W związku z tym Wprost zorganizował debatę poświęconą wydatkowaniu funduszy unijnych oraz planom inwestycyjnym na najbliższe lata.
Zaprosiliśmy najwybitniejszych i najbardziej skutecznych samorządowców regionu oraz przedstawiciela organizacji pozarządowej. Debatę poprowadził dziennikarz ekonomiczny Karol Wasilewski, który prywatnie również pochodzi z Województwa Podlaskiego, a dokładnie z Suwałk.
I tak z ramienia rządu w debacie uczestniczył Adam Andruszkiewicz, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Przedstawicielem samorządu wyższego szczebla był Artur Kosicki, marszałek Województwa Podlaskiego.
Byli również włodarze miast, którzy z niezwykłą skutecznością pozyskują dla swoich miast środki unijne. Prezydent Suwałk Czesław Renkiewicz oraz burmistrz Augustowa Mirosław Karolczuk. Przedstawicielem NGO był Jerzy Potocki z Instytutu Wolności Pawła i Marzeny Zakrzewskich zajmujący się edukacją, w tym szczególnie edukacją domową.
Debata była okazją, by poruszyć tematy związane z nową perspektywą unijną, rozwojem regionalnym województwa podlaskiego, ale też by podsumować dotychczasowe wydatkowanie środków unijnych, wykorzystanie nowych technologii, możliwości alternatywnych źródeł energii czy też kwestii cyfryzacji w samorządzie z uwzględnieniem działań rzutowych i prywatnego biznesu. Rozmawialiśmy też o edukacji.
Pierwsi w działaniu
– Jest dużo przedsięwzięć, inwestycji, dużo wspaniałych projektów, a żeby je wszystkie wymienić zeszłoby nam z dwa dni. Ci, którzy mieli okazję nas odwiedzić widzą nową infrastrukturę drogową, na tym poziomie autostrad, dróg szybkiego ruchu, ale programy unijne, zarówno regionalne, jak i centralne, skierowane do naszego województwa w obecny program Polski Wschodniej, to przede wszystkim rozwój infrastruktury niższego rzędu: drogi wojewódzkie, gminne, powiatowe, ale też infrastruktura kolejowa – mówił Artur Kosicki, Marszałek Województwa Podlaskiego. Jego zdaniem jednak, jak ważnym było wsparcie pokazują ostatnie dwa, trzy lata, kiedy jako marszałek w swojej krótkiej kadencji musiał się zmierzyć z pandemią, kryzysem granicznym oraz wojną na Ukrainie.
– To, co nam się udało zrobić wspólnie z rządem, dzięki dobrej współpracy to wesprzeć przedsiębiorców w czasie pandemii. Jako pierwsi uruchomiliśmy wsparcie – Podlaski Pakiet Gospodarczy – to ponad 250 mln zł, które trafiło do przedsiębiorców. Pierwszy konkurs został ogłoszony w całej Polsce właśnie w naszym województwie. Jeśli chodzi o kwestie związane z turystyką, wiemy, że ta branża nie może się rozwijać bez inwestycji. A my mamy wielkie projekty: Kanał Augustowski, Puszcza Białowieska czy Pojezierze Wigierskie. Teraz musimy patrzeć w przyszłość i musimy sobie postawić wyzwania w nowej perspektywie unijnej: Jest to alokacja ok 40 mln euro większa do tej, którą mieliśmy w perspektywie 2014 – 2020. Tylko 4 województwa w Polsce otrzymały wyższą kwotę niż my. To olbrzymi sukces, bo wszyscy w Podlaskim na tym skorzystamy – mówił Kosicki.
Minister Adam Andruszkiewicz podkreślał z kolei, że zmiana na Podlasiu jest bardzo widoczna w mniejszych miejscowościach, a świadczy o tych chociażby liczne grono burmistrzów i wójtów tych miast, którzy stanęli wśród laureatów gali.
– Jakość życia poprawia się z roku na rok, co nas bardzo cieszy. Również dzięki wykorzystaniu środków unijnych, ale także dzięki ich sprawnemu wykorzystaniu. Wskaźniki są bardzo rygorystyczne, a Województwo Podlaskie w nich przoduje – podkreślał minister Andruszkiewicz. I nawiązywał do cyfryzacji, którą zajmuje się w KPRM-ie.
