia zarówno przedsiębiorcy, jak i pracownika jest inwestycja w podnoszenie umiejętności zawodowych.
Tu przychodzi z pomocą program Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego, w którego ogłosiliśmy trzy konkursy: „Usługi rozwojowe 4.0”, „Akademia HR” oraz „GOZ – to się opłaca”. Dzięki wskazanym konkursom przedsiębiorcy i ich pracownicy będą mogli skorzystać ze wsparcia szkoleniowo-doradczego, w ramach którego zostaną m.in. przygotowani do wprowadzenia i zarządzania zmianą w firmie związaną ze starzeniem się społeczeństwa czy zróżnicowaniem sposobu świadczenia pracy. Ponadto środki pozwolą na bezpłatny udział przedsiębiorców i ich pracowników w szkoleniach oraz działaniach doradczych dotyczących praktycznych aspektów GOZ w działalności firm.
