Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie odpowiada dziś za ponad połowę obrotów na wszystkich rynkach regionu Trójmorza, włączając Austrię. Co ciekawe, przed kryzysem finansowym 2008 i 2009 roku giełdy wiedeńska i warszawska były porównywalnej wielkości. W 2021 roku obroty na GPW były niemal dwukrotnie wyższe niż w Wiedniu. Wyjątkowo dynamiczny rozwój giełdy w Warszawie przypada na ostatnie cztery lata. Potwierdzeniem tego było zaliczenie GPW przez FTSE Russell do grona najbardziej rozwiniętych rynków kapitałowych na świecie. Potwierdzają to także liczby. W latach 2017-2020 Grupa Kapitałowa GPW zarobiła na czysto 613,2 mln zł, o jedną trzecią więcej niż w poprzedniej czterolatce. Tak silna pozycja rynkowa i ekonomiczna warszawskiego parkietu umożliwia giełdzie realizowanie w praktyce testamentu Prezydenta Lecha Kaczyńskiego dotyczącego współpracy regionalnej.
Giełdowe Trójmorze
Pierwszym akcentem zacieśniania relacji pomiędzy giełdami w regionie było powołanie wspólnego indeksu CEEplus. We wrześniu 2019 roku przedstawiciele parkietów z państw Grupy Wyszehradzkiej oraz Chorwacji, Rumunii i Słowenii podpisali list intencyjny w sprawie powołania nowego indeksu, w którego skład wchodzi 150 spółek.
Od 2020 roku GPW jest organizatorem Konferencji Giełd Trójmorza, w której uczestniczą szefowie parkietów z regionu. Pierwsze spotkanie zainaugurował prezydent. - Naszym wielkim, wspólnym celem, w naszej części Europy, jest doprowadzenie do rozwoju gospodarczego, jaki jest na zachodzie kontynentu - mówił wtedy w Krakowie Andrzej Duda. Prezes GPW Marek Dietl podkreślał natomiast, że wstrząs wywołany przez pandemię COVID-19 „otwiera nowe możliwości i szanse przed gospodarkami regionu”.
Niewiele ponad rok po pierwszej konferencji w Krakowie, w październiku 2021 roku, odbyła się druga, także z udziałem przedstawicieli giełd państw Trójmorza, ale nie tylko. Grono ubiegłorocznej konferencji rozszerzyło się o reprezentantów Armenii i Gruzji, a więc z rynków, które dopiero się rozwijają. Patronat nad Konferencją podobnie jak rok wcześniej objął Prezydent RP. Wśród uczestników spotkania byli także wiceszef MSZ, pełnomocnik rządu ds. Inicjatywy Trójmorza, Paweł Jabłoński oraz wiceprezes Banku Gospodarstwa Krajowego, będącego głównym inwestorem powołanego w 2018 roku Funduszu Trójmorza, Paweł Nierada.
W dyskusji szefów giełd w regionie dało się słyszeć apele o ściślejszą współpracę pomiędzy nimi oraz, by zwłaszcza w obliczu pandemii i niepokoju na rynkach częściej wymieniały się spostrzeżeniami. Richárd Végh, prezes zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Budapeszcie wyraźnie podkreślał rolę tej współpracy, wskazując na podobieństwa między Polską a Węgrami. - Jak choćby najszybsze tempo rozwoju spośród krajów Unii Europejskiej. To jest rola rynków kapitałowych i giełd, którą powinny odgrywać w gospodarce każdego kraju - wymieniał.
O konieczności współpracy mówił też wiceminister spraw zagranicznych Paweł Jabłoński, który podkreślał, że tylko dzięki współdziałaniu rynki Trójmorza będą mogły przyciągać zagranicznych inwestorów: „Chcemy zniwelować różnicę miedzy naszym regionem a Europą Zachodnią. Celem inicjatywy Trójmorza jest też wzmocnienie i stworzenie warunków rozwoju współpracy pomiędzy krajami Europy Środkowo-Wschodniej. Kraje w regionie Trójmorza mają wielki potencjał, oferują stabilne warunki inwestowania i charakteryzują się wysokim tempem rozwoju gospodarczego”.