– Do tej pory wiele osób nie doceniało cyfryzacji i postępu technologicznego, który się dokonuje. Pandemia obnażyła, jak ważne i potrzebne były zmiany, które wprowadziliśmy w Polsce. Założenie Profilu Zaufanego to potężny sukces. Już 14 mln Polaków może załatwiać swoje sprawy online. Ale też szybkie działania naszego rządu polegające na tym, że strumień środków unijnych byliśmy w stanie przekierować na takie programy, z których korzystały samorządy, przede wszystkim Zdalna Szkoła, czy Zdalna Szkoła Plus, gdzie jednostki kupowały sprzęt dla uczniów. Warto również wspomnieć o naszym koronnym programie – Cyfrowa Gmina. To niebagatelny budżet 1 mld zł – mówił Andruszkiewicz. Zdaniem ministra te fundusze pozwoliły też samorządom łatwiej przejść przez pandemię.
Pieniądze z UE dodały skrzydeł
Prezydent Suwałk, Czesław Renkiewicz zauważał, że te niewyobrażalne zmiany, które dokonały się w podlaskich samorządach, nastąpiły już od 2004 roku, kiedy Polska przystąpiła do UE i muszą być widoczne, bo przecież pochłonęły 500 mld złotych. Te pieniądze, zdaniem włodarza, dodawały skrzydeł samorządom do budowania małych ojczyzn, miejsc przyjaznych do rozwoju, do wypoczynku, do pracy.
– Infrastruktura społeczna, techniczna, komunalna, to się bardzo zmieniło na plus dzięki środkom Unii Europejskiej. Tylko do dobrego szybko się przyzwyczajamy i zapominamy, jak kiedyś było – mówił Renkiewicz.
Augustów, miasto typowo turystyczne, dokonało swoistej metamorfozy. Burmistrz Mirosław Karolczuk nie ma wątpliwości, że pięknieje dzięki środkom unijnym, ale też podkreśla duży wpływ wsparcia na szczeblu krajowym.
– Te pieniądze także pozwalają nam nasze małe ojczyzny zmieniać. Dzięki środkom, które skutecznie absorbujemy, dobrej współpracy na szczeblu regionalnym i centralnym, zmieniamy nasze drogi, budujemy ośrodki kultury, ośrodki sportowe, przedszkola, rozwijamy elementy infrastruktury turystycznej i komunalnej. Naszym mieszkańcom przez to żyje się dużo lepiej – mówił Karolczuk. Ale zaznaczał, że Augustów jest ambitnym miastem i choć z dużych środków skorzystał, wciąż ma apetyt na więcej.
Jerzy Potocki, z Instytutu Wolności Pawła i Marzeny Zakrzewskich, który nie jest bezpośrednio związany z samorządem, ale ponieważ od zera tworzył system sieci szkół edukacji domowej, współpracował z samorządami Województwa Podlaskiego, także widzi ogromne zmiany, które nastąpiły. Przede wszystkim te infrastrukturalne, które sprawiły, że stolica województwa, ma zarówno świetne połącznie drogowe, jak i kolejowe.
– Nasze dzieci przez wiele lat były zapisane do szkoły po tej stronie Bugu, mimo że mieszkały np. w Warszawie lub Gdańsku. To jest w tej chwili możliwe, dzięki Ustawie Zakrzewskich, która była uchwalona w tamtym roku. To ona odmieniła oblicze edukacji domowej w Polsce. Dzięki współpracy wszystkich środowisk politycznych ponad podziałami, zniosła rejonizację wojewódzką, wiec ułatwia dobrze rozumianą turystykę edukacyjną. Dzieci w okresie koronawirusa, naprawdę miały ciężko. Edukacja domowa bardzo tutaj została rozpowszechniona. Edukacja domowa, jest takim rozwiązaniem, które wielu rodzinom pomogło wyjść z takiego siedzenia przed ekranami – mówił Potocki.
Nowa perspektywa nowe plany na rozwój
Województwo Podlaskie bazuje na tym, co zostało wypracowane wspólnie w nowej perspektywie Unijnej. Swoje pomysły, po uzgodnieniu z ministerstwem funduszy, przekazało do Komisji Europejskiej.
