Zielona rewolucja jest już dzisiaj faktem. Zarówno Polska, jak i Europa znajdują się na drodze do zrównoważonego rozwoju, którego osiągnięcie wiąże się z wieloma wymogami. Coraz częściej to właśnie wieś staje się przestrzenią, w której wdrażane są innowacyjne technologie energetyczne, przyczyniające się do poprawy jakości życia mieszkańców, zabezpieczenia cen energii oraz zwiększenia konkurencyjności rolnictwa. Przykładem takiej technologii są biogazownie rolnicze, które wspierają tradycyjne gospodarowanie i jednocześnie rozwój lokalnych społeczności.
Biomasa – stabilne OZE
Na terenach wiejskich istnieje szczególny potencjał wykorzystania OZE, takich jak wiatr, woda czy słońce. Z gospodarczego punktu widzenia na szczególną uwagę zasługuje biomasa, czyli obornik, gnojowica i resztki roślinne. W wyniku obróbki w biogazowni jest ona przekształcana w biogaz, czyli mieszaninę metanu i dwutlenku węgla. Biogaz można od razu spalić w agregacie i wyprodukować prąd oraz ciepło. Można go też oczyścić i zamienić w biometan. Ten z kolei ma parametry podobne do gazu ziemnego i może być przesyłany gazociągiem do domów lub wykorzystywany w transporcie.
Biomasa ma duże znaczenie w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski, ponieważ jest stabilnym odnawialnym źródeł energetycznym, znacznie mniej wrażliwym na warunki pogodowe niż farmy wiatrowe lub systemy fotowoltaiczne. Podobnie jak pozostałe źródła odnawialne, biomasa umożliwia tworzenie zdecentralizowanych sieci i źródeł produkcji energii. Jej zagospodarowanie jest konieczne do tworzenia gospodarki obiegu zamkniętego, a przy tym może być stabilnym źródłem ciepła i energii elektrycznej.
Produkcja energii z biomasy zapewnia też czystsze powietrze. Odpady rolnicze, a w szczególności obornik czy gnojownica – zamiast zalegać na polach i rozkładać się, wydzielając nieprzyjemne zapachy, – trafiają do biogazowni, a to ogranicza emisję metanu i w konsekwencji istotnie redukuje odór.
Biogazownie – przyszłość polskiej wsi
W ostatnich latach obserwuje się zwiększone zainteresowanie budową mikrobiogazowni o mocy do 50kW, zintegrowanych z gospodarstwami rolnymi ukierunkowanymi na hodowlę zwierząt. W mikroinstalacjach biogaz wyprodukowany jest z własnych odpadów, szczególnie z odchodów zwierząt gospodarskich. Następnie spalany jest w kogeneratorze. Ilość wyprodukowanej energii elektrycznej i ciepła przeważnie jest na tyle duża, że najczęściej przekracza zapotrzebowanie gospodarstwa. Nadwyżkę energii rolnik może sprzedać i uzyskać z tego tytułu dodatkowe środki. Coraz częściej widać przykłady, że to nie futurystyczna wizja, a rzeczywistość. W niektórych regionach Polski pojawiły się już też biometanownie.
Do 8 września 2025 r. w Polsce działało 192 biogazowni rolniczych, należących do 161 wytwórców – według rejestru wytwórców biogazu rolniczego, prowadzonego przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR).
Najwięcej z nich zlokalizowanych jest w woj. wielkopolskim, warmińsko-mazurskim, mazowieckim i podlaskim. Biogazownie wytwarzają w sumie ponad 786 mln m3 biogazu rolniczego rocznie oraz mają łącznie moc wytwórczą energii elektrycznej 178 MW.
Ocenia się, że Polska ma bardzo duży potencjał biogazowy z uwagi na dostępność substratów pochodzących z rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego, na podobnym poziomie do naszych zachodnich sąsiadów – Niemców czy Francuzów, gdzie liczba biogazowni rolniczych liczona jest już w tysiącach.
