Pojęcie „ślad węglowy budynku” kojarzy się obecnie większości osób związanych z rynkiem budowlanym wyłącznie z emisją CO2 z budynku, wynikającą ze zużycia energii. Jeśli budynek zużywa więcej energii, to emitowane jest więcej CO2, żeby ją wytworzyć. Tymczasem „ślad węglowy budynku” to daleko szersze pojęcie. Przecież na jego wielkość wpływa dużo więcej elementów procesu budowlanego.
Podczas każdej jego fazy: fazy wyrobu (np. wyprodukowanie wyrobu budowlanego i jego dostarczenie na budowę), fazy budowy (np. energia zużyta do montażu wyrobów i instalacji), fazy użytkowania (np. użytkowanie, wymiana, naprawa), po fazę końca życia (np. rozbiórka i usunięcie odpadów) zużywa się również pewne ilości energii, a zatem emituje CO2. Przyjrzyjmy się, krok po kroku, jakie działania podejmujemy w Saint-Gobain, aby ograniczyć bądź wyeliminować emisje na poszczególnych etapach procesu budowlanego.
Zacznijmy od fazy wyrobu. Etap ten ma znaczący wpływ na ostateczny wynik, ponieważ zarówno wydobycie, jak i produkcja surowców (np. sody do produkcji szkła) wiąże się ze zużyciem energii. Aby zadbać o obniżenie śladu węglowego swoich wyrobów na tym etapie, Saint-Gobain działa na dwóch polach. Po pierwsze zwiększa sukcesywnie odbiór surowca z recyclingu, np. RIGIPS, odbierając od wykonawców niewykorzystane resztki płyty gipsowo-kartonowej.
Po drugie, zbiera informacje o śladzie węglowym od dostawców po to, aby wybrać rozwiązania najkorzystniejsze dla środowiska. Kolejny krok to dostarczenie surowców od producenta do fabryki Saint-Gobain. Oczywiście najlepiej by było, gdyby zastosowany transport był bezemisyjny, co w tej chwili jest trudne do osiągnięcia, dlatego też na razie należy zadbać, aby zminimalizować jego wpływ np. poprzez bardziej ekonomiczny sposób załadunku.
Ograniczenie śladu węglowego na etapie produkcji jest dla Saint Gobain priorytetem. W 2022 roku podpisaliśmy umowę, w ramach której 100% zielonej energii elektrycznej produkowanej przez polskie farmy wiatrowe Tion Renewables będzie sprzedawane na rynku i wirtualnie rozliczane po stałej cenie z Saint-Gobain w Polsce. Ten 15-letni kontrakt, obowiązujący od 2025 roku, pokryje prawie 45% zapotrzebowania Saint-Gobain na energię elektryczną w Polsce.
Pozwoli on zmniejszyć emisję CO2 o 135 000 ton rocznie, obniżając tym samym ślad węglowy wyrobów. Innym przykładem podejmowanych przez nas działań na rzecz ograniczenia emisji jest ORAÉ – pierwsze na rynku szkło o zredukowanym śladzie węglowym, nawet ok. 30% w stosunku do „typowego” szkła. Redukcja śladu węglowego jest w tym wypadku możliwa dzięki zastosowaniu w procesie produkcji 70% stłuczki szklanej oraz energii ze źródeł odnawialnych.
Na marginesie należy odnotować, że choć samo wbudowywanie wyrobów w obiekt ma znikomy wpływ na jego końcowy ślad węglowy, wykonawca powinien zadbać o zminimalizowanie zużycia energii, korzystając z efektywnych energetycznie urządzeń i optymalnie zaprojektowanego harmonogramu prac, np. za pomocą BIM-u.
Faza użytkowania to drugi po produkcji etap, który ma niezwykle istotny wpływ na ostateczny rezultat. Dlatego też działania mające na celu optymalizację efektywności energetycznej budynku należy podejmować już podczas prac projektowych. Przykładowo im więcej ocieplenia, tym więcej produktu, tym większy ślad węglowy. Ale z drugiej strony im więcej ocieplenia, tym mniejsze zużycie energii, tym mniejszy ślad węglowy. Ilość zużytej energii liczy się zazwyczaj w okresie 50-letnim, dlatego tak ważna jest odpowiednio dobrana grubość ocieplenia.
