Unijna neutralność klimatyczna do 2050 roku oraz ograniczenie o 55 proc. emisji gazów cieplarnianych wewnątrz UE do 2030 roku względem roku 1990 to podstawowe cele pakietu legislacyjnego noszącego nazwę „Fit for 55” (po polsku czasem nazywanego również „Gotowi na 55”), wchodzącego w skład Europejskiego Zielonego Ładu. Jak cele te mają zostać zrealizowane?
Czym jest Pakiet „Fit for 55”?
Pakiet „Fit for 55” to zbiorcza nazwa na cały komplet rozwiązań, które przybrały formę europejskich dyrektyw i rozporządzeń i które mają urzeczywistnić najważniejszy obecnie unijny cel, jakim jest, osiągniecie przez kontynent europejski, jako pierwszy na świecie, całkowitej neutralności klimatycznej.
Pierwsze wzmianki o tym celu pojawiły się już w grudniu 2019 roku, kiedy Komisja Europejska przedstawiła ideę Europejskiego Zielonego Ładu.
Przez kolejny rok Komisja zaproponowała „europejskie prawo o klimacie” oraz kolejny cel o krótszym horyzoncie czasowym, w postaci redukcji emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55 proc. do 2030 r.
W lipcu 2021 r. przedstawiony został natomiast pakiet legislacyjny, który dziś znamy pod pojęciem „Fit for 55”, mający urzeczywistnić założone cele. Pakiet ten po stosownych negocjacjach został przyjęty przez Parlament Europejski i unijne państwa członkowskie.
Jakie zmiany zakłada Pakiet „Gotowi na 55”?
Pakiet „Fit for 55” to zasadniczo kilka kluczowych obszarów, w tym plan wzmocnienia 8 obowiązujących już aktów prawnych i wprowadzenie 5 nowych inicjatyw. Wszystkie proponowane zmiany łączy jedno: chęć działania proekologicznego. Jakie są przy tym najważniejsze postulaty? Oto krótka lista.
Umocnienie i rozszerzenie systemu handlu emisjami (EU ETS)
System ETS, a więc system handlu emisjami, zakłada nakładanie na emisję dwutlenku węgla dodatkowej opłaty, która wymuszać ma jej obniżanie.
Funkcjonujący obecnie system, zgodnie z projektowanymi rozwiązaniami, ma być rozszerzony poprzez całościowe objęcie nim transportu drogowego, budynków oraz gospodarki morskiej. Komisja zapowiedziała także stopniowe wprowadzanie do niego międzynarodowego lotnictwa.
Zaostrzone rozporządzenie w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego
Pakiet „Fit for 55” zakłada także zaostrzenie wartości docelowych dotyczących poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej w kontekście redukcji emisji gazów cieplarnianych wytwarzanych przez budynki, krajowy transport drogowy i morski, rolnictwo oraz odpady.
Do 2030 roku aż 3 miliardy nowych drzew
„Gotowi na 55” to także ustanowienie nowego celu, wpisanego w rozporządzeniu w sprawie użytkowania gruntów, leśnictwa i rolnictwa. W związku z nim od państw członkowskich wymaga się większego dbania o naturalne pochłaniacze dwutlenku węgla oraz zwiększenie jakości i ilości lasów w Europie. Pojawiła się tu idea zasadzenia aż trzech miliardów nowych drzew na całym Starym Kontynencie do 2030 r.
Źródła odnawialne jako podstawa energii w Europie
Pakiet „Fit for 55” wprowadza także regulację mającą na celu wprowadzenie do dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii zapisu o konieczności produkowania do 2030 r. aż 40 proc. energii ze źródeł odnawialnych.
Ograniczenie zużycia energii przez renowację budynków
Komisja Europejska chce walczyć o efektywność energetyczną. W tym celu w dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej określone zostały roczne cele dotyczące wysokości zużycia energii w całej wspólnocie. Uzyskane ma to zostać przez coroczną renowację części budynków.
Od 2035 r. rejestracja tylko samochodów bezemisyjnych
W pakiecie „Fit for 55” szczególnie mocno zauważono na problem rosnącego poziomu emisji w transporcie drogowym. Z tego właśnie powodu postanowiono ustanowić bardziej rygorystyczne normy emisji dwutlenku węgla dla samochodów osobowych oraz dostawczych, które zgodnie z proponowanymi regulacjami mają zostać zmniejszone względem roku 2021 o 55 proc. do 2030 r. oraz o 100 proc. do 2035 r. Od 2035 roku wszystkie nowo rejestrowane samochody mają być przy tym w pełni bezemisyjne. Oznaczać to będzie brak możliwości rejestrowania nowych samochodów spalinowych za nieco ponad 10 lat.
Więcej punktów ładowania oraz stacji tankowania wodorem
Przejście społeczeństw europejskich na samochody elektryczne oraz samochody z napędem wodorowym ma być ułatwione dzięki zmienieniu rozporządzenia w sprawie infrastruktury paliw alternatywnych. Na państwach członkowskich Unii Europejskiej ciążyć będą wymogi dotyczące zwiększenia siatki punktów ładowania proporcjonalnie do sprzedaży samochodów bezemisyjnych. Państwa będą także zmuszone do zapewnienia takich punktów, a także stacji pozwalających na tankowanie wodoru, w regularnych odstępach, na głównych krajowych autostradach.
Zrównoważone paliwa lotnicze i okrętowe
Pakiet legislacyjny „Fit for 55” wskazuje również na regulacje dotyczące zrównoważonych paliw lotniczych i okrętowych, które mają być szerzej używane przez ustanowienie maksymalnego limitu emisji gazów cieplarnianych przez statki oraz wymóg dostępności czystej energii elektrycznej w głównych portach, a także na lotniskach.
Opodatkowanie sprzyjające zielonej energii
Przy publikacji pakietu „Gotowi na 55” zauważono, że wciąż istnieje wiele szkodliwych regulacji, które zachęcają do stosowania paliw kopalnych. Założono więc przegląd dyrektywy w sprawie opodatkowania energii i dostosowanie jej do celów klimatycznych Unii Europejskiej. Zniesione mają zostać przede wszystkim przestarzałe zwolnienia i obniżone stawki podatku, a zabezpieczone będą dochody państw członkowskich z podatków ekologicznych.
Nowy mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji dwutlenku węgla
W ramach pakietu „Fit for 55” przygotowano także rozporządzenie ustanawiające mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji dwutlenku węgla. Regulacja ta ma zapewnić, że działania Unii Europejskiej, mające na celu redukcję szkodliwych dla naszej planety gazów cieplarnianych, spowoduje też redukcję globalną. Import produktów spoza UE będzie bowiem obwarowany dodatkową ceną za emisję CO2.
Czytaj też:
3 mld zł ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 i to w zaledwie 1,5 miesiącaCzytaj też:
Koniec aut spalinowych w 2035 r. Polska zaskarży decyzję do TSUE