Brak odpowiednich środków stanowi przeszkodę w realizacji wielu życiowych celów i planów, również tych związanych z prowadzeniem biznesu. Jeśli cały czas chodzi Ci po głowie projekt, który chciałbyś rozwinąć, ale zwyczajnie w świecie nie stać Cię na to, koniecznie sprawdź, co to jest crowdfunding. Być może i Twój pomysł doczeka się realizacji, jeśli dasz temu szanse.
Czym jest crowdfunding?
Słowo crowdfunding powstało z połączenia dwóch angielskich słów – crowd oraz funding, które oznaczają kolejno tłum oraz finansowanie. Crowdfunding jest więc nazywany finansowaniem społecznościowym, a więc zebraniem odpowiedniej kwoty z pomocą fundatorów, którzy w zamian za swoje wsparcie zyskają określone korzyści. Fundatorami są internauci, którzy wspierają pomysłodawcę za pośrednictwem stworzonej przez niego zbiórki finansowej.
Jak wygląda zbiórka crowdfundingowa?
Krótko mówiąc, mając plan lub gotowy pomysł na dany projekt, możliwe jest utworzenie zbiórki w internecie w celu pozyskania środków finansowych. W crowdfundingu chodzi o to, by każda wspierająca osoba otrzymała określone korzyści za swoje wsparcie finansowe. Istnieje wiele serwisów i platform, które udostępniają możliwość utworzenia takiej zbiórki i pozyskaniu funduszy na dany cel. Najbardziej popularną crowdfundingową stroną internetową, na której przeprowadzane są zbiórki, jest Kickstarter. Finansowane są tam projekty z różnorodnych dziedzin – np. gry komputerowe, filmy, albumy muzyczne, moda, sztuka, nowoczesne technologie, jedzenie, komiksy czy publicystyka.
Rodzaje crowdfundingu
Wyróżnia się kilka podstawowych typów crowdfundingu, które różnią się od siebie przedmiotem i typem korzyści dla fundatorów, którzy wsparli zbiórkę. Do pięciu najczęściej spotykanych rodzajów finansowania społecznego zalicza się:
- crowdfunding udziałowy (inwestycyjny, tzw. equity crowdfunding, czyli ECF) – wynagrodzenie darczyńcy stanowią udziały w kapitale zakładowym firmy należącej do pomysłodawcy. Mogą to być np. akcje, co stanowi świetny sposób inwestycji, mogący przynieść zysk w przyszłości, gdy projekt ujrzy światło dzienne, lub współwłasność w samym projekcie.
- crowdfunding z nagrodami – beneficjenci mogą liczyć na otrzymanie nagrody, o której jest mowa w opisie zbiórki. Bardzo często jest ona uzależniona od wysokości wpłaty – im ktoś wpłaci więcej, tym bardziej atrakcyjny prezent może otrzymać. Przykładowo, za wpłatę 50 zł na projekt związany z audiobookiem darczyńca otrzyma dostęp do pierwszego rozdziału książki, za 100 zł otrzyma w prezencie całą książkę w formie audiobooka, a za wpłatę 500 zł może liczyć na specjalne, imienne podziękowania zawarte na końcu audiobooka.
- crowdfunding dłużny – polega na tym, iż twórca projektu zobowiązuje się zwrócić w przyszłości wpłaty wszystkim osobom, które zasiliły zbiórkę. Jest to więc rodzaj pożyczki społecznościowej, środki są pożyczane na określony czas.
- crowdfunding z przedsprzedażą – dzięki swojej wpłacie fundator zyskuje szybszy dostęp do zakupu produktu lub skorzystania z usługi, która jest celem zbiórki lub dostęp do produktu lub usługi w przyszłości, np. voucher, za który można je będzie zakupić.
- crowdfunding dotacyjny – polega na tym, że beneficjent wpłaca dowolną wysokość środków na zbiórkę, nie oczekując i nie otrzymując w zamian żadnej korzyści materialnej i niematerialnej.
Gdzie można założyć akcję crowdfundingową?
W internecie można spotkać wiele stron internetowych, które przeznaczone są do tworzenia zbiórek. Są one specjalnymi platformami poświęconymi crowdfundingowi, różniącymi się od siebie rodzajami wspieranych projektów. W sieci możemy więc znaleźć platformy skierowane na:
- wsparcie różnego rodzaju projektów – są to platformy uniwersalne, nieukierunkowane na konkretne typy projektów i zbiórek – możliwe jest wsparcie finansowe np. na rzecz wydania tomiku wierszy przez początkującego poetę, aż po otwarcie dużego biznesu przez młodego przedsiębiorcę. Do najpopularniejszych platform należą: Kikstarter, Indiegogo, GoFundMe, PolakPotrafi, Zrzutka.pl czy Wspieram.to, gdzie można umieścić różnorodne projekty z różnych kategorii.
