Decyzja o zaciągnięciu pożyczki lub kredytu musi być dobrze przemyślana, a wysokość finansowania dopasowana nie tylko do aktualnych potrzeb, ale również do możliwości finansowych. Każde zaciągnięte zobowiązanie należy bowiem terminowo spłacać. Opóźnienia w spłacie rat skutkują naliczeniem odsetek karnych, wysyłaniem monitów, a w konsekwencji może prowadzić do kontaktu ze strony firmy windykacyjnej, a nawet zajęcia komorniczego. Istnieją jednak sytuacje, gdy wierzyciel, czyli np. bank lub firma pożyczkowa nie kontaktują się z dłużnikiem niespłacającym zobowiązania, a sprawa nie zostaje przekazana w ręce firmy windykacyjnej. Wówczas istnieje prawdopodobieństwo, że nastąpiło przedawnienie długu. Czy to oznacza, że nie trzeba już spłacić zaległych należności?
Przedawnienie długu – co to jest?
Co oznacza przedawnienie długu? Jest to możliwość zaprzestania spłaty zobowiązania przez dłużnika względem wierzyciela po upływie określonego terminu. Oznacza ustanie prawnej możliwości dochodzenia roszczeń przez wierzyciela, mimo że zadłużenie nadal nie zostało uregulowane. Pojęcie przedawnienia długów możemy znaleźć w Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93 w Kodeksie cywilnym. Jego głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa dłużnikowi w sytuacji, gdy wierzyciel nie korzysta z przysługujących mu roszczeń, czyli nie ubiega się o zwrot należności przez określony czas.
Jak działa przedawnienie długów?
Przedawnienie długów następuje po upływie wyznaczonego terminu spłaty pożyczki lub kredytu bądź zapłaty innych należności oraz w terminie określonym przez prawo. Jeśli dłużnik nie spłaca swojego zadłużenia, a wierzyciel się o nie upomina przez cały ten termin, dochodzi do przedawnienia długu, co oznacza, że osoba, która nie spłaciła zobowiązania, nie musi już go spłacać. Jeśli więc bank czy inna instytucja finansowa nie upomni się o dług, tzn. nie skontaktuje się z dłużnikiem osobiście lub za pośrednictwem firmy windykacyjnej, a także sprawa nie trafi do sądu – dług ulegnie przedawnieniu, co oznacza, że zostaje anulowany. Nie zostanie on jednak wykreślony z historii finansowej dłużnika, lecz ustanie obowiązek spłaty.
Kiedy następuje przedawnienie długów?
Ustawa zawarta w Kodeksie cywilnym jasno reguluje terminy przedawnienia długów. Dzień, w którym długi ulegają przedawnieniu, uzależniony jest od rodzaju zadłużenia. Przedawnienie pożyczki lub kredytu wziętego w instytucji finansowej (np. banku czy firmie pozabankowej) następuje:
- po 3 latach – w przypadku długów w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej lub płatności cyklicznych i świadczeń okresowych (np. alimentów),
- po 6 latach – w przypadku wszelkich roszczeń majątkowych lub roszczeń stwierdzonych prawomocnym wyrokiem sądu.
Obecnie więc dług staje się nieważny już po 6 latach, co jest określone w art. 117 Kodeksu cywilnego. Warto wspomnieć, iż w 2018 roku miała miejsce nowelizacja ustawy i nastąpiło skrócenie podstawowego terminu przedawnienia długów z 10 do 6 lat. Nie oznacza to jednak, że każdy może zaprzestać spłaty zobowiązania, by po sześciu latach móc cieszyć się z tego, że dług został przedawniony i umorzony. Ważne jest, by w okresie biegu przedawnienia nie doszło do jego przerwania. Na czym to polega?
Przerwanie biegu przedawnienia
Przerwanie biegu przedawnienia polega na tym, że okres naliczania terminu przedawnienia został przerwany i należy liczyć go na nowo. Przerwanie polega na działaniach wykonanych przez wierzyciela w celu wyegzekwowania należności. Należy tutaj wymienić takie czynności jak na przykład:
- wysłanie wezwania do zapłaty,
- kontakt z klientem w celu egzekucji długu, czyli tzw. mediacja,
- skierowanie sprawy do firmy windykacyjnej,
- skierowanie sprawy do komornika,
- złożenie pozwu do sądu,
- zawarcie ugody z dłużnikiem,
- uznanie długu przez dłużnika, czyli np. podpisanie nowego harmonogramu spłaty, podpisanie aneksu do umowy,
-
częściowe uregulowanie długu przez dłużnika.
