Państwowe grunty są w Polsce zarządzane głównie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) oraz przez Lasy Państwowe. Zasób gruntów w zarządzie KOWR liczy około 1,32 mln hektarów. Pod kontrolą Lasów Państwowych pozostaje około 7,3 mln hektarów gajów, zagajników, borów i puszcz.
Nowy projekt nowelizacji ustawy z 2016 roku, opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji, przedłuża na następne 10 lat dzierżawę jako główną formę korzystania z gruntów Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Na koniec 2024 roku w rękach państwa znajdowało się 1,32 mln hektarów, z czego aż 1,044 mln ha było wydzierżawione – to o 6,7 tys. ha więcej niż rok wcześniej. Tylko w pierwszym półroczu 2025 roku KOWR wydzierżawił prawie 37,7 tys. ha.
Obecne przepisy dopuszczają sprzedaż ziemi tylko do końca kwietnia 2026 roku, ale wyłącznie na ściśle określonych warunkach i za zgodą Ministerstwa Rolnictwa, wydawaną na wniosek dyrektora generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR). Taka procedura ma na celu zapobieganie koncentracji gruntów rolnych w prywatnych rękach.
Nowe przepisy wejdą w życie od 1 maja 2026 roku.
Dzierżawa jest efektywnym sposobem na spekulację
Ministerstwo Rolnictwa jest zdania, że dzierżawa gruntów jest rozwiązaniem korzystnym dla samych rolników, którzy dzięki temu nie muszą angażować dużego kapitału w zakup ziemi. Mogą za to skoncentrować pieniądze na inwestycjach w rozwój gospodarstw, co jest istotne zwłaszcza dla mniejszych i średnich gospodarstw.
Rolnicy także dostrzegają w tym mechanizmie sposób na stabilizację dostępu do gruntów oraz ochronę przed spekulacjami ziemią.
Jak wynika z informacji Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) z IV kwartału 2024 roku, które zostały opublikowane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, średnia wartość hektara gruntów ornych w Polsce osiągnęła poziom 71 151 złotych. To o 1 496 zł więcej, niż w poprzednim okresie.
Są jednak znaczące różnice w cenach ziemi rolniczej między poszczególnymi regionami Polski. W Wielkopolsce średnia cena za hektar wynosi 95 393 zł. Przy czym dla najlepszych klas gleby cena ta wzrasta do około 117 258 zł. W województwie lubuskim średnia cena za hektar to 41 486 zł, a dla gruntów najlepszej jakości około 48 tys. zł.
Czytaj też:
Rolnicy biją na alarm. Mercosur może zrujnować polski eksport