W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawił się projekt ustawy o dodatku osłonowym. To realizacja jednej z obietnic, które pod koniec listopada premier Mateusz Morawiecki przedstawił w ramach tarczy antyinflacyjnej. Dodatek osłonowy składa się z kilku elementów: to zarówno pieniądze, które w zamierzeniu mają zniwelować skutki wzrostu cen, jak i przepisy, które mają chronić osoby nie będące w stanie opłacać rachunków za prąd i ciepło. Projekt wprowadza definicję „ubóstwa energetycznego”. O tym zjawisku mówi się od dawna, a opieka społeczna i organizacje pomocowe od lat wspierają rodziny, których nie stać na zapłatę rachunków, ale brakowało takiego uregulowania.
Rząd szacuje, że z dodatku osłonowego skorzysta ok. 6,84 mln gospodarstw domowych, czyli ok. 52 proc. wszystkich gospodarstw w Polsce. Projekt ustawy o dodatku osłonowym ma zostać przyjęty jeszcze w tym roku.
Dlaczego właśnie teraz ma być wprowadzony dodatek osłonowy?
W uzasadnieniu do projektu napisano, że w 2021 r. na unijnym i krajowym rynku obserwuje się znaczący wzrost cen energii elektrycznej i gazu ziemnego. „Sytuacja ta wywołuje obawę przed obniżeniem stopy życiowej. W tym kontekście należy mieć na uwadze, że wzrosty cen energii elektrycznej dotykają wszystkich konsumentów, ponieważ przekładają się na rosnące ceny dóbr konsumpcyjnych, głównie wzrost cen żywności. Niemniej ich skutki są najmocniej odczuwane przez gospodarstwa domowe dotknięte ubóstwem energetycznym oraz gospodarstwa domowe o niższych dochodach, gdyż koszty energii pochłaniają znaczną część ich budżetów domowych. Aby przeciwdziałać tej niekorzystnej sytuacji, konieczne jest wdrożenie mechanizmów wspierających potrzebujących pomocy obywateli, które szybko zniwelują skutki rosnącej inflacji i wspomogą odpowiednio polskie gospodarstwa domowe w zależności od stopnia ich zamożności” – wyjaśniono w dokumencie.
Komu będzie przysługiwał dodatek osłonowy?
Zgodnie z zaproponowanymi przepisami dodatek osłonowy przysługiwał będzie gospodarstwu domowemu, którego dochody nie przekraczają 2100 zł w gospodarstwie jednoosobowym albo 1500 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym.
Jednocześnie obowiązywać będzie tzw. zasada złotówka za złotówkę co oznacza, iż dodatek osłonowy będzie przyznawany nawet po przekroczeniu kryterium dochodowego, a kwota dodatku będzie pomniejszana o kwotę tego przekroczenia. Minimalna kwota wypłacanych dodatków osłonowych będzie wynosić 20 zł. Poniżej 20 zł kwota dodatku osłonowego nie będzie wypłacana.
Ile wyniesie dodatek osłonowy?
Rząd proponuje następujące stawki dodatku osłonowego:
1) dla gospodarstwa domowego prowadzonego przez osobę samotną – 400 zł
2) dla gospodarstwa domowego składającego się z 2 do 3 osób – 600 zł;
3) dla gospodarstwa domowego składającego się z 4 do 5 osób – 850 zł
4) dla gospodarstwa domowego składającego się z co najmniej 6 osób – 1150 zł.
Na czas wypłaty dodatku osłonowego, tj. na cały 2022 rok, zawiesza się wypłatę dodatków energetycznych.
Aby nadmiernie nie obciążać gmin, które będą obsługiwać wpływające wnioski, rząd chce, aby dodatek osłonowy był wypłacany dwa razy do roku. Pierwsza rata ma zostać wypłacona do 31 marca 2022 r., a druga do 2 grudnia 2022 r.
Ochrona odbiorcy wrażliwego
Projekt przewiduje nie tylko wypłatę pieniędzy w ratach, ale też rozwiązania, które mają wesprzeć odbiorców wrażliwych (czyli osoby, które pobierają dodatek mieszkaniowy i spełniają inne warunki przewidziane w przepisach) energii elektrycznej i paliw gazowych.
Pierwszym z nich jest zakaz wstrzymania dostaw odbiorcy wrażliwemu energii elektrycznej w przypadku, gdy posiada on zaległości w płatnościach za energię elektryczną w tzw. miesiącach zimowych. W projekcie wprowadzono również zapisy chroniące przed wstrzymaniem dostaw energii elektrycznej osoby objęte opieką długoterminową w warunkach domowych, w związku z przewlekłą niewydolnością oddechową, wymagających wentylacji mechanicznej.
Ubóstwo energetyczne doczeka się uregulowania
Projekt zawiera również definicję ubóstwa energetycznego. Do tej pory kategoria ta znana była opiece społecznej i organizacjom dobroczynnym, ale nie była uregulowana w przepisach. Rząd proponuje, by przez ubóstwo energetyczne rozumieć sytuację, w której gospodarstwo domowe „nie jest w stanie zapewnić sobie wystarczającego poziomu ciepła, chłodu, oświetlania i energii elektrycznej do zasilania urządzeń, w wyniku połączenia niskich dochodów, wysokich wydatków na cele energetyczne i niskiej efektywności energetycznej”.
Czytaj też:
O ile od nowego roku zdrożeje prąd? Przedstawiono dwa wyliczenia