Orzeczenie o niepełnosprawności jest formalnym dokumentem, na podstawie którego osoba mierząca się z różnymi dysfunkcjami zostaje oficjalnie uznana za osobę z niepełnosprawnością. Pozwala określić stopień niepełnosprawności fizycznej lub psychicznej. O orzeczenie można się ubiegać w każdym wieku, a więc może zostać wydane także dziecku, przy czym stopień niepełnosprawności jest przyznawany tylko osobom powyżej 16. roku życia.
Orzeczenie o niepełnosprawności to dokument, który ma ogromne znaczenie dla codziennego funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami, bo daje im prawo do różnych zniżek, parkowania w miejscach dla OzN, otrzymać dofinansowanie do turnusu rehabilitacyjnego.
Kiedy można ubiegać się o orzeczenie o niepełnosprawności?
O wydanie orzeczenia można ubiegać się w dowolnym momencie. Orzeczenie wydawane jest bezterminowo lub na określony czas. W przypadku, kiedy czasowe orzeczenie dobiega końca, wniosek o jego przedłużenie można złożyć najwcześniej 30 dni przed końcem jego ważności.
Kto może otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności?
Aby móc uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności, należy wykazać, że spełnione zostały poniższe kryteria:
- naruszona jest sprawność organizmu
- osoba jest niezdolna do pracy zarobkowej albo potrzebuje przystosowania stanowiska pracy do jej schorzenia,
- wymaga opieki lub pomocy od innych,
- ma problemy z codziennymi czynnościami i potrzebuje urządzeń, które pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu – na przykład protezy, implantu ślimakowego, osobistej pompy insulinowej.
Lista schorzeń, które mogą być przyczyną naruszenia, znajduje się na tej stronie Sam fakt chorowania na jedną z tych chorób nie oznacza jeszcze automatycznie, że pacjent jest osobą niepełnosprawną: muszą zostać spełnione kolejne warunki.
Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?
Orzeczenie o niepełnosprawności daje szereg uprawnień: na jego podstawie można starać się o różne świadczenia, ulgi i uprawnienia, a niektóre zniżki (np. w transporcie publicznym) są automatyczne. Lista uprawnień jest bardzo długa, należa do nich m.in.:
- uzyskanie zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej albo zakładzie pracy chronionej,
- przywileje pracownicze, między innymi prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, dłuższej przerwy w pracy lub krótszego czasu pracy,
- świadczenie opiekuńcze, dodatek mieszkaniowy, kartę parkingową,
- dofinansowanie do:
- turnusu rehabilitacyjnego,
- sprzętu rehabilitacyjnego,
- przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych,
- likwidacji barier architektonicznych (na przykład montażu pochylni, usunięcia progów w budynku),
- likwidacji barier w komunikowaniu się (na przykład zakupu komputera),
- likwidacji barier technicznych (na przykład zakupu urządzenia, które umożliwia wjazd wózka inwalidzkiego z napędem elektrycznym do samochodu),
- działalności gospodarczej albo rolniczej,
- możliwość skorzystania z ulg:
- podatkowych (na przykład z odliczenia od dochodu wydatków na cele rehabilitacyjne),
- na przejazdy środkami transportu publicznego,
- w placówkach kulturalnych i sportowych.
Kto decyduje o wydaniu orzeczenia?
Wydanie orzeczenia jest poprzedzone postępowaniem. Jest dwuinstancyjne, to znaczy, że od niekorzystnej decyzji można się odwołać. Postępowania prowadzą:
- Powiatowe/miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako pierwsza instancja;
- Wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako druga instancja;
W posiedzeniu składu orzekającego zespołu powiatowego i wojewódzkiego uczestniczy co najmniej dwóch specjalistów – członków zespołu orzekającego, z których co najmniej jednym jest lekarz sprawujący jednocześnie funkcję przewodniczącego składu orzekającego. Drugim członkiem składu orzekającego może być pedagog, psycholog, pracownik socjalny, doradca zawodowy albo inny lekarz.
W sprawę może zostać także zaangażowany rejonowy sąd pracy i ubezpieczeń społecznych jako organ odwoławczy.
Powiatowe/miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności wydają orzeczenia o:
- • niepełnosprawności;
- • stopniu niepełnosprawności;
- • wskazaniach do ulg i uprawnień.
Jak wygląda procedura odwoławcza?
Od decyzji powiatowego/miejskiego zespołu można odwołać się do wojewódzkiego zespołu w terminie 14 dni od otrzymania orzeczenia. Uwaga! Odwołanie adresuje się do zespołu wojewódzkiego, ale składa w powiatowym.
Niekorzystna decyzja zespołu wojewódzkiego może zostać zaskarżona do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Uwaga na prawidłowy obieg dokumentów: odwołanie należy zaadresować do sądu, ale złożyć w wojewódzkim zespole. Należy to zrobić w ciągu miesiąca od otrzymania orzeczenia wojewódzkiego zespołu.
Jakie dokumenty są potrzebne do orzeczenia o niepełnosprawności?
Wydanie orzeczenia jest poprzedzone kontrolą dokumentacji medycznej osoby, która się o ten dokument ubiega. Na komisję trzeba przynieść:
- wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności – do pobrania w zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności albo ze strony internetowej zespołu, jeśli go udostępnia,
- zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia – do uzyskania w zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności albo pobierz ze strony internetowej zespołu – jeśli go udostępnia. Następnie zaświadczenie wypełnia lekarz, u którego pacjent się leczy. Jest ono ważne 30 dni kalendarzowych od dnia, kiedy lekarz je wypełni,
dokumenty, które potwierdzają stan zdrowia:
- dokumentację medyczną – na przykład karty informacyjne leczenia szpitalnego, dokumentację z przebiegu leczenia ambulatoryjnego, wyniki dodatkowych badań diagnostycznych, konsultacji specjalistycznych,
- inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na ustalenie stopnia niepełnosprawności, na przykład opinia psychologiczno-pedagogiczna.
Jeśli pacjent chce się też ubiegać o legitymację osoby niepełnosprawnej, musi przynieść dodatkowo:
- wniosek o wydanie legitymacji osoby niepełnosprawnej – do pobrania w zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności albo pobierz ze strony internetowej zespołu – jeśli go udostępnia,
- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności,
- aktualne zdjęcie o wymiarach 35 mm × 45 mm.
Czytaj też:
Do ZUS spływają wnioski o nowe świadczenie. Wypłacono już 18,5 mln złCzytaj też:
Sprawdziliśmy, czy ministerstwa spełniają wymogi zatrudnienia niepełnosprawnych. Test zdało tylko jedno