Karol Szymanowski to jeden z najsłynniejszych polskich kompozytorów Młodej Polski. Zasłynął nie tylko jako wybitny muzyk, ale również reformator edukacji, pedagog i pisarz. W swojej twórczości chętnie czerpał z motywów ludowych, a wielkim sentymentem darzył ukraińską wieś.
Z okazji 141. rocznicy urodzin kompozytora podobizna Karola Szymanowskiego pojawiła się w Google. Ilustrację wykonał Paweł Szlotawa.
Kim był Karol Szymanowski?
Karol Szymanowski urodził się 3 października 1883 roku w Tymoszówce na Ukrainie. Zmarł 29 marca 1937 roku w Lozannie. Pochodził z tradycyjnej polskiej rodziny z Mazowsza, która po powstaniu kościuszkowskim musiała przenieść się na Ukrainę. Mały Karol wyrastał w szczęśliwym domu w Tymoszówce i od najmłodszych lat był otoczony muzyką. Jego ojciec Stanisław grał na fortepianie i wiolonczeli, brat Feliks na pianinie, a siostra Stanisława śpiewała.
Już w wieku 7 lat rozpoczął edukację muzyczną, początkowo w domu, a później w lokalnej szkole Gustawa Neuhausa, który odkrył, że chłopiec potrafi komponować. Talent muzyczny Karola trzeba było dalej rozwijać, dlatego po latach nauki w szkole wuja kompozytor wyjechał na studia do Warszawy, gdzie uczył się kompozycji i kontrapunktu, m.in. pod okiem Marka Zawirskiego.
Jakie dzieła tworzył Karol Szymanowski?
Karol Szymanowski dorastał w tradycyjnej, inteligenckiej rodzinie, która wiodła spokojne życie w majątku na wschodnich rubieżach kraju. Dorastał w tyglu kulturowym, karmiony patriotycznymi opowieściami, dlatego nikogo nie dziwi, że w początkowej fazie twórczości inspirował się romantykami, m.in. Fryderykiem Chopinem, Richardem Straussem czy Richardem Wagnerem.Komponował muzykę do utworów Jana Kasprowicza i Kazimierza Tetmajera, z czasem zwrócił się ku metafizyce.
Przed wybuchem I wojny światowej Szymanowski odbył kilka podróży po Włoszech i północnej Afryce. Wrócił zafascynowany orientem, a w swojej twórczości chętnie nawiązywał do muzyki świata arabskiego, motywów baśni, sułtanów, starożytnych ruin. Skomponował m.in. „Pieśni muezina szalonego” czy „Pieśni księżniczki z baśni”.
W 1919 roku powrócił do niepodległego kraju i wtedy nastąpił przełom w jego twórczości. Zwrócił się ku motywom tradycyjnym i ludowym. Za namową przyjaciół wybrał się do Zakopanego i tam, bazując na motywach góralskich, stworzył „Słopiewnie” do słów Juliana Tuwima, jeden z jego najsłynniejszych utworów. W dalszej twórczości Szymanowski inspirował się nie tylko folklorem podhalańskim, ale nawiązywał do tradycji Mazowsza czy Kujaw, tworząc mazurki.
Najsłynniejsze utwory Karola Szymanowskiego
Do najsłynniejszych utworów kompozytora zaliczają się:
- „Dziewięć preludiów” op. 1 na fortepian (1899-1900)
- „Wariacje b-moll”
- „Salome”
- „Trzy fragmenty z poematów Jana Kasprowicza”
- „Dwanaście pieśni”
- „Pieśni księżniczki z baśni
- „Pieśni kurpiowskie”
- „Idom se siuhaje dołu, śpiewajęcy”...
Na co chorował Karol Szymanowski?
Karol Szymanowski chorował na gruźlicę. Choroba zaatakowała gardło kompozytora, dlatego w ostatnich latach życia miał trudności z przełykaniem posiłków. W latach 30. zamieszkał na stałe w Zakopanem, chętnie odwiedzał również szwajcarskie kliniki. Zmarł w 1937 roku w Lozannie w Szwajcarii.
Gdzie został pochowany Karol Szymanowski?
Karol Szymanowski został pochowany w Krakowie, w Bazylice św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa i Męczennika Krypcie Zasłużonych na Skałce. W czasie składania trumny do grobu grała kapela góralska Obrochtów.