Tegoroczny kongres stał pod znakiem takich tematów jak aktualny stan transformacji przemysłowej i energetycznej Polski, wpływ polityki unijnej na kształt krajowych rozwiązań w obszarze energetyki, bezpieczeństwo infrastruktury narażonej na blackouty i zagrożenia atakami hybrydowymi oraz cybernetycznymi.
– Spotykamy się w wyjątkowym gronie menedżerów, szefów zarządzających przedsiębiorstwami i instytucjami, decydujących o tym, jak wygląda nasza gospodarka. Wierzę, że razem wypracujemy rekomendacje, które pomogą wprowadzić satysfakcjonujące i usprawniające rozwiązania dla naszych przedsiębiorców. Dzięki temu wydarzeniu przemysł i energetyka otrzymują zastrzyk aktualnej wiedzy, pozwalający na usprawnienie ich funkcjonowania
– podkreślał w trakcie inauguracji wydarzenia prezes RIG w Katowicach, Tomasz Zjawiony.
Wyzwania energetyczne dotykają nie tylko obszarów związanych stricte z przemysłem. Dlatego nieprzypadkowo gospodarzem tegorocznej edycji Kongresu INTO była Wisła – malowniczy ośrodek wypoczynkowy.
– Można powiedzieć, że jesteśmy na początku drogi w kierunku transformacji energetycznej. Fakt, że w sezonie turystycznym potrajamy liczebność mieszkańców, niesie spore wyzwanie dla naszej infrastruktury. Zapraszamy przedsiębiorców do współpracy i inwestycji w Wiśle. Posiadamy tereny po kopalni surowców skalnych, które zamierzamy wykorzystać i zrewitalizować na cele rekreacyjne lub inne – zachęcał burmistrz Tomasz Bujok.
W wydarzeniu wziął również udział przedstawiciel Indyjskiej Ambasady w Polsce.
– Polska to największy partner Indii w Europie Środkowo-Wschodniej. Widzę duży potencjał dla współpracy między naszymi krajami w obszarze innowacji i energetyki. Borykamy się z podobnymi problemami, takimi jak gospodarka oparta na węglu w miksie energetycznym. Możemy wymieniać się doświadczeniami – zaznaczał Mohan Lal, Counsellor (Commerce) & Head of Chancery, Embassy of India to Poland.
Po pierwsze bezpieczeństwo i SMR-y
Bezpieczeństwo i SMR były słowami, odmienianymi przez wszystkie przypadki. Musiało więc pojawić się jako priorytetowe w debacie w trakcie Europejskiego Kongresu Przemysłu i Energetyki w Wiśle. To istotna i kluczowa kwestia w dyskusji społecznej i politycznej i trwały element polityki zagranicznej, głownie ze względu na fakt, że w istotnym zakresie decyduje o bezpieczeństwie międzynarodowym.
Zdaniem Piotra Gołębiowskiego, wiceprezesa Zarządu ds. Handlu TAURON Polska Energia S.A., dzięki strategii uzupełniania miksu energetycznego o odnawialne źródła energii i dekarbonizacji ciepłownictwa, Polsce nie grozi sytuacja podobna do kwietniowego blackoutu w Hiszpanii.
Powinniśmy jednak wziąć pod uwagę ryzyka wiążące się z inwestycjami w infrastrukturę energetyczną, zwłaszcza w kontekście rozproszonej własności i bezpieczeństwa energetycznego.
Rafał Sonik – przedsiębiorca, filantrop, kierowca rajdowy, Prezes Zarządu Gemini Holding Sp. z o.o. – zwracał uwagę na doświadczenia Niemiec w zakresie energetyki jądrowej, które powinny wpłynąć na model energetyki atomowej w Polsce.
– Niemcy niepotrzebnie pozbyły się atomu. Dla naszego miksu energetycznego najważniejsze będą elektrownie atomowe, bez których nie da się osiągnąć neutralności klimatycznej. Powinniśmy postawić na rozproszoną energię atomową. Wielu producentów energii z tzw. SMR-ów (małych modułowych reaktorów jądrowych) stworzy konkurencję, a nie monopol. Tak pozyskana energia będzie najbardziej efektywna i najtańsza
– akcentował Rafał Sonik.
Zeroemisyjny i zrównoważony transport – już i teraz!
Zwiększenie efektywności energetycznej w transporcie, tak aby w jak najmniejszym stopniu negatywnie oddziaływać na środowisko, to kolejne wyzwanie, o którym dyskutowano w trakcie Kongresu INTO.
– Nie ma odwrotu od transformacji sektora transportu. Ponad 75% emisji w tym sektorze pochodzi właśnie z transportu – to jasny sygnał, że zmiany są nieuniknione. W perspektywie najbliższych 15 lat cały transport będzie musiał być zeroemisyjny. Dziś mamy w Polsce ok. 12,5 tysiąca autobusów, z czego 1,5 tysiąca to pojazdy zeroemisyjne. W planach mamy przeznaczenie 14 miliardów złotych na wsparcie transformacji tego sektora. Dziś nie pytamy już, czy ta zmiana nastąpi, tylko kiedy i jak szybko uda nam się ją zrealizować – zapewniał Piotr Stępiński, Dyrektor Departamentu Elektromobilności w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Województwo śląskie stawia na rozwój zrównoważonej mobilności i stworzenie mieszkańcom regionu, jak i przedsiębiorcom, realnej alternatywy dla poruszania się samochodem.