Jakie długi mogą się przedawnić?
Czy ulegają przedawnieniu długi tylko związane z nieuregulowanymi pożyczkami i kredytami? Nie, ale tylko roszczenia majątkowe, co w praktyce oznacza głównie zobowiązania finansowe związane z nieuregulowanymi należnościami. W Kodeksie cywilnym zawarte są informacje na temat przedawnienia długu z innych kategorii finansowych niż pożyczka i kredyt. Poniżej znajdziesz przykładowe rodzaje zadłużenia wraz z okresem, po którym ulegają one przedawnieniu:
- niezapłacony mandat – 1 rok,
- roszczenia z tytułu przedwstępnej umowy sprzedaży i umowy przewozu – 1 rok,
- niezapłacone faktury, roszczenia z tytułu umowy sprzedaży i tytułu dokonanej dostawy – 2 lata,
- roszczenia z tytułu umowy o dzieło – 2 lata,
- nieuregulowane rachunki z branży telekomunikacyjnej – 2 lata,
- niespłacony debet na koncie – 2 lata,
- należności związane z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz roszczenia z tytułu umowy o pracę – 3 lata,
- kary umowne między kontrahentami oraz niezapłacona lub nieoddana zaliczka, kaucja lub przedpłata – 3 lata,
- roszczenia wynikające z umowy ubezpieczeniowej – 3 lata,
- zadłużenie w zapłacie czynszu – 3 lata,
- długi spadkowe – 6 lat.
Przedawnienie pożyczki i przedawnienie kredytu – kiedy jest możliwe?
Wszelkie pożyczki i kredyty udzielane przez przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą przedawniają się po upływie 3 lat. Dotyczy to więc przedawnienia długów wobec banków, parabanków czy innych firm pożyczkowych. Nie dotyczy zaś pożyczki od osoby prywatnej – tutaj termin przedawnienia wynosi 6 lat.
Jeśli sprawa trafiła na wyższy szczebel, warto wiedzieć, że przedawnienie długu bankowego u komornika jest niemożliwe, gdy ten domaga się zapłaty i nalicza kolejne odsetki. Wyjątkiem jest zaś sytuacja, gdy egzekucja okaże się nieskuteczna, a bank nie wystąpi o ponowną windykację w ciągu kolejnych 6 lat.
Jakie są konsekwencje posiadania przedawnionego długu?
Każde niespłacone i przedawnione zadłużenie staje się zobowiązaniem naturalnym lub inaczej zwane jest również zobowiązaniem niezupełnym. Najczęściej takie zadłużenie wpisywane jest przez wierzyciela do rejestru Biura Informacji Gospodarczej, a to negatywnie wpływa na zdolność kredytową klienta. Z takim wpisem istnieją nikłe szanse na otrzymanie pożyczki czy kredytu w przyszłości.
Jeśli spłaciłeś zobowiązanie, nie wiedząc o tym, że dług uległ już przedawnieniu, nie możesz domagać się zwrotu pieniędzy. Takie sytuacje najczęściej wynikają po prostu z niewiedzy klientów – gdy Ci uzbierają należną kwotę zadłużenia, chcą ją uczciwie oddać, nie mając pojęcia o tym, że długi przedawniają się. Wierzyciel ma prawo zachować zapłatę. Nie może jednak domagać się zaległych środków, gdy dług jest już przeterminowany. Jedyną szansą jest w tym przypadku wniesienie sprawy do sądu. By pozew został oddalony, dłużnik musi podnieść zarzut przedawnienia. Bezskuteczne więc będzie działanie przedawnienia długów w sytuacji, gdy dłużnik celowo i z premedytacją unikałby zapłaty należności.
Czytaj też:
Co to jest nominalna stopa procentowa i jaki ma wpływ na kredyty?