Wypowiedzenie umowy o pracę z powodu likwidacji stanowiska pracy
Likwidacja stanowiska w zakładzie pracy może nastąpić na przykład w wyniku zmian organizacyjnych wprowadzanych w miejscu pracy albo cięcia kosztów przy kiepskiej kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Pracodawca ma prawo zwolnić pracownika z powodu likwidacji stanowiska pracy, ale musi zachować odpowiedni przebieg i warunki tej procedury.
Pracownik powinien być poinformowany o przyczynie wręczonego mu wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony najpóźniej w dniu, w którym takowe wypowiedzenie otrzymał. Ponadto, prawdziwą oraz dokładnie i zrozumiale wyjaśnioną przyczynę likwidacji stanowiska pracodawca powinien opisać i wręczyć zwalnianemu pracownikowi na piśmie.
Pozorna likwidacja stanowiska pracy
O pozorności procesu likwidacji stanowiska pracy mówi się, gdy pracodawca zwalnia pracownika w związku z rzekomą likwidacją jego stanowiska, a tak naprawdę przyjmuje do pracy kogoś innego lub tworzy inaczej nazwane stanowisko, ale w praktyce wciąż odpowiadające jednak za te same lub podobne czynności zawodowe. Pozorność może oznaczać tu również oddelegowanie części lub całości obowiązków zwolnionego innym pracownikom stałym albo zatrudnianym okresowo na umowę zlecenia albo o dzieło.
W świetle prawa tak praktyka jest karana i pracownik, który podejrzewa, że przeprowadzono pozorną likwidację jego stanowiska, może pozwać pracodawcę do sądu i uzyskać przywrócenie do pracy lub wypłatę odszkodowania.
Likwidacja stanowiska pracy — kiedy przysługuje odprawa?
Proces likwidacji stanowiska pracy trzeba rozpatrywać różnie w zależności od wielkości firmy, która decyduje się na taki krok. Jeśli w zakładzie pracy pracuje mniej niż 20 pracowników, to wypowiedzenia wręczane w związku z likwidacją stanowiska, reguluje Kodeks pracy, a procedura odbywa się na takich samych zasadach, jak w przypadku innych okoliczności rozwiązywania stosunku pracy. Oznacza to, że zwalnianemu pracownikowi nie przysługuje wówczas odprawa.
W firmach zatrudniających co najmniej 20 pracowników, wypowiedzenie stosunku pracy z powodu likwidacji stanowiska określane jest jako rozwiązanie umowy z przyczyny niedotyczącej pracownika. Takie przypadki reguluje już nie Kodeks pracy, a Ustawa z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Ustawa ta mówi o konieczności wypłacenia pracownikowi odprawy, jeśli stracił pracę z przyczyny dotyczącej wyłącznie pracodawcy. Przepisy te dotyczą zarówno zwolnień indywidualnych, jak i grupowych.
Wysokość odprawy w związku z likwidacją stanowiska pracy
Wysokość odprawy przysługującej pracownikowi, którego stanowisko zostało zlikwidowane, wylicza się, biorąc pod uwagę staż pracy pracownika odbyty w danej firmie:
- staż pracy krótszy niż 2 lata — odprawa w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia,
- staż pracy wynoszący od 2 do 8 lat — odprawa w wysokości 2-miesięcznego wynagrodzenia,
- staż pracy wynoszący ponad 8 lat — odprawa w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia.
Maksymalna wysokość oprawy pracownika nie może przekraczać 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, które obowiązuje w dniu wręczenia pracownikowi wynagrodzenia. Odprawa musi zostać wypłacona pracownikowi najpóźniej wraz z jego ostatnim wynagrodzeniem.
Likwidacja stanowiska pracy a okres wypowiedzenia
Pracownik, który otrzymał wypowiedzenie z tytułu likwidacji jego stanowiska pracy, ma prawo do zachowania okresu wypowiedzenia. Odpowiednia ochrona pracownika wymusza, aby dane stanowisko nie zostało zlikwidowane wcześniej niż przed końcem okresu wypowiedzenia dotyczącego zwalnianego pracownika. Likwidacja stanowiska pracy nie może być procesem wykonywanym z dnia na dzień, lecz działaniem długotrwałym. Inaczej pracownik oraz sąd mogą podważyć motywy pracodawcy i uznać działanie za karalną, pozorną likwidację stanowiska pracy.
W czasie trwania okresu wypowiedzenia pracownik może zostać zwolniony z konieczności wykonywania swoich obowiązków zawodowych, może udać się na urlop wypoczynkowy albo na urlop przeznaczony na poszukiwanie nowej pracy.
Likwidacja stanowiska pracy a emerytura
Otrzymanie wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony z powodu likwidacji stanowiska pracy uprawnia pracowników spełniających pewne kryteria do otrzymania świadczenia przedemerytalnego.
Uprawnienie to dotyczy pracowników, którzy:
- pracowali w zakładzie pracy, który dokonał likwidacji ich stanowiska, nie krócej niż 6 miesięcy,
- skończyli 55. rok życia (kobiety) lub 60. rok życia (mężczyźni),
- są w stanie udowodnić posiadanie okresu składkowego i nieskładkowego zaliczanego do emerytury, wynoszącego co najmniej 30 lat (w przypadku kobiet) lub 35 lat (w przypadku mężczyzn),
- są zarejestrowani jako osoby bezrobotne i nie mogą znaleźć pracy przez co najmniej 180 dni.
Czytaj też:
Czy możesz „sprzedać” pracodawcy zaległy urlop? Adwokat wyjaśnia