W świetle rosnącego wolumenu pogodozależnych źródeł energii biogazownie są szczególnie istotne, ponieważ mogą być wykorzystane do stabilizacji pracy sieci elektroenergetycznej. Wspomagają także wdrożenie gospodarki obiegu zamkniętego.
Biogazownie to przykład nowoczesnej technologii, która bazuje na tradycji rolniczej i wykorzystuje odpady do produkcji energii. Zapewniają tym samym niezależność energetyczną rolnikom, niższe ceny prądu i nowe miejsca pracy dla lokalnych społeczności wiejskich przy jednoczesnej dbałości o środowisko w duchu zrównoważonego rozwoju.
Wsparcie i finansowanie biogazowni rolniczych w boś
Finansowanie biogazowni rolniczych w pełni wpisuje się w misję Banku Ochrony Środowiska, który od 35 lat angażuje się w zielone projekty. Warto podkreślić, że w procesie kredytowym bank – z udziałem swoich inżynierów ekologów – każdorazowo poddaje weryfikacji założenia technologiczne i środowiskowe tych projektów.
Biogazownie mogą działać w różnych modelach biznesowych. Bank jest gotów zarówno na finansowanie mniejszych instalacji, służących do zaspokojenia własnych potrzeb energetycznych gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa, jak i większych instalacji produkujących energię na sprzedaż.
Dla banku szczególnie atrakcyjne są biogazownie zintegrowane z gospodarstwem rolnym – ponieważ mają zapewniony surowiec, mogą zniwelować koszt prowadzenia działalności poprzez zmniejszenie opłat za energię elektryczną i cieplną, a także dostarczyć dobrej jakości nawóz naturalny do upraw rolnych. Dodatkowo, jeżeli całość substratu wykorzystanego do produkcji biogazu pochodzi z odpadów organicznych, mogą one istotnie ograniczyć ślad węglowy produktów rolnych.
Bank może również finansować większe systemy czerpiące z substratu zewnętrznego. Najczęściej są to instalacje nastawione na sprzedaż energii elektrycznej, korzystające z gwarantowanych cen sprzedaży energii elektrycznej.
Ma też dedykowane produkty dla finansowania OZE oraz finansowania VAT, który nie stanowi kosztu kwalifikowanego objętego wsparciem bezzwrotnym.
Bank jest otwarty na finansowanie projektów korzystających z finansowania preferencyjnego. Ponieważ kluczowa jest płynność finansowa, warto rozmawiać z bankiem o finansowaniu kosztów niekwalifikowanych, w tym VAT, także o finansowaniu pomostowym, gdy dotacja refinansuje poniesione nakłady.
W przypadku biogazowni kluczowe może być również finansowanie nakładów operacyjnych poniesionych w okresie rozruchu instalacji, która może trwać nawet 6 miesięcy. Ważne w tym zakresie jest podejście biznesowe klienta, gdyż sięganie po pomoc publiczną niesie za sobą konsekwencje dla strukturyzowania transakcji i jej zabezpieczenia.
BOŚ aktywnie współpracuje z kluczowymi podmiotami w zielonej transformacji, takimi jak NFOŚiGW, WFOŚiGW, BGK i EBI. Dzięki współpracy z BGK oferuje klientom preferencyjne pożyczki unijne, w ramach których można finansować instalacje, wytwarzające energię elektryczną jak i cieplną z odnawialnych źródeł energii, w tym z biogazu.
Obecnie instalacje biogazowe mogą w BOŚ być finansowane preferencyjnymi pożyczkami unijnymi w województwach: lubelskim, dolnośląskim, małopolskim, zachodniopomorskim, mazowieckim, podkarpackim, wielkopolskim i śląskim.
Oferta jest rozwijana, by kompleksowo wspierać klientów, ale już dzisiaj można powiedzieć, że BOŚ jest bankiem, który posiada jeden z najszerszych na naszym rynku dostępów do programów i środków publicznych.