W ostatnich latach obserwowaliśmy znaczący napływ do Polski talentów z zagranicy. Wpływ na to miały sytuacja ekonomiczna na świecie, czynniki polityczne takie jak wybory prezydenckie w 2020 r. na Białorusi czy wreszcie wojna w Ukrainie.
Nie bez znaczenia były także polityki wewnętrzne zagranicznych korporacji, stawiające przed firmami wymogi związane z cultural diversity zatrudnianych pracowników. Kiedy spojrzymy dziś np. na sektor nowoczesnych usług biznesowych, to właśnie Ukraińcy i Białorusini, obok obywateli Indii, plasują się w czołówce grup narodowościowych pracujących w branży.
Podobnie sytuacja wygląda także w przypadku inwestycji produkcyjnych. Chociażby inwestorzy z dalekiej Azji często odczuwają potrzebę sprowadzania wyspecjalizowanej kadry z krajów macierzystych. Szczególnie jeśli chodzi o inwestycje ze stosunkowo nowych dla Polski gałęzi przemysłu takich jak np. sektor baterii dla pojazdów elektrycznych.
Napływ talentów z zagranicy nie musi jednak budzić niepokoju. Migracja, zwłaszcza napływ młodej siły roboczej, może pomóc złagodzić problemy demograficzne oraz pozytywnie wpłynąć na konkurencyjność inwestycyjną i gospodarczą Polski. Polityka migracyjna, a także zagadnienia z nią związane, między innymi możliwości uzyskania pozwoleń o pracę czy pobyt czasowy, stawiają przed polską gospodarką szereg wyzwań. By zmaksymalizować pozytywne skutki migracji Polska musi stawić im czoła w sposób systemowy.
Kluczowe wyzwania
1. Wykorzystanie potencjału migrantów na rynku pracy. Zatrudnianie obcokrajowców może pomóc w zaspokojeniu zapotrzebowania na pracowników w takich branżach jak budownictwo, przemysł, rolnictwo czy usługi. Jednakże, dla pełnej integracji migrantów, konieczne jest zapewnienie im dostępu do kursów językowych, szkoleń zawodowych oraz wsparcia w adaptacji społecznej i zawodowej.
2. Wydatki na pomoc humanitarną i integrację. Napływ uchodźców, szczególnie z Ukrainy, wiąże się z dużymi wydatkami na pomoc humanitarną, zakwaterowanie, opiekę zdrowotną, edukację oraz inne formy wsparcia. Sprostanie kosztom utrzymania uchodźców może być obciążeniem dla budżetu państwa. Warto jednak zauważyć, że długoterminowo integracja migrantów, jeśli będzie skuteczna, może przynieść korzyści w postaci wzrostu siły roboczej oraz zwiększonego popytu wewnętrznego.
3. Zróżnicowanie potrzeb w zależności od regionu. Różne regiony Polski borykają się z różnymi wyzwaniami związanymi z migracją. W dużych miastach, takich jak Warszawa, Kraków czy Wrocław, integracja migrantów jest łatwiejsza dzięki lepszej infrastrukturze, dostępności usług i pracy. W mniejszych miastach i na obszarach wiejskich często brakuje odpowiednich zasobów do efektywnej integracji, co może prowadzić do marginalizacji pewnych grup migrantów i napięć społecznych. Polityka migracyjna powinna zatem uwzględniać te regionalne różnice i dążyć do równomiernego rozwoju.
4. Zmiany w strukturze społecznej. Zjawisko migracji wiąże się z wyzwaniami związanymi z transformacją struktury społecznej. Z jednej strony, napływ migrantów z różnych kultur, religii i tradycji może wzbogacić polską społeczność, a z drugiej prowadzić do napięć, zwłaszcza w obliczu niechęci części osób do obcych kultur i obyczajów. Polityka migracyjna powinna dążyć do zwiększenia tolerancji, edukacji interkulturowej i wspierania dialogu między różnymi grupami społecznymi.
Odpowiednia polityka migracyjna, wspierająca integrację i wykorzystanie potencjału migrantów, może przynieść korzyści w długim okresie, jednak wymaga odpowiednich inwestycji oraz współpracy na poziomie rządowym, lokalnym i społecznym.
Rząd prowadzi obecnie szereg prac legislacyjnych, służących usprawnieniu dotychczas funkcjonujących rozwiązań i praktyk. Polska Agencja Inwestycji i Handlu uczestniczy w tym procesie tworzenia bezpieczniejszej i bardziej transparentnej polityki migracyjnej, jako organ konsultacyjny. Pracujemy bezpośrednio z firmami, zgłaszającymi potrzeby nowych, lepszych niż dotychczas stosowane, rozwiązań i staramy się na te potrzeby odpowiadać.
Autor: Radosław Pituch