Paneuropejsko z Węgrami
Silne więzi, które zbudowały w ostatnich latach giełdy w Warszawie i Budapeszcie, zaowocowały podpisaniem pod koniec 2021 roku listu intencyjnego między GPW, Towarową Giełdą Energii, Narodowym Bankiem Węgier i Budapest Stock Exchange w sprawie powołania regionalnej izby rozliczeniowej, Central Post-trade Solutions.
Izba ma powstać w wyniku połączenia węgierskiej izby rozliczeniowej Keler CCP (53,33 proc. kapitału ma Narodowy Bank Węgier, resztę Budapest Stock Exchange) z polską Izbą Rozliczeniową Giełd Towarowych.
- Zintegrowanie polskiego i węgierskiego biznesu w ramach spółki Central Post-trade Solutions umożliwi uzyskanie synergii w zakresie stworzenia kompleksowej oferty rozliczeniowej dla całego regionu. Potencjalna transakcja umożliwi stworzenie podmiotu o kompleksowej ofercie dla rynków towarowych – energii elektrycznej, gazu i produktów rolnych - mówił prezes zarządu GPW Marek Dietl, wyjaśniając ten krok.
Do połączenia węgierskiej izby Keller CCP z polskim IRGiT ma dojść do 30 września 2022 roku. Dzięki połączeniu sił wspólna izba rozliczeniowa będzie w stanie konkurować z podobnymi podmiotami z Europy Zachodniej: - Nawet gdybyśmy połączyli wszystkie izby rozliczeniowe w Europie Środkowo-Wschodniej i Południowej, to ich rozmiar będzie stanowił 50-60 procent najmniejszej izby rozliczeniowej w Europie Zachodniej. Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że rynki kapitałowe i finansowe w naszym regionie są dużo mniejsze – mówił Marek Dietl, prezes zarządu GPW.
Jednocześnie, dzięki planowanemu przedsięwzięciu izba będzie mogła współpracować z lokalnymi rynkami energii i gazu w swojej części Europy. O tych nowych możliwościach wiele mówił Marek Dietl, który podkreślał, że na polsko-węgierskim projekcie skorzystają też inne państw Trójmorza. - Wspólnie możemy w obszarze rynku towarowego zaoferować takim krajom jak na przykład Bułgaria czy kraje nadbałtyckie rozwiązanie, które obejmuje zarówno rynek natychmiastowych transakcji czy transakcji odroczonych z fizyczną dostawą – to są zadania dla IRGiT. Z kolei Keller CCP może tworzyć instrumenty finansowe oparte o towary - wyjaśniał prezes GPW.
GPW na Kaukazie
Współpraca w ramach Trójmorza to niejedyna aktywność tego typu warszawskiej giełdy. Na ostatniej prostej są negocjacje dotyczące zakupu większościowego pakietu akcji Armeńskiej Giełdy Papierów Wartościowych. Prace nad przejęciem armeńskiego parkietu nabrały tempa po podpisaniu we wrześniu 2020 roku porozumienia pomiędzy zarządem GPW a Centralnym Bankiem Armenii. Przez ostatnich kilkanaście miesięcy trwały przygotowania do uzyskania stosownych zgód korporacyjnych, realizowano proces due diligence. W tej transakcji armeńskiej giełdzie doradza Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, a warszawska giełda za cel postawiła sobie, by w 2022 roku sfinalizować tę akwizycję.
Na GPW zaawansowane są też prace nad nowym, autorskim systemem transakcyjnym WATS. Jego uruchomienie planowane jest w 2024 roku. Poza unowocześnieniem rozwiązań technologicznych na warszawskim parkiecie system może stać się w przyszłości również kolejnym narzędziem integrującym rynki kapitałowe w regionie.
Czytaj też:
Tytuł Człowieka Roku „Wprost” 2021 przyznany. Oto, jak wyglądała gala wręczenia nagród