– Z roku na rok obserwujemy wyraźną poprawę w obszarze zrównoważonego transportu. W ubiegłym roku przewieźliśmy 23 miliony pasażerów, a potencjał wzrostu jest co najmniej trzykrotny. Przed nami wciąż wiele do zrobienia jako region. Co ciekawe, z naszych badań wynika, że dla pasażerów nie cena, lecz komfort i punktualność są kluczowe. Obecnie dysponujemy blisko 70 pociągami zeroemisyjnymi, a w planach mamy podwojenie tego taboru
– dodawał Tomasz Niedziela, Wiceprezes Kolei Śląskich Sp. z o.o.
Nowe źródła i modele finansowania transformacji energetycznej
Podkreślano również, że samorządy, przedsiębiorcy oraz ośrodki naukowe stawiające na projekty z zakresu ochrony środowiska i transformacji energetycznej mogą liczyć na różnorodne źródła finansowania: publiczne i prywatne inwestycje, dotacje, instrumenty łagodzenia ryzyka oraz wsparcie instytucjonalne. Rekordowe środki na te cele przekaże Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – za pośrednictwem regionalnych oddziałów.
Podczas wydarzenia przedstawiciele PKO Bank Polski podkreślali, że bank ten będzie wspierał transformację poprzez kredyty dla klientów biznesowych. Na zwolnienia podatkowe mogą liczyć firmy działające w strefach ekonomicznych, ponoszące wydatki m.in. na instalacje PV (np. w Katowickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej). Narodowe Centrum Badań i Rozwoju przygotowało nowy instrument STEP, w ramach którego już w lipcu będzie można pozyskiwać środki na innowacyjne projekty, m.in. w obszarze zrównoważonej energetyki.
– Na szczęście środków jest sporo, a przecież transformacja energetyczna bez finansowania to jak samochód elektryczny bez ładowarki
– reasumował Przemysław Sulich, Prezes Zarządu A1 Europe Sp. z o.o.
Energetyka jądrowa jako strategiczny element polityki państwa
Gościem specjalnym drugiego dnia Kongresu była Minister Przemysłu, Marzena Czarnecka, która przedstawiła rządowe plany dotyczące budowy pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej. W swoim wystąpieniu podkreśliła potrzebę zaangażowania polskiego przemysłu w cały proces:
– 60 mld zł ze Skarbu Państwa ma zostać przeznaczonych na ten cel. Stawiamy na rozwój local content. Nie wystarczy, że firma będzie miała siedzibę w Polsce, ważna jest też ilość zaangażowania polskiego kapitału, zatrudnienie polskich pracowników. W ramach powstającego przemysłu nuklearnego firmy, które uzyskają certyfikacje swoich produktów i usług będą mogły z tych patentów korzystać szerzej. Będzie to miało pozytywny wpływ, m.in. na polskie hutnictwo.
– wyjaśniała Minister Czarnecka.
Minister zapowiedziała również działania legislacyjne – rząd RP pracuje bowiem nad zmianami w ustawie o zamówieniach publicznych, po to by wykluczyć tzw. kraje trzecie z przetargów publicznych, jak również chce wypracować modele, które pomogą potencjalnym polskich inwestorom.
– Chcemy również stworzyć platformę informacyjną pomagającą firmom we wzajemnych relacjach. Firmy zamieszczałyby tam najważniejsze dane dotyczące aktywów, możliwości produkcyjnych, posiadanych uprawnień i certyfikatów, by usprawnić przepływ informacji przy planowanych inwestycjach.
W trakcie panelu poświęconego rozwojowi energetyki atomowej podkreślano, że Polska stoi przed wyjątkową szansą budowy sektora jądrowego od podstaw, z wykorzystaniem najnowszych i najbezpieczniejszych technologii.
– Mamy handicap, ponieważ budujemy nowe instalacje, z wykorzystaniem najnowocześniejszych i najbardziej bezpiecznych technologii. Możemy również skorzystać z doświadczeń krajów, które posiadają atom. Ruszyły już prace przy pierwszej lokalizacji elektrowni nad morzem. Jest poszukiwane również drugie miejsce, są plany do powstania modułowych elektrowni typu SMR. Ważne, by podmioty zamierzające realizować takie inwestycje nawiązały dialog z mieszkańcami, samorządami, odpowiednio wcześnie zbadały warunki środowiskowe, np. poziom wody potrzebnej do pracy elektrowni. Warto też patrzeć na te inwestycje nie tylko jako stabilizację energetyczną kraju, ale również przez pryzmat bonifikat dla samorządów i nowych miejsc pracy – zaznaczał Przemysław Koperski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury.
Społeczna odpowiedzialność i lokalne transformacje
Panele skupiły się także na społecznej odpowiedzialności biznesu i roli przedsiębiorców oraz samorządów w prowadzeniu sprawiedliwej transformacji energetycznej.
