Zważywszy na osobę emitenta, obligacje można podzielić na trzy rodzaje. Pierwszym z nich są obligacje korporacyjne, emitowane przez firmy, które potrzebują kapitału np. na inwestycje. Drugi typ to obligacje skarbowe emitowane przez Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Finansów. I wreszcie trzeci typ, czyli obligacje komunalne emitowane m.in. przez gminy, powiaty, województwa i miasta. Te trzy typy obligacji różnią się przede wszystkim poziomem ryzyka. Najniższym charakteryzują się obligacje skarbowe, natomiast największym – obligacje przedsiębiorstw.
Uwaga na oprocentowanie
Ważnym parametrem, na który trzeba zwracać uwagę, jest oprocentowanie obligacji. Zważywszy na ten element, obligacje dzielą się na te o stałym oprocentowaniu, zmiennym oprocentowaniu i obligacje zerokuponowe.
W pierwszym przypadku oprocentowanie nie zmienia się od momentu zakupu do dnia wykupu przez emitenta. Oznacza to, że inwestując wiemy, jaki zysk osiągniemy. W drugim wysokość odsetek zależy od określonego wskaźnika, np. stopy referencyjnej NBP. Oprocentowanie obligacji indeksowanych inflacją zmienia się wraz z wskaźnikiem wzrostu ceny towarów i usług konsumpcyjnych, czyli inflacji. Z kolei obligacje zerokuponowe bez oprocentowania to takie, które nabywca kupuje poniżej wartości nominalnej. Zysk stanowi różnica pomiędzy wartością nominalną, a ceną zakupu. Na ten moment w ofercie Biura Maklerskiego Pekao dostępne są detaliczne obligacje skarbowe o stałym i zmiennym oprocentowaniu.
Zalety inwestowania w obligacje skarbowe
Podstawową zaletą obligacji skarbowych jest niskie ryzyko inwestycyjne. Dzieje się tak, ponieważ emitentem papierów dłużnych jest Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Finansów. Ryzyko obligacji w takim przypadku jest zawsze skorelowane z ryzykiem kredytowym emitenta.
Zaletą inwestowania w obligacje jest też niska bariera wejścia: można je kupić już za 100 zł. Zysk z obligacji nie jest wysoki, ale może być atrakcyjniejszy niż oprocentowanie lokat bankowych.
Oznakowanie obligacji
Każda seria emitowanych obligacji ma swój unikatowy numer, składający się z trzech liter i czterech cyfr, który osoby zainteresowane inwestowaniem, powinny umieć odczytać. Litery oznaczają rodzaj obligacji; np. OTS to obligacje oszczędnościowe trzymiesięczne stałoprocentowe, a ROR to obligacje roczne o zmiennej stopie procentowej. Z kolei cyfry oznaczają miesiąc i rok wykupu. I tak np. OTS0924 oznacza, że mamy do czynienia z oszczędnościową trzyletnią stałoprocentową obligacją, której wykup nastąpi we wrześniu 2024 roku. Natomiast np. EDO0632 to obligacja emerytalna dziesięcioletnia oszczędnościowa indeksowana inflacją, której termin wykupu nastąpi w czerwcu 2032 roku.
Przy zakupie obligacji skarbowych warto wiedzieć, z jakim horyzontem czasowym inwestycji mamy do czynienia. Za obligacje średnioterminowe uznaje się te, których okres wykupu jest dłuższy niż rok, ale krótszy niż pięć lat. Obligacje 6-, 10- oraz 12-letnie uznaje się za długookresowe. W przypadku obligacji rocznych i 3-miesięcznych mówi się o krótkim terminie. Warto zaznaczyć, że obligacje skarbowe nie mają postaci materialnej – istnieją wyłącznie jako zapis komputerowy. Ich zakup zostaje odnotowany w specjalnym Rejestrze Nabywców Obligacji. Kupujący otrzymuje natomiast wydrukowane potwierdzenie zakupu.