- wsparcie akcji charytatywnych – za ich pośrednictwem zbierane są środki na pomoc potrzebującym – darczyńcy nie otrzymują zysku w zamian za wpłaty. Największe platformy crowdfundingowe związane z działalnością charytatywną w Polsce to siepomaga.pl oraz pomagam.pl
- wsparcie działalności osób związanych ze światem internetu i w nim działających – popularne jest wspieranie twórców za pomocą np. postawienia wirtualnej kawy w serwisie buycoffee.to czy wpłaty na platformie Patronite – przykładowo za przeczytanie danego tekstu na blogu.
- możliwość uzyskania udziałów w spółce – serwisy umożliwiają inwestowanie udziałowe np. w startupy – warto sprawdzić Findfund.pl, Beesfund.com czy Crowdrealestate.pl.
Kiedy warto założyć zbiórkę crowdfundingową?
Jak już wspomnieliśmy, zbiórkę może założyć każdy, kto ma pomysł, ale brak mu środków na jego realizację. Warto jednak, by pomysł ten był dobrze przemyślany i zachęcił internautów do dokonywania wpłat. Należy więc zawczasu zadbać o to, by, mimo tego że dany produkt, usługa lub przedsięwzięcie jeszcze nie istnieje, dobrze go sprzedać, tworząc szczegółowy i przyciągający uwagę opis zbiórki, który będzie opatrzony ciekawymi zdjęciami lub grafikami nawiązującymi do projektu.
Należy także sprecyzować grupę docelową, czyli odbiorców danego projektu. Zbiórki crowdfundingowe odbywają się w sieci, a więc to internauci stają się fundatorami. Dany pomysł musi więc zyskać zainteresowanie i wsparcie ludzi poruszających się w sieci i to trzeba mieć na uwadze. Projekty, które nie znajdą wśród nich poparcia, nie będą wspierane. Największe szanse na powodzenie mają więc inicjatywy, które spotkają się z poparciem młodszych osób buszujących w internecie. Na pewno warto założyć więc zbiórkę w przypadku tworzenia gier komputerowych lub chęci wydania ciekawych produktów fizycznych.
Czy zbiórkę crowdfundingową należy rozliczyć?
Wszystko zależy od rodzaju zbiórki, formy crowdfundingu oraz stosunków prawnych pomysłodawcy. Istnieje możliwość powstania obowiązku podatkowego – i to zarówno ze strony pomysłodawcy, jak i inwestora, a także pośrednika, czyli platformy internetowej. Warto więc sprawdzić, czy konieczne będzie np. rozliczenie podatku dochodowego, uiszczenie podatku VAT, podatku od gier czy podatku PCC.
Zalety i wady crowdfundingu
Crowdfunding niesie ze sobą oczywiście cały szereg korzyści, ale nie warto zapominać o jego złych stronach. Co więc możemy zaliczyć do zalet i wad finansowania społecznego?
Zalety crowdfundingu:
- ogólnodostępność – każdy może zostać zarówno założycielem zbiórki, jak i inwestorem, a wszelkie zbiórki dostępne są w internecie,
- możliwość pozyskania środków na realizację pomysłu – crowdfunding to świetny pomysł na zdobycie pieniędzy na start i rozwój projektu,
- dotarcie do szerokiego grona inwestorów – o Twoim projekcie może się dowiedzieć duże grono odbiorców, co może przynieść pozytywne skutki w przyszłości,
- transgraniczny charakter – osobami wspierającymi finansowo dany projekt może zostać każda osoba z dowolnego państwa na świecie, bez względu na to, w jakim kraju została założona zbiórka,
- popularność – zbiórki społecznościowe zyskują na popularności, co wiąże się z większymi możliwościami szybkiego uzbierania potrzebnego kapitału,
- kształtowanie więzi między pomysłodawcą a inwestorami – budowanie relacji, zbieranie opinii o rozwoju projektu, otrzymywanie feedbacku i informacji, które mogą pomóc w przyszłości.
Wady crowdfundingu:
- uzależnienie wypłaty środków od zebrania całej założonej kwoty projektu – niektóre serwisy umożliwiają wypłatę kapitału od inwestorów tylko pod warunkiem, że zostanie zebrana cała kwota podana w zbiórce – zgodnie z zasadą all or nothing; możliwe jest więc nieotrzymanie wypłaty, gdy cel finansowy nie zostanie osiągnięty w 100%, zebrane środki zostaną wtedy zwrócone osobom wpłacającym,
- prowizje pobierane przez serwisy crowdfundingowe – z kolei inne serwisy mogą pobierać prowizje za wypłatę uzbieranych środków – może ona sięgać nawet równowartości 10% pozyskanego kapitału,
- możliwość kradzieży pomysłu przez innego twórcę – Twój pomysł będzie widoczny w sieci, a informacje o nim będą ogólnodostępne, co może skutkować wykorzystaniem go przez kogoś innego,
- zapewnienie benefitów dla inwestorów – niektóre rodzaje crowdfundingu wiążą się z przekazaniem korzyści dla osób wpłacających.
Czytaj też:
Global sourcing – co to jest?