Krzysztof Szaliński, Prezes PEC Gliwice, podkreślił znaczenie lokalnych działań i dialogu z mieszkańcami:
Transformacja to nie jest tylko transformacja techniczna. To jest również transformacja organizacyjna i transformacja społeczeństwa.
W Gliwicach realizowana jest strategia do 2040 roku, w której transformacja ciepłownicza opiera się m.in. na wykorzystaniu ciepła odpadowego, integracji z miejskimi spółkami i promowaniu efektywności energetycznej poprzez programy edukacyjne.
Z kolei Sławomir Wołyniec, Prezes Elektrociepłowni Zagłębie Dąbrowskie, odniósł się do sytuacji prywatnych spółek w sektorze ciepłownictwa:
- To, że jesteśmy w bardzo brzydkiej sytuacji to jasne. Problem w tym, że zaczynamy się w niej urządzać.
Zwrócił uwagę na nierentowność kogeneracji w Polsce, nierealistyczne normy klimatyczne oraz nieproporcjonalne kary za nieumorzone certyfikaty CO₂.
Inwestycja w transformację zawsze się opłaci
W trakcie INTO nie zabrakło też dyskusji o innych kluczowych kwestiach transformacji energetycznej, takich jak przyszłość energetyki wiatrowej i słonecznej, a także konieczność zmiany krajobrazu polskiej energetyki z OZE. Kluczowa w tym kontekście jest elastyczność, czyli możliwość dostosowania odbioru do kogeneracji i ceny energii.
– Musimy zawsze mieć prąd, po to mamy magazyny i inne sposoby na jego gromadzenie. Technicznie świat sobie dawno z tym poradził. To oczywiście kosztowna kwestia, ale bez wątpienia opłacalna. Nie multiplikujmy kolejnych źródeł, ale efektywnie korzystajmy z tego, co mamy. Powinniśmy dążyć do zużycia 100 proc. z jednego źródła. Musimy sterować produkcją i odbiorem. Np. szkoła posiadająca panele fotowoltaiczne, a w weekend nie korzystająca z energii, mogłaby przekazywać ją na potrzeby miejskiego basenu
– apelował Tomasz Drzał, Prezes Zarządu Krajowej Izby Klastrów Energii.
Finansowanie jako fundament zmian
Istotnym wątkiem była rola instytucji finansowych. Marta Kraus-Maksymiak, Ekspert w Departamencie Zrównoważonego Rozwoju ESG, PKO Bank Polski, zapowiedziała, że bank zamierza przeznaczyć 20 miliardów złotych na finansowanie zielonych inwestycji do 2027 roku:
– Bank nie dostarcza jedynie kapitału, ale staje się takim partnerem. To nie jest bankowość transakcyjna, ale bardziej doradcza – na zasadzie współpracy wzajemnej. Bank tworzy dedykowane produkty, w tym kredyty zrównoważonego rozwoju oraz narzędzia ułatwiające raportowanie ESG, zwłaszcza dla MŚP.
Rola specjalnych stref i inwestorów
Rafał Żelazny, Prezes Zarządu, KSSE S.A., mówił o zachętach inwestycyjnych i o roli stref w transformacji:
– Żeby przedsiębiorca mógł ubiegać się o zwolnienie podatkowe, musi spełnić m.in. kryteria jakościowe – np. 15% zainstalowanej mocy ze źródeł odnawialnych.
Podkreślił również trudności związane z dostępnością mocy energetycznych i wyzwaniami infrastrukturalnymi w obszarach inwestycyjnych.
Wodór jako impuls zmiany – przykład Rybnika
Podczas drugiego dnia nie zabrakło również konkretnych przykładów działań lokalnych. Prezydent Piotr Kuczera poruszył temat projektu wdrożenia transportu wodorowego:
– Miasto Rybnik otrzymało dofinansowanie pokrywające 75% kosztów zakupu 20 autobusów wodorowych, a w drodze są kolejne 14 pojazdów z pełnym, 100% wsparciem. Jeszcze niedawno notowaliśmy nawet 140 dni w roku z przekroczeniami norm smogowych – dziś to już tylko 20.
Przedstawiciel miasta akcentował, że transformacja musi być sprawiedliwa, z poszanowaniem lokalnych realiów i przygotowaniem nowych miejsc pracy:
– Nie chcemy, by kopalnie zamykano z dnia na dzień. Historia pokazała, że gwałtowne zamykanie kopalń nie kończy się dobrze dla lokalnych społeczności.
Podsumowanie
Kongres INTO potwierdził, że odpowiedzialna i skuteczna transformacja energetyczna wymaga spójnych działań – od polityki państwowej, przez działania samorządów i firm, po finansowanie oraz edukację społeczną. W obliczu dynamicznych wyzwań klimatycznych i legislacyjnych, nie ma już miejsca na decyzje odłożone na później. Kongres pokazał, że tam, gdzie spotykają się wiedza, determinacja i współpraca – zmiana jest możliwa.
Organizatorem wydarzenia była Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach. O wydarzeniu: Kongres Industry In Transition 2025