Jak kupić obligacje
Obligacje Skarbu Państwa są dostępne w ofercie Biura Maklerskiego Pekao. Posiadacz rachunku, który ma dostęp do bankowości elektronicznej Pekao24, może je kupić idąc drogą zakładek na koncie: „Inwestycje” / „Obligacje Skarbu Państwa” / „Podpisz umowę”. W pierwszych krokach należy wypełnić kwestionariusz MiFID, czyli ankietę, której celem jest zbadanie preferencji klienta – po to, by dopasować produkty finansowe adekwatnie do potrzeb.
Następnie trzeba autoryzować złożone oświadczenia (np. SMS-em lub aplikacją). Po potwierdzeniu m.in. danych osobowych oraz adresu, zostanie wygenerowana umowa, którą należy zatwierdzić. Biuro Maklerskie Pekao przedstawi wtedy klientowi numer umowy oraz rachunek do wpłat i przelewów. Posiadając rachunek bankowy w Banku Pekao S.A. oraz umowę o obsługę obligacji skarbowych, a także powiązany z nią rachunek pieniężny, można zalogować się w Pekao24 na ten sam numer klienta (CIS), by zasilić rachunek pieniężny on-line. Trzeba w tym celu przejść do zakładki „Inwestycje” a następnie w sekcji „Środki pieniężne” wybrać opcję „Zasil rachunek”.
Można też skorzystać ze standardowej opcji bankowych przelewów podając adresata przelewu (Biuro Maklerskie Pekao), swój indywidualny numer rachunku do wpłat i przelewów, wpisując w tytule przelewu imię i nazwisko oraz numer rachunku pieniężnego. Takie przelewy wykonywane w dni robocze, w godzinach 7:30 – 20:45, a czas ich realizacji to ok. 15 min. Zasilenia rachunku pieniężnego można dokonać również bezpośrednio w prowadzących obsługę kasową Punktach Sprzedaży Obligacji zlokalizowanych w Punktach Obsługi Klientów Biura Maklerskiego Pekao i Punktach Usług Maklerskich zlokalizowanych w wybranych oddziałach Banku Pekao S.A.
Słowniczek wybranych pojęć
Aby skutecznie zarządzać swoim portfelem obligacji skarbowych, warto poznać pojęcia związane z obrotem obligacjami. Przytaczamy je w dalszej części tekstu.
Agent emisji – podmiot prowadzący, na podstawie umowy zawartej z Ministrem Finansów, sprzedaż detalicznych obligacji skarbowych danej serii, na rynku pierwotnym, a także obsługę tych obligacji (np. Biuro Maklerskie Pekao).
Cena sprzedaży – cena, jaką zapłaci klient za obligacje w danym dniu sprzedaży. Dla obligacji oszczędnościowych cena sprzedaży jest zawsze równa 100 zł.
Cena zamiany – cena, po której można złożyć dyspozycję zakupu obligacji skarbowych w drodze zamiany. Cena zamiany określona jest w liście emisyjnym.
COI – skrócona nazwa czteroletnich oszczędnościowych indeksowanych obligacji skarbowych.
DOR – skrócona nazwa dwuletnich oszczędnościowych referencyjnych obligacji skarbowych o zmiennej stopie procentowej.
Dzień wymagalności – dzień, w którym następuje wypłata odsetek lub wykup obligacji z wypłatą odsetek.
Dyspozycja przedterminowego wykupu – dyspozycja składana przez właściciela obligacji skarbowych u właściwego Agenta emisji, w której właściciel obligacji skarbowych podejmuje decyzję, aby przerwać inwestowanie przed terminem wykupu obligacji skarbowych. Prawo wezwania emitenta do przedterminowego wykupu obligacji skarbowych przyznawane jest w Liście emisyjnym, który określa warunki przedterminowego wykupu.
EDO – skrócona nazwa emerytalnych dziesięcioletnich oszczędnościowych obligacji skarbowych.
Emitent – emitent obligacji, którym jest Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Finansów.
KDPW – Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A.
