Każdy inwestor, aby móc zrealizować swoje potrzeby finansowe, musi najpierw określić założenia swojego portfela inwestycyjnego. Powinien ustalić cele inwestycyjne, na których mu zależy, a następnie określić, jakie klasy aktywów czy rodzaje zabezpieczeń są mu potrzebne do ich osiągnięcia. Mogą to być cele długoterminowe, jak np. zapewnienie odpowiednich środków na czas naszej emerytury, ale też cele o krótkim horyzoncie czasowym, czyli np. zebranie środków na zakup nowego auta. Przede wszystkim jednak nasza cele muszą być realistyczne. Bez tego nie da się uzyskać zamierzonych rezultatów. Co to jest cel inwestycyjny? Jakie są przykładowe cele inwestycyjne i jak je wyznaczać?
Czym jest cel inwestycyjny?
Cel inwestycyjny to podstawowa kwestia, którą musi ustalić inwestor przed rozpoczęciem inwestycji. Może on mieć różny charakter, np. inwestor może stawiać na jak najszybsze zwiększenie kapitału, albo woli wybrać regularny przychód, czy też zależy mu zabezpieczeniu finansowym rodziny.
Jak wskazuje bowiem Van Tharp, autora książki „Giełda, wolność, pieniądze”, ustalanie celów inwestycyjnych to jeden z najważniejszych elementów systemu inwestycyjnego. Bez niego nie da się zbudować rentownego portfela inwestycyjnego, ponieważ najpierw trzeba ustalić i zrozumieć, co chcemy osiągnąć.
To, jaki cel sobie postawimy, ma też wpływ na wybór polityki inwestycyjnej, czyli tego jak będziemy realizować dany cel – czy za pomocą danego funduszu czy programu inwestycyjnego, a także jaki będzie jego horyzont czasowy. Dlatego też, aby wybrać właściwy cel inwestycyjny, najpierw inwestor powinien zapoznać się z polityką inwestycyjną, a także tym, jak wygląda poziom ryzyka oraz szanse na zysk. Cele inwestycyjne mogą określać to, jak swoimi portfelami inwestycyjnymi zarządzają i kierują fundusze inwestycyjne. Przykładowo, jeśli mowa o TFI, to konkretny cel funduszu znajdziemy opisany w prospekcie emisyjnym. Niezbędne informacje na temat prowadzonej polityki inwestycyjnej można właśnie znaleźć w statusach i prospektach interesujących nas funduszy.
Do najbardziej popularnych celów inwestycyjnych należą: oszczędzanie na emeryturę, edukację dzieci, podróże lub zakup samochodu, a także uzyskanie dodatkowych środków na bieżące lub niespodziewane wydatki.
Jak ustalić cel inwestycyjny?
Aby łatwiej móc ustalić, co tak naprawdę chcemy przyjąć jako nasz cel inwestycyjny, warto zadać sobie kilka podstawowych pytań, które pozwolą nam rozwiać wątpliwości. Należy zacząć od tego, aby uzmysłowić sobie, jaki tak naprawdę jest cel wydawania pieniędzy? Kolejnym krokiem jest spojrzenie na horyzont czasowy inwestycji i odpowiedź na pytanie, za jaki czas będziemy potrzebować pieniędzy, które zainwestowaliśmy. Oprócz tego musi się też pojawić pytanie o ryzyko. Warto, aby każdy inwestor przemyślał to, jakie ryzyko jest w stanie podjąć? Czy chcemy uzyskać ponadprzeciętny zwrot i chcemy, aby zainwestowany kapitał rósł, czy też zależy nam po prostu na bezpieczniejszej inwestycji, która pozwoli nam na ochronę pieniędzy przed inflacją?
Odpowiadając na te pytania, ustalimy obszary, które są niezbędne do zbudowania własnego portfela inwestycyjnego. W ten sposób np. w sytuacji, gdy chcemy bezpiecznie zainwestować kapitał z myślą o emeryturze, będziemy w stanie wybrać formy inwestycji długoterminowych odpowiednie dla nas.
W związku z powyższym, aby prawidłowo sformułować cel inwestycyjny, trzeba zawrzeć kilka elementów:
- poziom akceptowalnego przez nas ryzyka inwestycji – jeśli wolimy bezpieczniejsze rozwiązania, to jednocześnie musimy liczyć się z tym, że zwrotu z inwestycji będzie mniejszy;
- mierzalne cele, które powinny być jasno określone w czasie – cele należy sformułować tak, abyśmy mogli sprawdzić, czy zmierzamy we właściwym kierunku, a dodatkowo ustalić datę osiągnięcia celu;
- wyznaczyć realny i trafny cel – czyli taki, który możemy osiągnąć w założonym czasie przy odpowiedniej wartości portfela.