Istotne jest też, aby zastosowana izolacja jak najdłużej zachowywała swoje parametry użytkowe bez konieczności konserwacji bądź wymiany, a ponadto mogła być transportowana szybko i ekonomicznie. Rozwiązaniem, które spełnia powyższe wymagania, jest wełna szklana ISOVER – nie tylko odznacza się ona optymalnymi parametrami cieplnymi, ale również może być kompresowana w trakcie pakowania, co pozwala ograniczyć liczbę transportów potrzebnych do przewiezienia jej na plac budowy.
Aby pokazać, jak poważną rolę w ograniczaniu emisji CO2 mają decyzje takich firm jak Saint-Gobain, posłużmy się przykładem zaczerpniętym z raportu „Ślad węglowy domu jednorodzinnego pod lupą”. W projekcie budynku HomeKONCEPT81 zastosowano produkty marek Grupy Saint-Gobain (ISOVER, RIGIPS, BUILDING GLASS). Następnie obliczono jak będzie zmniejszał się jego ślad węglowy, przy uwzględnieniu że Saint-Gobain do 2050 roku ma być neutralna klimatycznie, obniżając swoje emisje kolejno o 25%, 50%, 75% i wreszcie o 100%.
Punkt wyjściowy budynku to jego ślad węglowy 138 t CO2e, następnie zmniejsza się on do 133,4 t CO2e, 128,9 t CO2e. i 124,2 t CO2e. W roku 2050 Grupa Saint-Gobain osiągnie neutralność klimatyczną – ślad węglowy budynku osiągnie poziom 119,5 t CO2e. To o prawie 14% mniej w stosunku do sytuacji wyjściowej, wciąż jednak nie jest to budynek zeroemisyjny. Dlatego tak ważne jest, aby wszyscy uczestnicy procesu budowlanego, nie tylko Saint-Gobain, dołożyli starań do działań na rzecz obniżenia śladu węglowego.
Niestety wciąż powszechne jest zjawisko „greenwashingu”. Ponieważ działania na rzecz środowiska są modne i mogą przyczynić się do pozyskania nowych klientów, wielu producentów stara się promować swoje wyroby jako ekologiczne – także wówczas, gdy nie ma ku temu żadnych podstaw. W przypadku wyrobów budowlanych łatwo jest uniknąć pułapki zastawionej przez nieuczciwego producenta, korzystając z dostępnych powszechnie deklaracji środowiskowych wyrobu (EPD – Environmental Product Declaration).
W deklaracji weryfikowanej przez notyfikowane instytuty, producent określa wpływ produktu na środowisko. Dotyczy to zarówno emisji CO2, jak i innych gazów np. metanu czy SO2. Dzięki temu uzyskujemy transparentną informację i projektując wiemy, czy wybieramy produkt o niższym, czy wyższym śladzie węglowym. Takie deklaracje środowiskowe są dostępne m.in. dla wyrobów: ISOVER, RIGIPS, ECOPHON, SWISSPACER, BUILDING GLASS.
Jako lider rynku Saint-Gobain wychodzi naprzeciw oczekiwanym zmianom w prawie. Komisja Europejska kończy prace nad zmianami w Dyrektywie ws. charakterystyki energetycznej budynków (EPBD). Zgodnie z nią od 1 stycznia 2027 w stosunku do wszystkich nowych budynków o powierzchni użytkowej większej niż 2000 m2 obowiązywać będzie nakaz obliczenia śladu węglowego.
Nakaz ten obejmie wszystkie budynki – niezależnie od powierzchni – z dniem 1 stycznia 2030. Co więcej, państwa UE są obowiązane zapewnić bezemisyjność wszystkich nowych obiektów powstałych po upływie wskazanego terminu. Prace nad dyrektywą wciąż trwają, wskazane daty mogą zatem ulec zmianom. Niemniej jednak odpowiedź na pytanie, jak szybko osiągniemy zerowy ślad węglowy budynków okazuje się w obliczu powyższych uwag oczywista: w przeciągu najbliższego dziesięciolecia.
O Saint-Gobain
Saint-Gobain tworzy, produkuje i dystrybuuje materiały i rozwiązania mające ważny wpływ na jakoś życia każdego z nas oraz naszą przyszłość. Można je znaleźć wszędzie tam, gdzie mieszkamy i żyjemy na co dzień np. w budynkach, środkach transportu, inwestycja infrastrukturalnych i wielu inwestycjach przemysłowych. Zapewniają one komfort, wytrzymałość i bezpieczeństwo i stanowią odpowiedź na wyzwania naszych czasów. Wszyscy nasi pracownicy na całym świecie mają teraz wspólny ambitny i istotny cel: "Making the World a Better Home". Cel, który nie tylko inspiruje, ale i wzywa do działania.
Więcej informacji na: www.saint-gobain.pl