Pomóc w potrzebie
Podkreślił, że "nie możemy złagodzić kryteriów z Maastricht, bo ryzykujemy osłabienie wiarygodności euro. Pytanie jest jednak takie: co może zrobić UE, by te chętne kraje mogły wejść do strefy euro tak szybko, jak jest możliwe? Co my możemy im zaproponować?. Odpowiedzią jest przedstawiony przez niego pięciopunktowy plan działania ze strony UE, który pomógłby dotkniętym przez kryzys krajom najpierw wyjść z kryzysu, a potem spełnić kryteria niskiego deficytu, długu publicznego czy inflacji, poprzez pobudzenie trwałego rozwoju gospodarczego. Verhofstadt przygotował go z myślą o Litwie, Łotwie i Estonii, dokąd, ale jego zdaniem równie korzystny byłby on dla innych nowych krajów członkowskich, w tym Polski.
Wsparcie dla wszystkich
Plan zakłada, że Europejski Bank Centralny (EBC) wspierałby w razie konieczności nie tylko banki w strefie euro, ale także poza nią - przyczyniając się tym samym do wzrostu inwestycji i konsumpcji w krajach nie mających euro. W celu pobudzenia realnej gospodarki, od Europejskiego Banku Inwestycyjnego Verhofstadt oczekuje specjalnej linii kredytowej dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz inwestycji infrastrukturalnych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej.
Jedna złotówka czyli jedno euro?
Komisja Europejska powinna - zdaniem lidera liberałów - tymczasowo obniżyć poziom udziału własnego krajów członkowskich przy wykorzystaniu unijnych funduszy regionalnych i spójności do 25 proc. Verhofstadt opowiada się także za tym, by istniejący specjalny fundusz, z którego UE wspiera pracowników zwolnionych z zamykanych lub restrukturyzowanych na skutek globalizacji zakładów, był finansowany z oddzielnej linii budżetowej UE, nie zaś - jak obecnie - z niewydanych środków. To pozwoliłoby na szybsze udzielanie wsparcia, które obecnie polega głównie na refundowaniu środków przyznanych przez władze krajowe, za każdorazową zgodą PE i krajów członkowskich. Wreszcie, Verhofstadt proponuje, by euro zostało uznane w krajach pozostających poza strefą za legalny środek płatniczy obok walut narodowych, co pomogłoby ustabilizować kurs wymiany - jeden z warunków z Maastricht - oraz korzystać ze wsparcia EBC. Były belgijski premier uważa nawet, że w celu maksymalnego uproszczenia przyjęcia wspólnej waluty można zmodyfikować waluty krajowe, tak by wszystkie osiągnęły wartość jednego euro.
Rozpocząć debatę o euro
- UE, EBC i EBI powinny przewodzić światowym wysiłkom w celu pomocy krajom, nie zaś jedynie uczestniczyć w pakietach przygotowanych przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy - apelował Verhofstadt. Swoje propozycje uznał za "możliwe do zrealizowania" i wcale nie zagrażające stabilności strefy euro - bo surowe warunki z Maastricht obowiązywałyby bez względu na to, że np. ograniczenie deficytu do 3 proc. PKB czy długu publicznego do 60 proc. PKB łamie obecnie większość krajów wspólnej waluty. - UE musi wziąć na siebie odpowiedzialność - tłumaczył belgijski liberał.
Były premier zapowiedział, że przygotuje wniosek o formalne zażądanie przez Parlament Europejski od Komisji Europejskiej stanowiska ws. pomocy dla krajów chcących przyjąć euro. Taki komunikat - jego zdaniem - będzie punktem wyjścia do debaty politycznej na poziomie szefów państw i rządów o rozszerzeniu strefy euro.
PAP, arb