Ustalenie konkretnego celu i określenie zasad jego realizacji, pomoże nam go osiągnąć i zrobić to w szybszym czasie. Dodatkowo znacząco ograniczy podejmowane ryzyko. Znając zasady osiągnięcia naszego celu, będziemy monitorować sytuację i trzymać rękę na pulsie.
Rodzaje celów inwestycyjnych
Zgodnie z publikacją KNF „Wprowadzenie do inwestycji finansowych” wyróżniamy kilka podstawowych celów inwestycyjnych. Należą do nich:
- zgromadzenie środków na konkretny zakup – inwestor z góry określa docelową wartość końcową inwestycji, którą chce uzyskać – przeważnie jest ona równa przewidywanej cenie zakupu;
- zwiększenie kapitału – tutaj celem jest uzyskanie jak najwyższej wartości z inwestycji na koniec okresu inwestowania;
- uzyskiwanie stałych dochodów – celem inwestycyjnym będą regularne, stałe dochody z inwestycji;
- bezpieczeństwo – głównym celem inwestycyjnym jest uniknięcie możliwej częściowej utraty kapitału;
- płynność – w tym wypadku celem jest zapewnienie możliwości szybkiej zamiany instrumentu finansowego na gotówkę w cenie akceptowalnej przez inwestora.
Cel inwestycyjny a horyzont czasowy inwestycji – na co zwrócić uwagę?
Cel inwestycyjny i horyzont czasowy to dwa elementy ściśle ze sobą związane. W zależności od tego, co ustawimy sobie za cel, to taki też okres czasu przyjmiemy. Przykładowo, gdy chcemy zainwestować kapitał, aby móc mieć dodatkowe środki na emeryturę, to zazwyczaj przyjmujemy dłuższy horyzont czasowy: dwudziesto- bądź trzydziestoletni – w zależności od tego, w jakim wieku zaczynamy inwestycje. Z kolei w przypadku mniej obciążająco finansowo celów, jak np. zakup nowego samochodu, zazwyczaj przyjmiemy horyzont kilkuletni.
Długość okresu inwestycji przeważnie jest sprawą indywidualną każdego inwestora i wynika z celu inwestycji. Dlatego też wyróżniamy dwa rodzaje inwestycji:
- inwestycje, które w trakcie trwania nie przynoszą nam dochodów, gdyż ten pojawia się dopiero na końcu okresu inwestycji – zaliczyć do nich możemy inwestycje w złoto, a następnie jego sprzedaż po pewnym okresie, ale też ulokowanie środków na lokacie terminowej w banku i zamknięcie jej po zakończonej umowie;
- inwestycje, które już w trakcie trwania, przynoszą dochody – w tym przypadku uzyskiwane dochody mogą być konsumowane albo reinwestowane, np. poprzez ulokowanie środków na lokacie, a następnie przedłużenie okresu lokaty.
Wiedząc to wszystko, w zależności od czasu inwestycji możemy dobrać różny poziom ryzyka. Inwestując w dłuższej perspektywie, możemy pozwolić sobie na nieco więcej ryzyka. Jest to możliwe, ponieważ jednocześnie będziemy mieli więcej czasu, aby nadrobić ewentualne straty. Z kolei im będziemy bliżej końca naszej inwestycji, tym powinniśmy ograniczać poziom ryzyka. Natomiast w przypadku inwestycji krótkoterminowych powinniśmy skupić się raczej na bezpieczniejszych inwestycjach.
Cele krótkoterminowe a cele długoterminowe
Cele krótkoterminowe to takie, których horyzont czasowy to od 1 do 4 lat. Możemy zaliczyć do nich takie rzeczy, jak remont, wymiana samochodu czy przyszłoroczne wakacje. Dwie podstawowe cechy celów krótkoterminowych sprowadzają się do tego, że koszt realizacji tych celów zazwyczaj jest większy niż nasze dochody lub stanowi duży udział naszych miesięcznych wydatków. A dodatkowo, dzięki krótszemu horyzontowi czasowemu, są one na tyle łatwe do wyobrażania i bliskie, że łatwiej potrafią zmobilizować do odkładania pieniędzy.
Natomiast cele długoterminowe to takie, które trwają minimum kilka lat, a przeważnie kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt lat. W tym czasie zainwestowane przez nas pieniądze pracują przez cały czas. Takie inwestycje wymagają cierpliwości oraz systematyczności, a dodatkowo monitorowania i w razie potrzeby modyfikacji strategii czy portfela funduszy inwestycyjnych – przy czym chwilowe spadki i wzrosty nie powinny być powodem do modyfikowania portfela. Inwestor długoterminowy ma więcej czasu na odrobienie ewentualnych strat, nie tak jak inwestor krótkoterminowy, który w związku z tym powinien inwestować mniej agresywnie.
Czytaj też:
Zalety i wady inwestowania w obligacje – kiedy warto zainwestować swój kapitał?