W ostatnich tygodniach wiele koncernów ogłosiło plany restrukturyzacji i zwolnień, co budzi obawy o kondycję polskiego rynku pracy. Ekonomiści uspokajają jednak nastroje, twierdząc, że nie ma widocznych oznak nadchodzącej fali bezrobocia, a dane makroekonomiczne nie wskazują na kryzys. Ogłoszone w pierwszym kwartale zwolnienia wpisują się w dotychczasowy trend, a stopa bezrobocia w Polsce nadal utrzymuje się na rekordowo niskim poziomie. W dłuższej perspektywie może to jednak budzić pewne niepokoje, zwłaszcza w kontekście rosnących kosztów pracy, które mogą osłabić konkurencyjność polskich firm. Dariusz Brzeziński, dyrektor zarządzający Centrum BPO w Meritoros, podkreśla, że polskie przedsiębiorstwa powinny teraz stawiać na innowacyjność i wzrost produktywności.
Grupowe zwolnienia w Polsce
W mediach pojawiają się doniesienia o restrukturyzacjach i grupowych zwolnieniach w dużych firmach, takich jak ABB, Volvo Buses, Stellantis, Scania, Infosys, PepsiCo, Carrefour, ING, BNP Paribas oraz Nokia, która planuje zwolnić około 800 osób w całej Polsce. Szczególnie głośno jest o Levi Strauss, marce działającej w Płocku od ponad 30 lat, która zamierza zlikwidować swoją fabrykę i zwolnić 650 pracowników, przenosząc produkcję do Azji. Ta decyzja budzi szczególny niepokój, ponieważ Levi Strauss jest firmą o długoletniej historii w Polsce.
Według raportu GUS z kwietnia 2024 roku, do końca marca 159 zakładów ogłosiło plany zwolnienia 17 tysięcy pracowników, co oznacza wzrost w porównaniu do lutego, kiedy to 137 pracodawców zadeklarowało zwolnienie 15,9 tysiąca osób. Mimo tych zapowiedzi, stopa bezrobocia w Polsce nadal jest niska – w kwietniu wyniosła 5,1%, co stanowi spadek o 0,2 punktu procentowego w porównaniu do marca. Według Eurostatu, stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 3%, co jest drugim najniższym wynikiem w Unii Europejskiej.
Rosnące koszty pracy, w tym skokowy wzrost płacy minimalnej oraz wysokie ceny energii i problemy z rekrutacją pracowników, znacząco podnoszą koszty produkcji w Polsce. Z tego powodu firmy zaczynają przenosić produkcję do tańszych krajów lub przeprowadzają restrukturyzacje. Brzeziński zauważa, że polskie przedsiębiorstwa muszą szybko reorientować swoje modele biznesowe, aby skoncentrować się na innowacjach i efektywności. Polska, według raportu Polskiego Towarzystwa Gospodarczego, ma niski poziom innowacyjności, co utrudnia konkurencję na międzynarodowych rynkach.
Ekspert podkreśla, że polskie firmy, choć elastyczne i szybko reagujące na okazje, muszą poprawić swoje modele zarządzania. Wskaźniki innowacyjności i produktywności w Polsce są na niskim poziomie – produktywność polskich pracowników wynosi zaledwie 50% średniej w krajach Unii Europejskiej, a w porównaniu do Niemiec jedynie 33%. Brzeziński zwraca uwagę, że cyfryzacja polskich firm plasuje nas na 23. miejscu wśród krajów UE, co wskazuje na ogromny potencjał do poprawy.
Eksperci wskazują, że jednym z głównych powodów trwającej fali redukcji etatów jest znaczący wzrost płacy minimalnej, który od stycznia wynosi 4242 zł, a od lipca wzrośnie do 4300 zł. To znacząco podwyższa koszty pracy, co zmusza firmy do szukania oszczędności. Brzeziński podkreśla, że aby zatrzymać tę falę zwolnień, konieczne jest natychmiastowe działanie i zmiana modelu biznesowego. Firmy muszą przejść z modelu opartego na niskich kosztach na taki, który stawia na innowacje i wysoką efektywność, zarówno w produkcie, jak i w organizacji procesów i systemów zarządczych.
Raport „Przyszłość konkurencyjności polskich firm” Polskiego Towarzystwa Gospodarczego wskazuje, że niski poziom innowacyjności jest jednym ze strukturalnych problemów polskiej gospodarki. Aby polskie firmy mogły skutecznie konkurować na międzynarodowych rynkach, muszą wzorować się na globalnych liderach, którzy z sukcesami wdrożyli nowe metody zarządzania i rozwoju.
Pomimo obecnych obaw związanych z restrukturyzacjami i zwolnieniami, polski rynek pracy pozostaje stabilny. Kluczowym wyzwaniem dla polskich firm jest jednak przejście na model biznesowy oparty na innowacyjności i wysokiej efektywności, aby utrzymać konkurencyjność w dłuższej perspektywie. Polskie firmy muszą zmienić swoje podejście i inwestować w nowoczesne technologie oraz rozwój organizacyjny, aby sprostać wyzwaniom przyszłości.