– Zarząd Województwa Podlaskiego kieruje się mottem: „Ambitne Podlaskie”. Korzystamy z potencjału naszych mieszkańców. Jest część projektów strategicznych, istotnych z punktu widzenia regionu. Część tych projektów skierowanych jest do trzech największych klastrów: obróbki metali, teleinformatycznego i budowalnego. Bo tylko silny gospodarczo region może zaoferować swoim mieszkańcom dobre miejsca pracy. A dzięki silnej gospodarce i zadowolonym mieszkańcom możemy ł konkurować, nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie. – podkreślał Marszałek Kosicki. I wyjaśniał, że województwo będzie starać się o wsparcie na tereny uzdrowiskowe, szkolnictwo zawodowe, ochronę zdrowia, projekty z branży rolniczej, czy badawcze.
Burmistrz Augustowa Mirosław Karolczuk nie ukrywa, że nowa perspektywa to też nowe wyzwania. Miasto liczy, że uda mu się skorzystać z programów dotyczących właśnie uzdrowisk.
– A to nieodzownie łączy się z klimatem. Musimy dbać o przeciwdziałanie zmianom klimatu. To temat bardzo potrzebny, nośny. Zmuszają nas do tego regulacje unijne, ale też troska o dbałość i zdrowie naszych mieszkańców – mówił Karolczuk. I dodawał, że chciałby w Augustowie rozwinąć elektromobilność, zastanawia się także nad pójściem w niezależność energetyczną. Dlatego miasto inwestuje potężne środki unijne w miejską elektrociepłownię.
– Musimy dbać o czyste powietrze, czystą wodę, ale też ciąć rosnące wciąż koszty energii. To jesteśmy winni naszym mieszkańcom– podkreślał burmistrz Augustowa.
Prezydent Suwałk zapewnia, że zbliżający się okres aplikowania o środki europejskie determinuje samorządowców, by przygotowywać odpowiednie dokumenty. Przekonuje, że miasto ma wiele pomysłów. Przyznaje, że kwestie energetyczne, czy kwestie gospodarki odpadami to dzisiaj wielki problem dla samorządów. Także w Suwałkach zajmują priorytetową rolę. Dodaje też, że ważnym jest poprawianie infrastruktury społecznej, czy budowanie obiektów kulturalnych. Prezydent Suwałk zwraca uwagę także, że zmieniająca się infrastruktura drogowa, kolejowa wymaga także uporządkowania, rewitalizacji terenów pokolejowych, czy pożwirowych. I te tematy także będą przedmiotem wniosków, na które będą aplikować o unijne wsparcie. Włodarz zauważa, że mieszkańcy oczekują przyjaznych przestrzeni publicznych i więcej terenów zielonych.
Minister Adam Andruszkiewicz zapewniał, że jako rząd stara się, by środki, które pochodzą zarówno ze źródeł zewnętrznych, jak i wewnętrznych były kompatybilne. Chcą bowiem rozwijać całe województwo. Andruszkiewicz przyznaje jednak, że sytuacja na Wschodzie, wywołana agresją rosyjską na Ukrainie, oraz zaognieniem sytuacji na Białorusi, na pewno nie sprzyja rozwojowi województwa, jeśli chodzi o pozyskiwanie inwestorów.
– Będziemy mieli to na względzie. Jako ambasadorowie regionu będziemy mocno pracować nad tym, aby w stolicy lobbować nad kolejnymi środkami dla naszego województwa – zapewniał minister.
Jerzy Potocki, patrzący na region z punktu widzenia firm technologicznych, jest przekonany, że w Województwie Podlaskim jest zagłębie świetnych specjalistów, którzy w dodatku mogą mieszkać poza miastem, w pięknej okolicy i zdalnie pracować dla całego świata.
– Do rozwoju regionu potrzebne są odpowiednie kadry. A kadry tworzy się wysoką jakością szkolnictwa. Nie możemy o tym zapominać i nie możemy oszczędzać na kształtowaniu młodych ludzi – podsumował Jerzy Potocki, z Instytutu Wolności Pawła i Marzeny Zakrzewskich.