Zdrowe i sprawnie funkcjonujące systemy bankowe to domena państw demokratycznych, których rządy nie wykorzystują instrumentalnie regulacji do realizacji własnych partykularnych celów wynika z wypowiedzi Charlesa Calomirisa, światowej sławy eksperta od bankowości i polityki monetarnej, który był gościem specjalnym 128 seminarium BRE CASE.
Charles W. Calomiris jest Profesorem Columbia UniversityGraduate School of Business, wybitnym teoretykiem i historykiem finansów, bankowości i polityki monetarnej. Po raz pierwszy odwiedził Polskę, aby wystąpić na seminarium organizowanym w siedzibie BRE Banku.
- Nie można stworzyć sektora bankowego bez aktywnego udziału władz państwowych, które regulują cały ten system. To zadanie rządów, jednak realizując cele polityczne często tworzą systemy podatne na kryzysy. W większości przypadków główne problemy bankowości wynikają właśnie z tego faktu, gdyż reguły ustanawiane przez państwo zmieniają się, w zależności od bieżących potrzeb politycznych powiedział Calomiris.
Według gościa seminarium BRE CASE, mimo, że bankowość została wynaleziona już w VII wieku, to do dziś do końca nie wiemy jak ją rozwijać, a ostatnie 30 lat to okres szczególnych zawirowań na rynku. Przez tak długi czas rządy i społeczeństwa wciąż nie nauczyły się, w jaki sposób unikać poważniejszych kryzysów finansowych. Najlepiej dziś funkcjonują systemy bankowe w małych, stabilnych demokracjach. Ze 150 krajów ujętych w badaniu przeprowadzonym przez prof. Calomirisa, tylko 6 państw ma wysoki poziom stosunku akcji kredytowej do PKB i jednocześnie uniknęło kryzysów w każdym przypadku są to kraje demokratyczne.
Głównym powodem kruchości systemów bankowych jest fakt, że tak zostały wymyślone przez rządy to działanie celowe. Celem rządów jest bowiem utrzymanie władzy oraz zaspokajanie interesów społeczno politycznych swoich kluczowych sprzymierzeńców. Nie zawsze jest to zbieżne z potrzebą budowania stabilnych systemów bankowych. Rządy mogą być uzależnione od wsparcia politycznego elektoratu, który jest jednocześnie kredytobiorcom, stąd na przykład przypadki umarzania części kredytów udzielonych przez banki określonym grupom społecznym.
Podobnie interes państwa przeważa w przypadku problemów z jego możliwościami zadłużania się. Kiedy istnieją kłopoty z długiem publicznym, może ono zapewnić sobie finansowanie niejako siłą, poprzez wprowadzenie odpowiednich regulacji czy obciążeń na sektor bankowy czy chociażby spowodowanie wzrostu inflacji. Zasady gry mogą się więc zmieniać, bo wynikają głównie z czynników politycznych twierdzi prof. Calomiris.
Podczas swojego wykładu ekspert omówił szczegółowo historię kształtowania się współczesnych systemów bankowych w wybranych krajach, między innymi w Kanadzie, Wielkiej Brytanii, USA, Brazylii oraz Meksyku, przedstawiając przykłady wpływu polityki na bankowość. Jego zdaniem, każda dyskusja ekonomistów na temat regulacji sektora finansowego powinna rozpoczynać się od pytania, w czyim interesie politycznym jest dana regulacja. Tylko to pozwoli zrozumieć zasady tej gry. Niestety, mało który przypadek na świecie pokazuje, że te zasady nie zmienią się w sytuacji kryzysu politycznego czy gospodarczego, który we własnym interesie muszą rozwiązać rządzący.
***
BRE Bank współpracuje z Fundacją Naukową CASE (Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych) od wielu lat, współorganizując cykliczne seminaria oraz wydając towarzyszące im publikacje. CASE jest międzynarodowym, niezależnym centrum badawczym i doradczym, prowadzącym działalność non-profit w zakresie transformacji w Europie Środkowej i Wschodniej, na Zakaukaziu i w Azji Środkowej, integracji europejskiej oraz gospodarki światowej. Seminaria i zeszyty koncentrują się na kluczowych zagadnieniach sektora finansowego, finansów publicznych, unii monetarnej i innych bieżących, ważnych zagadnieniach polityki gospodarczej w Polsce i na świecie.