Jeśli planujesz przejście na emeryturę, nie rób tego w czerwcu – ostrzegano przez lata, informując o problemie tzw. czerwcowych emerytur. Chodziło o to, że w przypadku osób występujących o emeryturę (chodzi o urodzonych po 31 grudnia 1948 r., uprawnionych do świadczenia w ramach nowego systemu emerytalnego) właśnie w tym miesiącu, stosowano jedynie waloryzację roczną. Nie stosowano natomiast waloryzacji kwartalnej na którą mogli z kolei liczyć przechodzący na emeryturę miedzy styczniem a majem, a także między lipcem a grudniem. W efekcie tzw. czerwcowi emeryci byli stratni.
Problem ten dostrzegł ustawodawca i na mocy uchwalonej w zeszłym roku nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wprowadzono inny sposób waloryzacji składek oraz kapitału początkowego dla osób, które występują o emeryturę w czerwcu. Zdecydowano, że „w przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu danego roku waloryzacji składek dokonuje się w taki sam sposób, jak przy ustalaniu wysokości emerytury w maju danego roku, jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego".
Ustawodawca zapomniał o emerytach z latach 2009-2019
Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) Maciej Wiącek - w stanowisku dla Trybunału Konstytucyjnego - zwraca uwagę, że rozwiązując ten problem ustawodawca nie przewidział jednak „możliwości ustalenia wysokości emerytury na nowo, z uwzględnieniem zmian dotyczących sposobu waloryzacji składek emerytalnych oraz kapitału początkowego, dla tych świadczeniobiorców, którym w latach 2009-2019 wysokość emerytury ustalono w czerwcu".
– W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich wprowadzony ustawą zmieniającą inny sposób waloryzacji składek oraz kapitału początkowego dla osób, którym emeryturę przyznano od dnia 1 do 31 czerwca, który obowiązuje od 2021 r. i który wobec tego nie znajduje zastosowania do emerytur przyznanych w latach 2009-2019, pozostaje w sprzeczności z gwarancjami konstytucyjnymi, dotyczącymi przestrzegania zasady równości w prawie do zabezpieczenia społecznego (art. 67 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji) oraz zasadą sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji) – czytamy w stanowisku RPO.
Zdaniem RPO w rozpatrywanej sprawie „cechą istotną, pozwalającą wyróżnić kategorię podmiotów, do których odnosi się gwarancja równego traktowania w prawie do zabezpieczenia społecznego, należy uznać całą grupę ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., wobec których w sferze obliczania emerytury zastosowanie znajduje formuła emerytalna oparta na systemie zdefiniowanej składki”
W ocenie RPO wprowadzenie korzystniejszych zasad waloryzacji emerytur czerwcowych tylko dla osób, które kończyły lub kończyć będą aktywność zawodową po 31 maja 2021 r. z pominięciem tych, którzy na emerytury przechodzili wcześniej – w czerwcu, ale w latach 2009-2019 – jest "nieproporcjonalne". W dalszej części stanowiska Rzecznik podkreśla, że znowelizowany przepis w zakresie, w jakim nie przyznaje prawa do korzystniejszego obliczenia emerytury osobom, którym emeryturę przyznano w miesiącu czerwcu w latach 2009-2019 – jest „niekonstytucyjny".
Czytaj też:
Rząd wprowadzi piętnastą emeryturę? Wiceminister komentuje