List emisyjny – dokument wydawany przez Ministra Finansów określający szczegółowe warunki emisji obligacji skarbowych danej serii.
Należność do wykupu – kwota, która zostanie wypłacona właścicielowi obligacji skarbowych w terminie wykupu obligacji lub w przypadku skorzystania z możliwości przedterminowego wykupu zgodnie z zasadami określonymi w liście emisyjnym.
Obligacje oszczędnościowe, detaliczne obligacje skarbowe, OSP – typ obligacji skarbowych, przeznaczonych wyłącznie dla osób fizycznych (rezydentów i nierezydentów), stowarzyszeń oraz innych organizacji społecznych i zawodowych, a także fundacji wpisanych do rejestru sądowego. Sprzedawane po stałej cenie sprzedaży, posiadają opcję przedterminowego wykupu, nie są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych. Nie mają formy dokumentu, nabywca otrzymuje potwierdzenie zakupu obligacji.
OTS – skrócona nazwa oszczędnościowych trzymiesięcznych stałoprocentowych obligacji skarbowych.
Rachunek pieniężny – rachunek prowadzony przez Biuro Maklerskie, służący do realizacji rozliczeń finansowych związanych z obligacjami skarbowymi i rejestrowania środków pieniężnych klienta na potrzeby tych rozliczeń. Numer rachunku pieniężnego jest tożsamy z numerem umowy o obsługę obligacji skarbowych.
Rejestr Nabywców Obligacji – prowadzony przez Biuro Maklerskie jako agenta emisji działającego na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Ministra Finansów. W rejestrze tym ujawnione są osoby, które nabyły i posiadają obligacje skarbowe oferowane na rynku pierwotnym przez Biuro Maklerskie jako Agenta emisji oraz kolejni posiadacze obligacji skarbowych, a także posiadane przez te osoby obligacje skarbowe.
ROR – skrócona nazwa rocznych oszczędnościowych referencyjnych obligacji skarbowych o zmiennej stopie procentowej.
Stopa referencyjna NBP – jest to jedna ze stóp procentowych, która jest wykorzystywana jako wskaźnik rentowności bonów pieniężnych emitowanych przez Narodowy Bank Polski. Dla określenia wartości oprocentowania obligacji skarbowych wykorzystywana jest stopa referencyjna dla 7-dniowych bonów pieniężnych.
Termin wykupu – dzień zakończenia oszczędzania, w którym następuje wypłata należności do wykupu na rzecz właściciela obligacji skarbowych. Termin wykupu określony jest w liście emisyjnym danej obligacji skarbowej.
TOS – skrócona nazwa trzyletnich oszczędnościowych obligacji skarbowych o oprocentowaniu stałym.
Wartość nominalna – wartość którą emitent, w przypadku obligacji skarbowych: Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Finansów, zobowiązany jest zwrócić wraz z narosłymi odsetkami przy wykupie obligacji.
Wykup obligacji – obowiązek emitenta dotyczący wypłaty na rzecz nabywcy, po zakończeniu inwestycji, środków przeznaczonych na zakup obligacji wraz z należnymi odsetkami. Termin wykupu określany jest w liście emisyjnym danej obligacji skarbowej. Wraz z wykupem obligacja skarbowa przestaje istnieć.
Umowa OSP – umowa o obsługę obligacji skarbowych.
Szczegółowe informacje o usłudze, w tym opis kosztów oraz ryzyka związanego z inwestowaniem, oraz informacje nt. sprzedaży krzyżowej usług maklerskich świadczonych przez Biuro Maklerskie Pekao, w tym opis ryzyk oraz wskazanie kosztów i opłat związanych z zawarciem, wykonaniem lub rozwiązaniem poszczególnych umów, zawarte są w Regulaminie obsługi obligacji skarbowych przez Biuro Maklerskie Pekao, Taryfie opłat w zakresie obsługi obligacji skarbowych przez Biuro Maklerskie Pekao oraz Pakiecie informacyjnym, dostępnych na stronie pekao.com.pl/obligacje-skarbowe.